چهارم فوریه، ۱۵ بهمن، از سوی سازمان جهانی بهداشت برای افزایش آگاهی درباره سرطان و راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن، روز جهانی سرطان نامگذاری شده است. سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان است که به‌رغم پیشرفت‌های چشمگیر در تشخیص و درمان آن همچنان شایع‌ترین علت مرگ‌های ناشی از سرطان در زنان است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا جهادددانشگاهی، دکتر راهله معین‌آرا، متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی پلاستیک، عضو تیم تخصصی کلینیک پستان مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا جهاددانشگاهی در این خصوص گفت: سرطان پستان یکی از شایع‌ترین علل بروز تومورهای بدخیم در زنان و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان است. طبق آمار منتشرشده در سال ۲۰۲۳، از هر ۸ زن یک زن در طول زندگی خود در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارد، یعنی میزان شیوع سرطان پستان در زنان حدود ۱۳ درصد برآورد شده است. البته، این بیماری ممکن است در مردان نیز بروز یابد اما میزان شیوع آن بسیار کمتر، یعنی حدود ۱ نفر از ۸۳۳ نفر است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره شایع‌ترین علامت سرطان پستان، بیان کرد: شایع‌ترین علامت لمس توده در پستان است. البته بسیاری از توده‌هایی که در پستان لمس می‌شوند، خوش‌خیم هستند، اما اگر خانمی متوجه وجود توده‌ای در پستان شد، حتماً باید به جراح مراجعه کند تا بررسی‌های لازم انجام شود.
این جراح با اشاره به دیگر علائم احتمالی سرطان پستان، افزود: تغییرات ظاهری پستان، بروز زخم، فرورفتگی، ضایعات پوستی شبیه به اگزما در ناحیه‌‌ی هاله‌ی پستان، قرمزی، پوست پرتقالی شدن و ترشحات نوک پستان، به‌ویژه ترشحات خونی و یک‌طرفه، از دیگر علائمی است که باید به آنها توجه شود و خانم‌ها به محض ملاحظه هر یک از این علائم باید برای بررسی‌های کامل به پزشک مراجعه کنند. البته، ممکن است خانمی هیچ‌یک از این علائم را نداشته باشد اما در غربالگری‌ها ابتلای او به سرطان پستان مشخص شود.
وی درباره امکان پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان توضیح داد: برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهند، از جمله انجام غربالگری‌های منظم، داشتن وزن مناسب و تغذیه سالم، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، ورزش منظم، بارداری، به‌خصوص در سنین زیر ۳۰ سال و شیردهی.
دکتر معین‌آرا درباره روش‌های غربالگری سرطان پستان بیان کرد: نخستین اقدام برای غربالگری سرطان پستان خودمعاینگی، یعنی معاینه توسط خود فرد است. خانم‌ها باید هر ماه پس از اتمام خونریزی قاعدگی و کاهش دردهای پستان، روبروی آینه پستان‌های خود را بررسی و معاینه کنند و اگر هر مورد مشکوکی دیدند، حتماً به پزشک مراجعه کنند.
وی افزود: اقدام دیگر برای غربالگری، انجام روش‌های تصویربرداری، یعنی ماموگرافی، سونوگرافی و ام‌آر‌آی است. به‌طور کلی، خانم‌ها از سن ۴۰ سالگی باید هرساله ماموگرافی انجام دهند. اما در صورت وجود سابقه ابتلا به سرطان پستان و یا دیگر عوامل خطر، ممکن است لازم باشد غربالگری از سنین پایین‌تر آغاز شود. همچنین، ممکن است پزشک با توجه به نتایج ماموگرافی، بررسی‌های تکمیلی مانند ام‌آر‌آی یا نمونه‌برداری را درخواست کند.
عضو تیم تخصصی کلینیک پستان مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان یادآور شد: اگرچه امروزه آگاهی عمومی درباره سرطان پستان افزایش یافته است اما متأسفانه خانم‌ها همچنان انجام غربالگری‌های منظم را جدی نمی‌گیرند. در حالی که اگر غربالگری‌ها به‌طور منظم انجام شود، حتی در صورت بروز سرطان، می‌توان با تشخیص زودهنگام از گسترش و پیشرفت بیماری و عوارض آن جلوگیری کرد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره شایع‌ترین علامت سرطان پستان، بیان کرد: شایع‌ترین علامت لمس توده در پستان است. البته بسیاری از توده‌هایی که در پستان لمس می‌شوند، خوش‌خیم هستند، اما اگر خانمی متوجه وجود توده‌ای در پستان شد، حتماً باید به جراح مراجعه کند تا بررسی‌های لازم انجام شود.
این جراح با اشاره به دیگر علائم احتمالی سرطان پستان، افزود: تغییرات ظاهری پستان، بروز زخم، فرورفتگی، ضایعات پوستی شبیه به اگزما در ناحیه‌‌ی هاله‌ی پستان، قرمزی، پوست پرتقالی شدن و ترشحات نوک پستان، به‌ویژه ترشحات خونی و یک‌طرفه، از دیگر علائمی است که باید به آنها توجه شود و خانم‌ها به محض ملاحظه هر یک از این علائم باید برای بررسی‌های کامل به پزشک مراجعه کنند. البته، ممکن است خانمی هیچ‌یک از این علائم را نداشته باشد اما در غربالگری‌ها ابتلای او به سرطان پستان مشخص شود.
وی درباره امکان پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان توضیح داد: برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهند، از جمله انجام غربالگری‌های منظم، داشتن وزن مناسب و تغذیه سالم، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، ورزش منظم، بارداری، به‌خصوص در سنین زیر ۳۰ سال و شیردهی.
دکتر معین‌آرا درباره روش‌های غربالگری سرطان پستان بیان کرد: نخستین اقدام برای غربالگری سرطان پستان خودمعاینگی، یعنی معاینه توسط خود فرد است. خانم‌ها باید هر ماه پس از اتمام خونریزی قاعدگی و کاهش دردهای پستان، روبروی آینه پستان‌های خود را بررسی و معاینه کنند و اگر هر مورد مشکوکی دیدند، حتماً به پزشک مراجعه کنند.
وی افزود: اقدام دیگر برای غربالگری، انجام روش‌های تصویربرداری، یعنی ماموگرافی، سونوگرافی و ام‌آر‌آی است. به‌طور کلی، خانم‌ها از سن ۴۰ سالگی باید هرساله ماموگرافی انجام دهند. اما در صورت وجود سابقه ابتلا به سرطان پستان و یا دیگر عوامل خطر، ممکن است لازم باشد غربالگری از سنین پایین‌تر آغاز شود. همچنین، ممکن است پزشک با توجه به نتایج ماموگرافی، بررسی‌های تکمیلی مانند ام‌آر‌آی یا نمونه‌برداری را درخواست کند.
عضو تیم تخصصی کلینیک پستان مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان یادآور شد: اگرچه امروزه آگاهی عمومی درباره سرطان پستان افزایش یافته است اما متأسفانه خانم‌ها همچنان انجام غربالگری‌های منظم را جدی نمی‌گیرند. در حالی که اگر غربالگری‌ها به‌طور منظم انجام شود، حتی در صورت بروز سرطان، می‌توان با تشخیص زودهنگام از گسترش و پیشرفت بیماری و عوارض آن جلوگیری کرد.