سه دانش‌آموز در بیرجند با انجام یک پژوهش گروهی و تولید محصول نانو که به حاصلخیزی خاک در بیابان‌زدایی کمک می‌کند موفق به کسب رتبه سوم جشنواره جوان خوارزمی شدند.
بیابان‌زایی پدیده‌ای است که به واسطه فعالیت‌های مخرب انسانی صورت می‌گیرد و مناطقی که ابتدا زمینی بارور بوده‌اند به زمین‌های غیرحاصل‌خیز و بایر تبدیل شده‌اند.
اما در بیابان‌زدایی تلاش می‌شود با توسعه پوشش گیاهی و سبزکاری در بیابان از روند پرشتاب تخریب سرزمین‌ها در مناطق خشک و نیم خشک جلوگیری شود و اولویت مبارزه، پیشگیری از تخریب زمین‌هایی است که هنوز به‌طور کامل تخریب نشده یا میزان تخریب در آنها کم است در عین حال برای زمین‌های تخریب شده باید برنامه‌های اصلاحی و احیا در نظر گرفت.
براساس مطالعات انجام شده، میزان فرسایش خاک در عرصه‌های بیابانی خراسان جنوبی به ۲۱ تن در هکتار رسیده که بیشتر از میانگین کشوری است و از مجموع عرصه‌های استان، ۳۶ درصد را عرصه‌های بیابانی و ۵۰ درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل می‌دهد که زنگ هشدار جدی محسوب می‌شود.
خراسان جنوبی با ۱۲ میلیون و ۹۸۹ هزار و ۲۸۴ هکتار اراضی بیابانی و مراتع کم تراکم بیابانی دومین استان بیابانی کشور است که با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ۸۶ درصد مساحت استان را شامل می‌شود و از این جهت باید برنامه‌ریزی دقیق برای جلوگیری از گسترش بیابان داشته باشیم.
سه دانش‌آموز در بیرجند با تولید محصول نانو که علاوه بر افزایش بازدهی آب به حاصلخیزی خاک بیابان هم کمک می‌کند، سال گذشته رتبه برتر کشوری در بین پژوهش‌های دانش‌آموزی را کسب کردند و امسال هم موفق به کسب رتبه سوم در جشنواره جوان خوارزمی شدند.
عرفان هزاری، سید علی طاهری و سید محمد رضوی سه دانش‌آموز پایه دوازدهم هستند که با کمک اساتید راهنمای پژوهش‌سرای دانش‌آموزی جابر بن حیان بیرجند توانستند از چند سال قبل ایده حاصلخیزی خاک بیابان را تبدیل به یک محصول نانو کنند.
یکی از این دانش‌آموزان به نمایندگی از تیم پژوهشی در معرفی طرح خود روز پنجشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: از ۲ سال قبل پروژه تولید محصول نانو فناوری برای حاصلخیزی خاک بیابان را شروع کردیم و تابستان امسال این محصول نتیجه داد.
هزاری افزود: با تکمیل مطالعات و ساخت محصول توانستیم به جشنواره خوارزمی راه پیدا کنیم و بعد از چهار نوبت دفاع و مصاحبه، مقام سومی کشوری را کسب کردیم.
این دانش‌آموز استعدادهای درخشان عنوان کرد: با توجه به اینکه در استان خشک و بیابانی هستیم در واقع می‌خواستیم با این ایده مشکلی از خراسان جنوبی را رفع کنیم.
وی گفت: محصولی که روی آن پژوهش شده و به مرحله تولید رسیده در واقع نوعی کلوئید است که به خاک بیابان تزریق شده و با فرسایش کمتر بستر رشد گیاهان را تامین می‌کند.
به گفته هزاری اگر این محصول در سطح وسیع استفاده شود می‌توان کویر را تبدیل به خاک حاصلخیز کرد.
وی از حامیان خود در پژوهش‌سرای دانش آموزی جابر بن حیان بیرجند تشکر کرد و گفت: البته دبیرستان شهید بهشتی هم حمایت‌هایی در این زمینه داشت تا اینکه توانستیم ایده خود را به تولید برسانیم.
دانش‌آموز استعدادهای درخشان دبیرستان شهید بهشتی بیرجند افزود: امیدواریم حمایت‌ها ادامه داشته باشد تا بتوان محصول را در مقیاس بزرگ آزمایش و سپس ثبت اختراع کرد، نمونه مشابه این اختراع در ایران وجود ندارد و محصول از نمونه‌های جهانی نیز ارتقا یافته‌تر است.
وی تاکید کرد: با استفاده از این محصول می‌توان بازدهی خاک بیابان را افزایش داد و حاصلخیز کرد که انتظار می‌رود محیط زیست، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی از این طرح حمایت کنند.
استاد راهنمای این تیم پژوهشی نیز گفت: تاکنون ۱۲۰ تیم پژوهشی در پژوهش‌سرای استان ساماندهی شده‌اند که این تعداد ۴۰ تیم در مسابقات حائز رتبه شده و به مرحله کشوری رسیدند.
حسن نیک اختر افزود: طرح تولید “نانو رس” سال گذشته در مسابقات پژوهش‌سراهای کشور رتبه برتر را کسب کرده و امسال هم در جشنواره خوارزمی رتبه سوم کشوری را از آن خود کرده است.
وی گفت: پژوهش‌سراها به دنبال شناسایی دانش‌آموزان با استعداد در حوزه‌های زیست فناوری، هوش مصنوعی، سلول‌های بنیادی، نانوفناوری، کد نویسی و هوافضا هستند و در قالب اقدامات پژوهشی گواهینامه‌هایی به این دانش‌آموزان اعطا می‌شود که در آینده آنها بسیار اثرگذار است.
این استاد راهنما گفت: در حوزه تخصص نانو فناوری زمینه مناسبی فراهم شده و حمایت‌هایی انجام می‌شود لذا افراددی که طرح‌های آنها ارتقا پیدا کند عضو باشگاه نانو شده و در دانشگاه‌های معتبر می‌توانند ادامه تحصیل دهند.