ارتباط نخبگان و سطوح بالای دولت نظم می گیرد
سید سلمان سید افقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در این نشست با اشاره به اینکه مسیر نخبگی یک فرایند به هم پیوسته است، گفت: مسیر نخبگی از دوران کودکی آغاز می‌شود و اگر کودک مستعد چه در خانواده و چه در نظام آموزشی از شرایط مطلوب برخوردار باشد و زمینه برای رشد و شکوفایی او آماده باشد می‌تواند در یک بستر مناسب به نخبگی برسد.
وی با اشاره به اینکه نخبگی محدود به حوزه‌های علمی نیست، افزود: گرچه در ایران نخبگی عمدتاً در حوزه‌های علمی تعریف می‌شود اما باید دانست نخبگی محدود به فضای دانشگاه نیست. به عنوان نمونه استاد فرشچیان یک نخبه هنری است. در فضاهای غیردانشگاهی نیز مانند فضای بازار و اقتصاد و تجارت، نخبگان وجود دارند. به طور مثال، افرادی مانند بیل گیتس، ایلان ماسک و استیو جابز که غول‌های حوزه فناوری را ایجاد کردند، دانشگاهی نبودند و نیستند.
حضور نخبگان در بدنۀ دولت یک ضرورت است
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه بدنه دولت نیاز به نوسازی دارد، تصریح کرد: هر ساله افرادی در دولت جذب می‌شوند؛ چه بهتر که این افراد از میان نخبگان استخدام شوند تا هم شایسته‌سالاری صورت بگیرد و هم دولت بتواند به لحاظ فکری ارتقا پیدا کند.
سید افقهی اظهار داشت: در هر نظامی و در هر کشوری دستگاه حاکمیتی اولین محلی است که مستحق حضور نخبگان است؛ چون دولت به معنای عام آن بالاترین و بزرگترین نقش را در زندگی جامعه دارد، این نشان می‌دهد حضور نخبگان در بدنۀ دولت یک ضرورت است.
وی با بیان اینکه الزاماً همه افرادی که مهاجرت می‌کنند، نخبه نیستند؛ بیان داشت: گرچه برخی از نخبگان نیز مهاجرت می‌کنند و در نهایت توان و داشته‌های خود را برای خدمت به جامعه بومی هزینه می‌کنند اما باید دانست فرد نخبه‌ای که برای همیشه از کشور خارج می‌شود و منشا خدمات به جامعه بومی خود نیست، اساساً وطن‌دوست نیست و فردی که وطن‌دوست نباشد، اصالتاً نخبه نیست. رئیس جمهور نیز در سخنرانی اخیر خود وطن‌دوستی را یکی از شاخص‌های اصلی نخبگی دانست.
نخبه باید از میدان عمل به تدریج رشد کند تا به مرحله اثرگذاری برسد
وی افزود: راه چاره برای تحقق کامل دولت اسلامی، حضور نخبگان در بدنه دولت و رشد آنها در این بدنه است. نکته اینکه فرد نخبه برای رسیدن به مرحله اثرگذاری، نیاز به پختگی و تجربه دارد و به همین دلیل باید از میدان عمل به تدریج رشد کند تا به مرحله اثرگذاری برسد. به عبارت بهتر، تجربه‌آموزی از رده کارشناسی آغاز می‌شود و نخبگان ضمن برخورداری از شان نخبگی، باید در میدان عمل نیز تجربه‌اندوزی کند. این یعنی شرایط باید به‌گونه‌ای باشد که نخبه هم در دولت استخدام شود و هم شرایط برای رشد او در دولت به صورت ویژه فراهم باشد تا فرد ضمن آشنایی با مسائل و چالش‌های میدان عمل بتواند با تجربه‌اندوزی و تخصص، به فردی توانمند و اثربخش تبدیل شود. فراموش نکنیم که این مسیر هموار نیست.
سید افقهی ادامه داد: در کنار همه حمایت‌ها، فرد باید نخبگی خود را به سیستم تحمیل کند البته فراموش نکنیم در هر قشری افراد نامطلوب حضور دارند و جامعه نخبگان نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست.
سید افقهی با بیان اینکه جذب نخبگان در دولت یک اقدام بزرگ بود، یادآور شد: در فرایند جذب نخبگان وجود چالش امری محتمل است. از قضا درست کردن برخی رویه‌های غلط نیز یک وظیفه نخبگانی است.
برگزاری جلسات هدفمند با نخبگانی که جذب دولت شدند
وی بیان داشت: بنیاد ملی نخبگان تلاش دارد از این به بعد با نخبگانی که جذب دولت شده‌اند و آسیب‌ها و مسائل را از نزدیک دیده‌اند، جلسات هدفمندی برگزار کند؛ چراکه این افراد بهترین گزینه‌ها برای رفع مشکلات موجود هستند چون علاوه بر دانش و تخصص به صورت میدانی با موانع مشکلات و چالش‌های اجرایی و حتی تناقض‌ها و تضادها آشنا شده‌اند و تصویر واقعی از کار دارند، تشکیل هیئت‌های اندیشه ورز با حضور این افراد یکی از برنامه‌های اصلی بنیاد ملی نخبگان است. علاوه بر آن، نشست با مسئولان و وزرا نیز در دستورکار قرار دارد تا طبق فرموده رهبر معظم انقلاب و بیان رئیس جمهور ارتباط نظام‌مند بین نخبگان و سطوح بالای دولت شکل بگیرد.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تأکید کرد: تلاش بر این است در این نشست‌ها خود نخبگان جذب شده در دستگاه مربوطه حضور داشته باشند تا خروجی بهینه باشد. مسئله مهم اما پرهیز نخبگان از فردگرایی است. این آفت با شبکه‌سازی نخبگان و برگزاری جلسات منظم آنان با یکدیگر از بین خواهد رفت. برای از بین رفتن این مسئله، بنیاد ملی نخبگان حاضر است زمینه لازم را فراهم کند و امکانات و فضای فیزیکی مطلوب در اختیار شبکه‌های نخبگانی قرار دهد.
ایرادات فرایند جذب به مرور رفع می‌شود
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: فرایند جذب نخبگان در دولت به تازگی آغاز شده و ایرادات موجود از طولانی بودن مسیر گزینش تا تامین اعتبار و ردیف بودجه به مرور رفع خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: تلاش بر این است نخبگان به جایگاهی برسند که نظرات آنان در لایحه بودجه و حتی برنامه هشتم توسعه، ملاک و شاخص اصلی باشد چراکه باور داریم اگر امور از کانال نخبگان عبور کند، هم آسیب‌های کمتر و هم بهره‌وری بیشتر محقق می‌شود و در نهایت کارها با کیفیت بهتر و سرعت بالاتر انجام خواهند شد.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه مسئولان باید خود را ملزم به استفاده از توان نخبگان بدانند، گفت: مطالبه‌گری این موضوع کار بنیاد ملی نخبگان است و بنیاد با استفاده از توان قانونی که دارد می‌تواند این مهم را محقق کند زیرا موضوع نخبگان در همه کشورهای جهان یک موضوع عقلانی است.
وی افزود: با حضور نخبگان در دستگاه‌های اجرایی نه‌تنها ارتباط آنان با بنیاد ملی نخبگان قطع نمی‌شود، بلکه بنیاد تلاش می‌کند ارتباط خود را با آنان توسعه دهد تا از این طریق زمینه را برای حل مسائل و چالش‌های کشور فراهم کند.
سید افقهی با اشاره به خلاء قانونی موجود در حوزه نخبگان، یادآور شد: در کشور هیچ قانونی برای نخبگان وجود ندارد که هم وظایف دستگاه‌ها و شاخص‌های نخبگانی و هم روابط بین‌الملل و هم دیگر موضوعات مرتبط با فضای نخبگانی در آن ذکر شده باشد.
سرعت رشد و ترقی نخبگان در دستگاه‌های اجرایی باید بیشتر از دیگران باشد
وی با بیان اینکه سرعت رشد و ترقی نخبگان در دستگاه‌های اجرایی باید بیشتر از دیگران باشد، یادآور شد: زیست‌بوم نخبگی باید با کمک خود نخبگان تکمیل شود. باید دانست نخبگانی که امروز در دولت جذب می‌شوند، همان افرادی هستند که باید در آینده دولت جوان مدنظر حضرت آقا را مستقر کنند. در این راه البته مسیر هموار نیست اما اگر نخبگان گروه و جمع نخبگی تشکیل دهند، می‌توانند کشور را متحول کنند. برای این اقدام نخبگان باید فوج فوج وارد دولت شوند، در بخش خصوصی مشغول فعالیت شوند و صدالبته وارد حوزه‌های کارآفرینی دانش‌بنیان شوند.
لزوم ارتقای استانداردهای شناسایی نخبگان
سید افقهی با اشاره به لزوم ارتقای استانداردهای شناسایی نخبگان، تاکید کرد: با توسعه نظام آموزشی در ایران می‌توان ادعا کرد رویش‌های انقلاب در حوزه نخبگانی بسیار زیاد بوده است و ایران در این حوزه یک کشور غنی محسوب می‌شود. از طرف دیگر، در کشور ظرفیت و جای کار برای نخبگان بسیار زیاد است. نکته مهم اینکه کشور با مشکل پول برای انجام کلان پروژه‌ها مواجه نیست بلکه مشکل اصلی آن حل مسئله است.
وی گفت: به گفته رئیس جمهور یکی از زمینه‌های ارشاد مدیران این است که بدانند حضور نخبه در بدنه اجرایی کشور امر لازم و ضروری است و باید به نظرات آنان توجه کنند که البته این مهم نیاز به فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی و ترویج دارد.
اهمیت نخبه و جایگاه او باید برای مدیران تبیین شود
سید افقهی با بیان اینکه اهمیت نخبه و جایگاه او برای مدیران باید تبیین شود، اظهار داشت: نخبگان باید انگیزه و دغدغه‌مندی خود را حفظ کنند و بدانند بنیاد ملی نخبگان همواره حامی آنان است و هرجا که لازم باشد زمینه را برای اثربخشی آنان فراهم خواهد کرد.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: خوشبختانه تاکنون ۹ کلان‌حوزه شناسایی و حول هر یک هیئت‌های اندیشه‌ورزی تشکیل شده است که تقریباً تمام چالش‌های کشور را در برمی‌گیرد. عضویت نخبگان در این هیئت‌های اندیشه‌ورز منشا اثرگذاری مطلوب خواهد بود.
وی با بیان اینکه باید دانست ساختار اداری به سادگی اصلاح نمی‌شود بلکه نیاز به صبر و تلاش امیدوارانه دارد، تأکید کرد: اصلاح ساختار دولت خود یک رسالت نخبگانی است و نخبگان باید در این حوزه ورود کنند تا ضمن کاهش مشکلات زمینه برای اجرای عدالت فراهم شود.
اصلاح مولفه‌های ارزیابی افراد در فرایند جذب نخبگان
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در پایان خاطرنشان کرد: مولفه‌های ارزیابی افراد در فرایند جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی اصلاح شده است تا هر فرد در یک مسیر شفاف، متناسب با تخصص در مشاغل مشخص استخدام شود.
شایان ذکر است، در این نشست جمعی از مدعوین به بیان مشکلات و چالش های پیش روی جذب نخبگان پرداختند و مهمترین مسئله پس از جذب را عدم وجود شرایط لازم در دستگاه های اجرایی برای اثرگذاری در کشور ذکر کردند.
همچنین در بخشی از این نشست، یاسین کیخا معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان و سبحانی نماینده سازمان اداری و استخدامی به بیان مطالب و ارائه راهکار برای اثرگذاری نخبگان و همچنین برون رفت از مشکلات در فرایند جذب پرداختند.
