شناسایی گونه درختی مناسب برای پوشش جنگلی

یکی از راهکارهاي شناسایی بهترین گونه درختی برای پوشش های جنگلی که دارای اثرگذاری مناسب بر گردش صحیح عناصر غذایی در خاك و گیاه و همچنین چرخه کربن باشد، مطالعه کیفیت خاك و کمیت عناصر غذایی آن در ناحیه کشت درخت مورد نظر است. براي رسیدن به این هدف،گروهی از محققین دانشگاه زنجان با همکاری مرکز تحقیقات صنوبر آستانه، میزان عناصر غذایی و ذخیره کربن آلی در سه نوع پوشش جنگلی صنوبر و یک نوع پوشش جنگلی سوزنی برگ در منطقه صفرابسته گیلان را  اندازه گیري نموده و مورد بررسی قرار داده اند

یکی از راهکارهاي شناسایی بهترین گونه درختی برای پوشش های جنگلی که دارای اثرگذاری مناسب بر گردش صحیح عناصر غذایی در خاك و گیاه و همچنین چرخه کربن باشد، مطالعه کیفیت خاك و کمیت عناصر غذایی آن در ناحیه کشت درخت مورد نظر است..

پوشش هاي جنگلی مورد مطالعه در کنار هم واقع بود. هر نوع پوشش جنگلی به سه قسمت تقسیم شد و هر قسمت به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد. در هر تکرار یک پروفیل به عمق یک متر حفر شد و از اعماق مختلف خاك نمونه هایی تهیه گردید. سپس برخی از خصوصیات شیمیایی اعم از واکنش، آهک و مواد آلی خاك و همچنین مقدار عناصر غذایی قابل جذب (N ,P ,K Ca ,Mg وعناصر کم مصرف) زیر هر پوشش در سه تکرار اندازه گیري شد.

نتایج این آزمایشات  نشان داد که مقادیر کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب در پوشش صنوبر deltoides M. 77/5 بیشترین مقدار بود، اما پتاسیم در نمونه شاهد بیشتر از بقیه اندازه گیري شد. عناصر ضروري کم مصرف به ویژه آهن و مس در خاك زیر پوشش هاي صنوبر deltoides M. 77/5 و caspica به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار را داشتند. بیشترین مقدار ذخیره کربن در خاك زیر پوشش deltoides M. 77/5 به دست آمد. به علاوه به جز کلسیم و منیزیم بقیه عناصر از سطح به عمق کاهش معنی داري داشتند که این اختلافات در برخی عناصر مانند کربن آلی زیاد و در برخی دیگر مانند پتاسیم کم بود.

 بر اساس یافته های این مطالعه، مواد آلی درخاك زیر پوشش هاي مختلف اختلاف معنی داري نشان دادند که این اختلاف نتیجه برهمکنش میان پوشش هاي مختلف جنگلی با خاك و قدرت ایجاد شرایط گوناگون تجزیه و ذخیره ماده آلی در خاك هاي مذکور میباشد. از طرفی مقدار مواد آلی بالا در پوشش درخت صنوبر deltoides M. 77/5 باعث افزایش نیتروژن و فسفر خاك گردید و از سوی دیگر افزایش مقدار فسفر خاك در همین پوشش باعث کاهش آهن و مس قابل جذب شد.

سایر نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که پوشش سوزنی برگ دارتالاب در مقایسه با پوشش هاي پهن برگ صنوبر، عناصر غذایی و کربن آلی قابل توجهی را در خاك ذخیره می نماید که حتی در بعضی موارد بیشتر از پهن برگ ها می باشد.

با این حال مجریان این پژوهش بر اساس یافته های مطالعه خود اشاره نموده اند که جنگل کاري با گونه صنوبر deltoides M. 77/5 بهتر و مؤثرتر از گونه صنوبر euramericana I- 214 بوده و می تواند به شکل مفیدتری ذخیره عناصر غذایی و کربن خاک را تحت تاثیر قرار دهد.

نتایج این پژوهش در آخرین شماره از فصل نامه «پژوهش هاي علوم و فناوري چوب و جنگل» وابسته به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به چاپ رسیده است.

 

منبع: شهسواری، پ. و همکاران. 1395. مقایسه عناصر غذایی و ذخیره کربن آلی در خاك زیر پوشش هاي مختلف جنگلی در منطقه صفرابسته گیلان. پژوهش هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 23(3): 43-23.

No tags for this post.