همه بودجه پژوهشی دانشگاه برای یک طرح کافی نیست
دکتر قاسم ساکی در نشست هم‌اندیشی بررسی وضعیت علمی – پژوهشی دانشگاه‌ها که دهم آبان‌ماه در تالار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز برگزار شد، با بیان این‌که درباره پژوهش سه یا چهار مشکل اساسی و جدی وجود دارد، اظهار کرد: حل این مشکلات از عهده یک معاونت در دانشگاه خارج است و کل سیستم باید برای رفع آن چند اقدام انجام دهد.
وی افزود: پژوهش باید از پله‌های پایین‌تری آغاز شود؛ به‌طور مثال تربیت یک دانشجوی سال اولی بسیار زمان‌بر است چرا که این دانشجو روش تحقیق و بیان مسأله را نمی‌داند. پژوهش با بخشنامه یا آیین‌نامه حل نمی‌شود بلکه نیاز به زمان دارد. یک دانش‌آموز ۱۲ سال درس می‌خواند اما به یک مسأله تحقیقی ورود نکرده است. این مسأله نشان‌دهنده این است که ما چه‌قدر در آموزش‌وپرورش نسبت به تحقیق بیگانه‌ایم.
رئیس مرکز تحقیقات سلولی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز افزود: وقتی این دانش‌آموز به دانشگاه وارد می‌شود، ۶۰۰ استاد در برابر ۶ هزار دانشجو وجود دارد یک استاد چه‌قدر می‌تواند برای او وقت بگذارد، آن‌هم در دانشگاه‌های علوم پزشکی که علاوه بر بحث آموزش، بهداشت و درمان نیز مطرح است بنابراین یک حلقه مفقوده وجود دارد و آن این است که دانش‌آموز به دانشگاه راه پیدا می‌کند بدون این‌که روش تحقیق را بداند.
ساکی افزود: مسأله دوم این است که ما دانشگاه را یک‌جا و دیگر نهادها، سازمان‌ها و صنایع را در جای دیگر در سیستم خود تعریف کرده‌ایم پژوهش باید در پاسخ به یک درخواست انجام شود، ما هیچ درخواستی از سوی هیچ شرکت یا مؤسسه‌ای از دانشگاه نداریم. اگر می‌خواهیم در حوزه پژوهش خروجی داشته باشیم باید مسؤولان صنایع، سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی به این نتیجه برسند که دانشگاه می‌تواند به آن‌ها کمک کند.
وی خاطرنشان کرد: دلیل آن‌که در خارج از کشور حوزه پژوهش خروجی دارد، این است که شرکت‌ها و مؤسسات آن‌ها برای تحقیقات هزینه می‌کنند و به همین دلیل اگرچه دیر اما حتماً خروجی خواهد داشت پژوهش در خارج از کشور با پژوهشی که در کشور وجود دارد، بسیار متفاوت است.
ساکی با اشاره به بودجه کم پژوهشی دانشگاه‌ها ، گفت: تمام اعتبارات معاونت پژوهشی، اگر تنها روی یک طرح هزینه شود، آن طرح به نتیجه نمی‌رسد انتظاراتی از دانشگاه وجود دارد اما از سوی دیگر امکانات دانشگاه برای پاسخ به این انتظارات است. اگر انتظار داریم پژوهش اعضای هیأت علمی با این وضع به نتیجه برسد، این انتظار قابل قبول و معقولی نیست.
وی ادامه داد: البته یک بحث دیگر هم وجود دارد و آن این که چندین سال است که تلاش می‌کنیم اولویت‌های تحقیقاتی تدوین و به دانشگاه‌ها ابلاغ شود اما هنوز نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. اگر اولویت‌های پژوهشی اعلام شود، شاید معاونت تحقیقات و فناوری بتواند تعیین کند که هر فرد در یک زمینه خاص فعالیت کند و کار را هر چند یک درصد پیشرفت دهد؛ در آن صورت ممکن بود در چند سال آینده بتوانیم به نتایجی دست یابیم.
ساکی با بیان این‌که برخی از طرح‌های تحقیقاتی معطل مانده‌اند، تصریح کرد: درباره این مسأله زیاد بحث شده است؛ به‌طور مثال گفته می‌شود که تحقیقات در زمینه هوا فضا را متوقف و روی سلول‌های بنیادی کار کنیم. علت هم این است که اگر میلیاردها دلار هزینه شود، در زمینه هوا فضا به اروپا نمی‌رسیم اما سلول‌های بنیادی هم درآمدزایی بالایی دارد و هم یک حوزه نوپا است و با کار در این زمینه می‌توانیم برای کشور درآمدزایی نیز داشته باشیم.
رئیس مرکز تحقیقات سلولی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز افزود: البته تحقیقات سلول‌های بنیادی و سل‌تراپی که امروزه در تمام کشور راه‌اندازی شده است، هنوز در دانشگاه علوم پزشکی اهواز در گام‌های اولیه است. قدم اول برای فعالیت در زمینه سلول‌درمانی وجود یک اتاق تمیز (Clean Room) است که با وجود پیگیری‌های فراوان هنوز موفق به راه‌اندازی این اتاق نشده‌ایم.
ساکی با اظهار این که از شما دانشجویان نیز یک گلایه دارم، گفت: آن روحیه پرسشگری و چرایی را میان دانشجویان مشاهده نمی‌کنم؛ در زمینه آموزشی نیز حوزه آموزش مظلوم واقع شده است. واکنش دانشجویان به اساتیدی که مرتب سر کلاس حضور پیدا می‌کنند، مرتب امتحان می‌گیرند و سختگیر هستند، منفی است. دانشجو به وضعیت موجود عادت کرده و این مسأله خوبی نیست.
وی با بیان این‌که چرا دانشجویان درباره مسائل آموزشی از مسئولان پرسش نمی‌کنند، تصریح کرد: موضوع اصلی برای دانشجویان، آموزش و پژوهش است، چرا در این زمینه ورود نمی‌کنند و دغدغه این مسأله را ندارند. بیش از ۲۰ کانون دانشجویی در دانشگاه وجود دارد اما کسی در این حوزه ورود پیدا نکرده است. اینجا دبیرستان نیست بلکه دانشگاه است و باید مشکلاتی که در حوزه آموزش وجود دارد، حتماً مطرح و انتقادات بیان شود.
همچنین در این نشست دکتر بیژن‌نژاد عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، گفت: رشد بی‌رویه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها و سرانه نسبت استاد به دانشجو و در نظر گرفتن حداقل فضای آموزشی برای دانشجویان از معضلاتی است که می‌تواند به آینده آموزشی ما لطمه بزند و دانشجویان را دچار بی‌انگیزگی کند. مسئولانی که واقعا دغدغه کشور را دارند باید به این مسأله بپردازند. گاهی یک استاد حدود ۱۰ دانشجوی ارشد یا دکتری را راهنمایی می‌کند.
به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: به جرأت می‌توانیم بگوییم که این استاد در طول دوره پژوهشی برای هر کدام از این دانشجویان یک ساعت در آزمایشگاه نیز اختصاص نمی‌دهد. دانشجویی که تجربه پژوهشی ندارد در آزمایشگاه رها می‌شود و استادش از او می‌خواهد که مقاله ارائه دهد. شرط دفاع و فارغ‌التحصیل شدن او نیز ارائه یک مقاله و پایان‌نامه است آیا با این وضع کمیت پژوهش‌ها می‌توان به آینده پژوهشی کشور کمک کرد؟ در بحث آموزشی هم مشکلات جدی وجود دارد.
No tags for this post.
