آذرپناهی: مرکز پژوهش‌های مجلس در آستانه بررسی و تصویب لایحه بودجه سال آینده خطاب به نمایندگان مجلس خواستار حمایت از صنایع خلاق فرهنگی در بودجه سال 1403 شد و پیشنهاد داده تا بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به این صنایع اختصاص داده و از عرضه کنندگان بازی‌های خارجی عوارض گرفته و صرف توسعه بازی‌های داخلی شود. آیا نمایندگان در بودجه سال آینده به صنایع خلاق فرهنگی توجه خواهند کرد یا نه؟
به گزارش سیناپرس، بازوی تحقیقاتی مجلس در بررسی تبصره 13 لایحه بودجه سال آینده کشور که به حوزه فرهنگ اختصاص دارد، می‌گوید: از 15 تبصره بخش اول لایحه بودجه سال آینده، تنها تبصره 13 به حوزه فرهنگ می‌پردازد و در سایر تبصره‌ها اثری از حضور فرهنگ جهت تغییر، ارتقا و بهبود رفتارهای اقتصادی و فرهنگ مصرفی جامعه وجود ندارد.
این نهاد پژوهشی ایرادهایی را مطرح و یادآوری می‌کند: در لایحه بودجه سال آینده؛ فرهنگ به دستگاه‌ها و سازمان‌های فرهنگی تقلیل داده شده و اولویت، گزینش و ترجیح سیاستی در این حوزه مشاهده نمی‌شود. افزون‌بر اینکه تامین مالی بخشی از حوزه فرهنگ به درصدی از اعتبارات هزینه‌ای سایر دستگاه‌ها گره خورده که این شیوه تامین مالی با توجه به تجربه سال‌های گذشته عملا برای حوزه فرهنگ عایدی نداشته و افزون بر اینکه باعث مقاومت سایر دستگاه‌ها در اختصاص سهم بخش فرهنگ خواهد شد. به گونه‌ای که فرهنگ را طفیلی شرکت‌ها و موسسات دولتی کرده است از جمله می‌توان به اختصاص یک درصد از اعتبارات هزینه‌ای شرکت‌ها و موسسات یادشده برای اقدام‌های فرهنگی اشاره کرد.

از صنایع خلاق فرهنگی غافل نشوید

کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گویند: یکی از مهمنین اهداف برنامه هفتم توسعه، توجه به بخش اقتصاد فرهنگ و صنایع خلاق فرهنگی است که این مهم در سند تحولی دولت سیزدهم به درستی انعکاس یافته، به نحوی که در یک چرخش تحول‌آفرین در سند دولت، بر تغییر نگاه صرف خدماتی و هزینه‌ای به حوزه فرهنگ، به نگاه اقتصاد فرهنگ و از رویکرد پروژه‌ای در تولید محصولات فرهنگی به رویکرد ارزش‌آفرینی زنجیره‌ای و یکپارچه، شخصیت‌ساز و الگوساز تاکید شده است.
آنها می‌گویند: اصلاح نظام حمایتی و تخصیص منابع بر اساس آمایش قطب‌های صنایع فرهنگی، توسعه سازوکارهای تخصصی برای هم‌افزایی، جمع‌سپاری و مشارکت ذی‌نفعان صنایع فرهنگی، تعرفه‌گذاری محصولات فرهنگی خارجی جهت حمایت از تولیدکنندگان داخلی و همچنین تجاری‌سازی محصولات و تخصیص منابع ناشی از آن به عنوان سهم سرمایه‌گذاری دولت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر صنایع فرهنگی از جمله اقدام‌ها و جهت‌گیری‌های میان مدت و کوتاه مدت در سند تحولی دولت سیزدهم به شمار می‌رود.
افزون بر اینکه در همین سند بر تجازی‌سازی محصولات فرهنگی، طراحی و اجرای سازوکارهای مشارکت صنایع و بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی بزرگ از جمله اپراتورهای تلفن همراه و اینترنت در تولید، تجاری‌سازی و فروش محصولات صنایع فرهنگی و حمایت از شتاب‌دهنده‌ها و مراکز نوآوری این حوزه تاکید شده به گونه‌ای که نظام یارانه‌های دولتی بخش فرهنگ از تولید و تخصیص برای مصرف کنندگان نهایی به صورت عادلانه و حمایت از بخش خصوصی تغییر کند تا شاهد ایجاد مجتمع‌های بزرگ فرهنگی و گسترش بازارهای منطقه‌ای حوزه فرهنگ باشیم. اما واقعیت این است که کمترین اثر و ردپایی از این اولویت‌ها و جهت‌گیری‌ها در تبصره‌های لایحه بودجه 1402 در راستای حمایت از اقتصاد و صنایع خلاق فرهنگی دیده نمی‌شود.

بودجه‌خواری از جیب اقتصاد فرهنگ

مرکز پژوهش‌های مجلس فاش می‌سازد که در سال‌های اخیر کسری بودجه ناشی از درآمدهای ناپایدار باعث شده تا سهم حوزه فرهنگ از منابع بودجه عمومی کاهش یابد و ضعف عملکرد دستگاه‌های مرتبط را به دنبال داشته است. به ویژه اینکه دستگاه‌های اصلی حوزه فرهنگ از برون‌سپاری فعالیت خود باز مانده‌اند و صرفا به پرداخت حقوق و مزایا محدود شده‌اند.

پیشنهادها برای رونق صنایع فرهنگی خلاق

اما بازوی تحقیقاتی مجلس برای رونق صنایع فرهنگی خلاق چه پیشنهادهای مشخصی دارد؟ سرفصل این پیشنهادها شامل موارد زیر می‌شود:
1. اختصاص سهمی از منابع صندوق توسعه ملی به صنایع خلاق فرهنگی.
2. اخذ عوارض از عرضه‌کنندگان انواع بازی‌های خارجی و هزینه‌کرد منابع حاصل از آن برای حمایت از توسعه بازی‌های داخلی.
3. اخذ عوارض مازاد به میزان 4 درصد از واردات کالاها و محصولات فرهنگی و صنایع دستی و هزینه منابع ناشی از تولید بازی‌های دیجیتال و آنلاین و حمایت از صنایع دستی.
4. ممنوعیت اخذ تعرفه و عوراض صادرات صنایع دستی و فرش دستباف.
5. دریافت عوارض مازاد از تاسیسات گردشگری، تجاری و صنعتی موجود در عرصه و حریم آثار ملی و جهانی به میزان 2 درصد برای آزادسازی املاک غیردولتی واقع در عرصه و حریم آثار یادشده.
6. تسهیم حق پخش مسابقات تلویزیونی، اجازه به دستگاه‌های اجرایی برای هزینه کرد بخشی از اعتبارات هزینه‌ای در راستای رصد و مقابله با اخبار جعلی
7. اجازه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای هزینه کرد 5 درصد از اعتبارات مربوط به حمایت از نشر کتاب و مطبوعات برای آموزش، ارزیابی و رتبه بندی عملیات رسانه‌ای در بحران
8. تکلیف وزارتخانه‌های ورزش و جوانان، فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت و آموزش عالی به هزینه کرد یک درصد از بودجه جاری در طرح‌ها و برنامه‌های ملی حوزه زنان و خانواده