دکتر سیدسلمان سیدافقهی در نشست تبیین و معرفی طرح جدید بنیاد ملی نخبگان با عنوان مسیر نخبگی با بیان اینکه ما در شرایطی هستیم که کشور با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه است، افزود: در کوهنوردی معمولا سخت‌ترین شرایط زمانی است که به قله نزدیک می‌شویم و مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی‌های خود به این نکته تاکید دارند که ما به قله نزدیکیم و خستگی هیچ معنایی ندارد تا بتوانیم به هدف نهایی که فتح قله است، برسیم.
وی ادامه داد: در بیش از ۴۵ سالی که از انقلاب اسلامی می‌گذرد، فراز و نشیب‌هایی را شاهد بودیم. ما در بعد سخت‌افزاری همچون حوزه‌های صنعت، فناوری و خدمت‌رسانی و کمیت آموزش پیشرفت‌های زیادی داشتیم، ولی بخش عمده‌ای که همه دلسوزان و دست اندرکاران کشور اذعان دارند که توفیق زیادی نداشتیم، حوزه فرهنگ است.
سیدافقهی با اشاره به انقلاب فرهنگی و تعطیلی دو ساله دانشگاه‌ها و مهاجرت اساتید، اظهار کرد: آنچه که به عنوان انقلاب فرهنگی بود، ابتر ماند و ثمره آن چیزی است که در دوران سال‌های ۷۷، ۸۸ و ۹۸ و ۱۴۰۱ دیدیم.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با طرح این سؤال که دانشگاه اسلامی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد، ادامه داد: در این زمینه رویکرد تربیتی اساتید در دانشگاه‌ها حاکم است که می‌تواند در ذهن دانشجو خودباختگی و یا امید و خودباوری و ما می‌توانیم را ایجاد کند. ولی آنقدر اساتید در کلاس‌های درس دانشجویان را ترغیب به رفتن می کنند که صدای رئیس‌جمهوری و رهبری درآمد و گفتند باید تشویق به مهاجرت را جرم‌انگاری کرد.
وی از نخبگان با عنوان پیشران‌های یک جامعه یاد و اضافه کرد: اگر می‌خواهیم شاخص‌های اقتصادی رشد کند و مشکلات انرژی و آب و سایر مسائل حل شود، ریشه آن در این است که در ابتدا باید مشکلات نخبگان مرتفع شود، به همین دلیل است که سالانه مقام معظم رهبری جلسه سالانه با نخبگان را به طور ویژه رسیدگی می‌کنند و خروجی‌های این جلسات را به دستگاه‌ها و رئیس‌جمهوری ابلاغ می‌کنند.
سیدافقهی ادامه داد: اگر بخواهیم جایگاه خود را در انقلاب فرهنگی که در مدت ۴۵ سال پیاده نشده و در حوزه‌های مختلف توفیقاتی را کسب کنیم و تبدیل به قدرت منطقه‌ای شویم، چه کنیم؟ به نظر پاسخ به این سؤال این است که در تربیت طیف نخبه انقلابی مؤمن جهادگر متمرکز شویم و این اقدامی است که ما باید انجام دهیم.
وی با طرح این سؤال که آیا همه بار رسیدن به این مهم بر عهده بنیاد ملی نخبگان است، گفت: بنیاد ملی نخبگان دارای یک سند و ۷۰ راهبرد است و زمانی که این سند را مطالعه می‌کنیم، فصل ۴ آن در خصوص الزامات اجرایی و چارچوب‌های نهایی بنیاد است که در آن ذکر شده است بنیاد ملی نخبگان یک نهاد. برنامه‌ریز و تنظیم‌گر و نظارت‌کننده است و بر این اساس تاکنون بنیاد بخش محدودی از اقداماتی را که اجرایی می‌کرد، ناظر به تنظیم‌گری بوده و بخش زیادی از فعالیت آن نیز معطوف به تصدی‌گری بوده است.
سیدافقهی با بیان اینکه این نهاد تبدیل به یک نهاد صنفی شده است، گفت: بر این اساس این نهاد «نخبگان» را تبدیل به یک صنف کرده و امورات صنف نخبگان را تمشیت می‌کرده است.
وی با اشاره به برگزاری جلسه‌ای با دکتر داداش‌پور، رئیس سازمان دانشجویان، افزود: ایشان اعلام کردند که ۱۳ نوع بورس دارند و گفت بنیاد نیز بورس دارد و لازم است این دو نهاد با هم هماهنگ باشند. آیا این مایه شرمندگی ما نیست که ما هم همانند وزارت علوم بورسیه می‌دهیم.
قائم مقام بنیاد ملی با تاکید بر اینکه ما باید تقسیم کار ملی می‌کردیم، گفت: مسائل نخبگان تنها در بنیاد نیست، بلکه مسائل نخبگان در وزارتخانه‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی و دانش‌بنیان و در بازار کسب و کار است و اینکه از کار سخت به سمت کار آسان برویم، مشکلی را حل نمی‌کند؛ از این رو ما تلاش می‌کنیم تا بنیاد به ریل تنظیم‌گری خود بازگردد.
وی تاکید کرد: بر اساس سند راهبردی نخبگان، وظیفه بنیاد ملی نخبگان این است که دستگاه‌ها اقدام برش سالانه خود در حوزه نخبگان را تهیه کنند و به بنیاد ارائه دهند که بنیاد نیز این برنامه‌ها را بررسی و تصویب و ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت کند؛ همچنین یکسری از امکانات برای طیف خاصی از نخبگان در نظر گرفته می‌شود.
سیدافقهی با بیان اینکه ما بر روی این مساله که چه میزان امکانات باید از سوی بنیاد برای نخبگان فراهم شود که سایر دستگاه‌ها قادر به تامین آن نیستند نیز متمرکز شدیم، گفت: از وزارت نفت نامه‌ای آمد که گزارش فعالیت این وزارتخانه در حوزه نخبگان بود که پیوست آن آیین‌نامه سرباز نخبه بود؛ یعنی کل اقدام وزارت نفت در حوزه نخبگان، این آئین‌نامه بوده است.
وی با اشاره به حمایت‌های بنیاد از نخبگان با تاکید بر اینکه دادن پول به نخبگان صحیح نیست، اظهار کرد: تاکید مقام معظم رهبری بر اشتغال نخبگان است و لازمه آن این است که بستر آن را در دستگاه‌ها فراهم کنیم تا نخبگان به کار گرفته شوند؛ یا به صورت استخدامی و یا قرارداد شرکتی و یا اجرای پروژه‌های تحقیقاتی.
این مقام مسؤول حوزه نخبگان، گفت: ما در جلساتی که با دستگاه‌های اجرایی داشتیم، عمده آنها اذعان داشتند که نخبگان خیلی گرهی از مسائل آنها باز نمی‌کنند و آنها به دنبال افرادی هستند که حل مساله و توانمندی مدیریت خوب داشته باشند و اعلام شد که ضعیفترین افراد جذب شده از میان نخبگانی هستند که از کانال بنیاد ملی نخبگان جذب شده‌اند.
سیدافقهی با بیان اینکه نخبه از طریق فرایندها تربیت می‌شود، گفت: رسیدن به این امر نیازمند آموزش است، ولی سیستم آموزش ما به سمت تست زدن و قبول شدن در دانشگاه و بعد مهاجرت است.
وی با بیان اینکه رتبه‌های یک تا ۱۰۰ کنکور آزمون ریاضی وارد دانشکده کامپیوتر دانشگاه شریف شده‌اند، افزود: دانشکده تبدیل به تجمع رتبه‌های یک تا ۱۰۰ کنکور شده است و فردی اعلام کرد که با یکسری شاهزاده مواجهیم؛ یعنی اینها وارد دانشگاه شدند تا اپلای کنند و خیلی از آنها قبل از آنکه دوره کارشناسی را به پایان برسانند، پذیرش می‌گیرند و می‌روند. این روند، دانشگاه‌های کشور را از موضوعیت خود خارج کرده است.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: وظیفه ما این است که فرآیندی را شکل دهیم و لازم است مسیر نخبگی را نهادینه کنیم. این فرایند از دوره ابتدایی شروع می‌شود و دارای چند وجه علمی، تخصصی_پژوهشی، مهارتی_فرهنگی و اجتماعی است.
وی با بیان اینکه دانش‌آموزان در مدارس به دلیل وضع موجود آنچه که باید بشوند، نمی‌شوند؛ افزود: از این رو باید در بخش تنظیم‌گری وارد شویم و از نهادها و مجموعه‌هایی که کار اجرا دارند، حمایت کنیم. در حوزه دانش‌آموزی به مدل کانون‌های مردمی رسیدیم، چون باید توزیع جغرافیایی خوبی داشته باشیم.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر حدود ۵۰۰ مجموعه نخبه‌پرور در ۱۵ استان شناسایی شده است، گفت: برآورد می‌شود که تعداد این مراکز به هزار مورد برسد و انتظار داریم دفاتر بنیاد ملی نخبگان در استان‌ها با این مراکز ارتباط برقرار کنند.
سیدافقهی، حمایت بنیاد از نخبگان را استاد محوری دانست و در این باره توضیح داد: اساتید راهبر و دارای شاخص‌های شاگردپرور در طرح جدید ما مورد حمایت قرار می‌گیرند و دارای ویژگی‌های اخلاقی، شخصیتی، علمی، فرهنگی و اجتماعی هستند و می‌توانند دانشجو را تربیت کنند.