نشست تخصصی “بررسی پتانسیلها و چالشهای مسیر توسعه تستهای تشخیص بر بالین”
روز شنبه ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۲، اولین نشست از مجموعه نشستهای فعالان حوزه تستهای تشخیص بر بالین یا همان POCTها با عنوان “بررسی پتانسیلها و چالشها در مسیر توسعه تستهای تشخیص بر بالین” با حضور اساتید دانشگاه و موسسات تحقیقاتی و فناورانی با تخصصهای مختلف و مرتبط با حوزه POCT و چند شرکت فعال در حوزه POCT در محل ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو برگزار شد.
در این نشست که به همت برنامه میکروی ستاد توسعه فناوری نانو میکرو و در راستای ماموریتهای این برنامه برای توسعه فناوری و محصولات حوزه تستها، ابزارها و دستگاههای تشخیص بر بالین برگزار شد، پس از توضیح مقدماتی در خصوص نشست آقای دکتر احمدوند رئیس ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو ضمن خوشامدگویی به برنامه و ماموریت های ستاد در حوزه سلامت پرداختند و بیان داشتند که توسعه فناوری های حوزه سلامت یکی از اولویت های این ستاد است که از برنامه های میکرو در حوزه پایش بر بالین حمایت خواهد کرد.
پس از آن خانم دکتر هادیان مسئول بخش POCT برنامه میکرو پیرامون پتانسیلها و چالشهای حوزه تشخیص بر بالین و کاربردهای آن مطالبی را ارائه نمودند. این ارائه که با سیر تاریخی و ظهور حوزه POCT آغاز شد به تعریف استاندارد POCTها، انواع مختلف کاربردهای آن، تکنولوژیها و پلتفرمهای مختلف آن، انواع کاربران آن، چالشهای مربوط به مباحث رگولاتوری و جنبههای مختلف بازار این حوزه مانند حجم بازار ۴۹٫۷ میلیارد دلاری آن در سال ۲۰۲۳ و نرخ رشد مرکب سالیانه بیش از ۹ درصدی و رسیدن به حجم ۹۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۰ و شرکتهای تولید کننده بزرگ (بازیگران کلیدی) در ابعاد جهانی، اشاره به ماهیت بینرشتهای بودن حوزه POCT و لزوم همکاری همه تخصصهای لازم برای ایجاد و توسعه یک محصول POCT موفق پرداخت. در ادامه حاضران در جلسه که شامل نمایندگان محترم چند شرکت تولید کننده محصولات تشخیصی مانند روژان آزما و شرکت ایدهآل تشخیص آتیه، اساتید محترم دانشگاههای برتر با سابقه فعالیت در حوزه POCT یا تکنولوژیهای مربوط به آن مانند اساتیدی از دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه نوشیروانی بابل، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و اساتیدی از انستیتوپاستور ایران و سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران بودند ضمن معرفی خود و حوزه فعالیت خود در خصوص پتانسیلها و چالشهایی که تا کنون با آن برخورد داشته اند سخن گفتند. همچنین در این نشست چند تن از نمایندگان شرکتها، اساتید و فناورانی که پیشتر از حمایتهای ستادتوسعه فناوری نانو و میکرو برای ساخت و توسعه محصول خود بهره برده بودند از تجربیات موفق خود و لزوم استمرار حمایتها از فناوران سخن گفتند.
در این جلسه نمایندگان محترم شرکتها و اساتید محترم در خصوص تلاشهای صورتگرفته در سالهای اخیر توسط شرکتهای موفق تولیدکننده کیتهای تشخیصی و تستهای تشخیص سریع از نوع LFA صحبت کردند. حمایت از شرکتهای بزرگتر برای همکاری با دانشگاهها جهت غنیتر شدن توان علمی شرکتها به عنوان راهکاری موثر برای کمک به ایجاد و توسعه محصولات POCT جدید در کشور نیز مطرح شد. عمده مباحث مطرح شده در زمینه چالشهای پیشروی محققان و فناوران این حوزه محدود بودن حمایتها و بودجهها در مرحله تحقیق و توسعه، دسترسی محدود به زیرساختهای MEMS و نبود یک مرکز جامع ارائه دهنده خدمات در این حوزه، نیاز به تسهیل تامین نمونه واقعی برای انجام مقایسه عملکرد نمونه اولیه ساخته شده با محصولات تجاری برای برخی از تستهای خاص، عدم حمایت از تولیدکنندکان داخلی و جلوگیری نکردن از ورود بی رویه کالاهای دارای مشابه داخلی، مشکلات مربوط به قوانین و مقررات سازمانهای تنظیمگر و صادرکننده مجوز مانند اداره کل تجهیزات پزشکی و عدم همراهی سازمانهای تنظیمگر در صدور مجوز برای تولیدکنندگان داخلی با وجود واردات همان محصول بود.
در انتهای جلسه نیز آقای دکتر ختمی مآب حمایتهای ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو رو خدمت حاضران در جلسه معرفی کردند و در ادامه آقای مهندس نادری مسئول برنامه میکرو ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو در خصوص رویکردها و ماموریتهای برنامه میکرو توضیحاتی بیان نمودند. ایشان همچنین توضیح دادند که ایجاد و توسعه تستهای تشخیص بر بالین و در نتیجه توسعه تکنولوژیهای مورد نیاز برای ساخت ابزارها و تستهای تشخیص بر بالین یکی از ماموریتهای برنامه میکرو است از این رو با توجه به لزوم شناخت پتانسیلهای موجود در کشور در این زمینه و نیز آگاهی بیشتر از چالشهای توسعه در این حوزه برنامه میکرو برآن شد تا با برگزاری یک مجموعه نشست با گروههای مختلف دخیل در زنجیره ایجاد و توسعه تستهای تشخیص بر بالین شامل اساتید دانشگاه و محققان و فناوران، متخصصان مرتبط با آزمایشگاههای تشخیصی مانند پاتولوژیستها، متخصصان علوم آزمایشگاهی، هماتولوژیستها، میکروبیولوژیستها و …، پزشکان متخصص، شتابدهندهها و سرمایهگذاران و سازمانهای تنظیمگر مقررات و اعطاکننده مجوز ارتباطی موثر برقرار کند و به تسریع و تسهیل توسعه محصولات تشخیص بر بالین کمک نماید.