به گزارش روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه تربیت مدرس، مهدی عابدی دانشیار گروه مرتعداری دانشگاه اولین مقاله از پروژه Drought-Net را با ضریب تأثیر 11 در مجله معتبر PANS به چاپ رساند.
این مجله جزو معتبرترین مجلات نظری بوده و بدین منظور در سال 1396 ایستگاه شبیه‌سازی اقلیمی برای نخستین بار در کشور با حمایت پردیس منابع طبیعی و علوم دریایی در قسمت ساحلی دانشکده ایجاد و در طی 5 سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت.
چکیده مقاله:
نتایج یک مطالعه جهانی اثر خشکسالی شدید بر مراتع را برای نخستین بار تحلیل کرد. نتایج این مطالعه که در مجله معتبر Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) با ضریب تاثیر 11به چاپ رسیده است اثر کوتاه مدت خشکسالی شدید بر مراتع را در 6 قاره برای درک میزان هدررفت تولید گیاهی در پی خشکسالی شدید بررسی کرده است.
در این تحقیق که در قالب طرح Drought-Net از سال 2013 با مدیریت دانشگاه کلورادو شروع شده است بیش از 170 محقق مشارکت داشتند. از کشور ایران مهدی عابدی عضو هیئت علمی گروه مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس با همراهی دو دانشجو (خدیجه بهلکه و حامد عبدلی) به مدت 5 سال سایت تحقیقاتی نور واقع در قسمت ساحلی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی را با حمایت معاونت پژوهشی و هیئت رئیسه در سال 1395 راه‌اندازی کردند و در طی این سال‌ها مورد بررسی قرار دادند.
در این تحقیق بارندگی برای شبیه‌سازی کاهش بارندگی و خشکسالی در سطح پلات طراحی و اجرا شد. و بیش از نیمی از پلات‌ها در سطح جهانی دارای خشکسالی شدید و نیم دیگر دارای خشکسالی خفیف بودند.
با توجه به اینکه خشکسالی شدید در گذشته کم رخ داده است و اطلاعات کمی در مورد آن وجود داشت و اطلاعات گذشته نیز در تخمین خشکسالی در اکوسیستم‌های طبیعی دارای ضعف تفاوت در روش‌های تخمین بودند بنابراین برای محققان امکان تخمین دقیق اثرات اکولوژیک خشکسالی شدید میسر نبوده است.
اخیرا در پی تغییرات اقلیمی رخداد خشکسالی شدید افزایش پیدا کرده است و شناخت اثرات آن به خصوص در مراتع دارای اهمیت زیادی است. مراتع با دارا بودن بیش از 30 درصد ذخایر جهانی کربن نقش کلیدی در تولیدات دامی دارند. مراتع در سطح جهانی توزیع خوبی دارند و حدود 30 تا 40 درصد پوشش در سطح جهانی را شامل می‌شوند و مکررا در معرض کمبود بارش بوده و در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر هستند که باعث شده است بهترین اراضی برای بررسی اثرات خشکسالی در مقایسه با سایر اراضی مانند جنگل باشند.
نتایج این مطالعه نشان داد که میزان کاهش مشاهده شده در چرخه کربن بعد از یک دوره یک‌ساله در یک بازه رخدادهای 100 ساله خشکسالی خیلی بیشتر از گزارش‌های قبلی است، به طوری‌که میزان هدررفت تولید گیاهی بالای سطح زمین که یکی از شاخص‌های مهم کارکرد اکوسیستم است در شرایط خشکسالی شدید کوتاه مدت به میزان 60 درصد بیشتر از شرایط خشکسالی خفیف است.
همچنین رویشگاه‌های خشک‌تر و دارای تنوع کمتر بیشتر در برابر خشکی شدید آسیب‌پذیر هستند و شدت خشکسالی بیشترین اثر را بر اکوسیستم دارند.
نتایج این تحقیق با توجه به مواجهه کشور ایران با خشکسالی شدید دارای اهمیت زیادی است و شایسته است که توجه بیشتری بر روی اثرات خشکسالی بر اکوسیستم‌های طبیعی کشور مانند مراتع در کشور شود.
این مقاله در لینک زیر قابل دسترس است: