رئیس مؤسسه ISC با اشاره به چهاردهمین دوره رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان (کیو اس) در سال ۲۰۲۴ گفت: از دانشگاه‌های ایران ۶۸ گروه آموزشی در این رتبه‌بندی حضور دارند.
رئیس مؤسسه ISC گفت: رتبه‌بندی کیو اس یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی است که توسط موسسه کاکارلی سیموندز انگلستان صورت می‌گیرد. یکی از رتبه‌بندی‌های مهمی که این پایگاه به صورت سالانه انجام می‌دهد ارزیابی و سنجش دانشگاه‌ها در حوزه‌های موضوعی مختلف است.
فاضل‌زاده افزود: در نسخه جاری این رتبه‌بندی، 1559 دانشگاه رتبه‌بندی شده‌اند که 64 دانشگاه جدید نسبت به سال 2023 در این رتبه‌بندی حضور دارند. دانشگاه علوم پزشکی ایران جزو این دسته از دانشگاه است. از کشور جمهوری اسلامی ایران 68 گروه آموزشی از 17 دانشگاه در 17 حوزه موضوعی حضور دارند.
وی اظهار داشت: رتبه‌بندی موضوعی کیو اس بر اساس 5 شاخص 1- شهرت دانشگاه، 2- شهرت کارفرمایان، 3- تعداد استنادها به ازای هر مقاله، 4- شاخص اِچ-ایندکس 5- شبکه همکاری بین‌المللی دانشگاه‌ها (که سه مورد اخیر فعالیت پژوهشی را می سنجد) صورت می‌گیرد.
رئیس مؤسسه ISC افزود: این شاخص‌ها هر کدام با وزنی متناسب با هر حوزه موضوعی، جهت معرفی بهترین دانشگاه‌ها مشخص می‌شوند. بخشی از اطلاعات مورد نیاز رتبه‌بندی موضوعی کیو اس از طریق پایگاه استنادی اسکوپوس و بخش دیگر نیز از اطلاعات حاصل از نظرسنجی ها به دست می‌آید.
در این رتبه ندی دانشگاه‌های جهان در 55 موضوع در قالب ۵ حیطه کلان هنر و علوم انسانی، مهندسی و فناوری، علوم زیستی و پزشکی، علوم طبیعی و نیز علوم اجتماعی و مدیریت مورد ارزیابی قرار گرفتند. موضوع موسیقی موضوع جدیدی است که در سال 2024 اضافه شده است و موضوع علم داده به علم داده و هوش مصنوعی گسترش پیدا کرده است. حوزه های موضوعی رتبه‌بندی کیواس 2024 در جدول 1 نشان داده شده است.
جدول 1. حوزه‌های موضوعی رتبه‌بندی کیواس 2024
رتبه دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در ۵ حیطه کلان رتبه‌بندی کیو اس موضوعی 2024
فاضل‌زاده خاطرنشان کرد: در رتبه‌بندی که بر اساس ۵ حیطه کلان هنر و علوم انسانی، مهندسی و فناوری، علوم زیستی و پزشکی، علوم طبیعی و نیز علوم اجتماعی و مدیریت صورت گرفته است، دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران همانند سال‌های پیش در 3 حیطه مهندسی و فناوری، پزشکی و علوم زیستی و علوم طبیعی دارای رتبه در بین دانشگاه های برتر دنیا شده اند که نتایج آن در جدول 2 قابل مشاهده است.
همان‌طور که در جدول 2 دیده می‌شود در حوزه کلان مهندسی و فناوری در رتبه‌بندی سال 2024 دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف حضور دارند.
در حوزه کلان پزشکی و علوم زیستی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی مشهد، تهران و علوم پزشکی شیراز حضور دارد.
در حوزه کلان علوم طبیعی شاهد حضور دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف هستیم که توانسته‌اند در این رتبه‌بندی حضور داشته باشند.
در حیطه کلان مهندسی و فناوری در سال 2023 تعداد 4 دانشگاه حضور داشتند که در رتبه‌بندی جاری به 2 دانشگاه تقلیل یافته است.
جدول 2. حضور دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در 5 حیطه کلان رتبه‌بندی موضوعی کیو اس 2024
وی ادامه داد: در این رتبه‌بندی بر اساس 55 موضوع مورد ارزیابی ، 17 دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در 19 حوزه موضوعی حضور دارند، که این تعداد در سال‌های 2021 تا 2023 به ترتیب 13 و 15 و 16 دانشگاه بوده است. جدول 3 دانشگاه‌های حاضر در رتبه‌بندی 2024 را نشان می‌دهد.
جدول 3. دانشگاه‌های حاضر در رتبه‌بندی کیو اس موضوعی 2024 (به ترتیب الفبا)
جدول 4 جایگاه دانشگاه‌های کشور در حوزه‌های مختلف موضوعی را نشان می‌دهد:
جدول 4. نتایج رتبه‌بندی موضوعی کیو اس 2024
تعداد گروه‌های آموزشی که از دانشگاه‌های کشور در حوزه‌های مختلف رتبه‌بندی موضوعی کیو اس در سال‌های 2021 تا 2024 حضور دارند، در جدول 5 نشان داده شده است.
از ایران در رتبه‌بندی جاری، 17 گروه آموزشی حضور دارند که نسبت به سال گذشته به دلیل عدم حضور دو گروه آموزشی مهندسی عمران و سازه و اقتصاد و اقتصادسنجی آمار از 19 به 17 تقلیل پیدا کرده است.
جدول 5. تعداد گروه‌های آموزشی حاضر از جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف رتبه‌بندی موضوعی کیو اس
فاضل‌زاده افزود: مقایسه نتایج رتبه‌بندی موضوعی کیواس در سال 2024 با رتبه‌بندی پیشین نشان از کم شدن حضور گروه‌های آموزشی دانشگاه‌های ایران در برخی از حوزه‌های موضوعی است از جمله تقلیل گروه‌های آموزشی حوزه‌های مهندسی برق و الکترونیک از 10 به 4، کشاورزی و جنگل‌داری از 6 به 3، مهندسی نفت از 6 به 4، فیزیک و علوم نجوم از 4 به 2.
منبع:مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)