بیماری فشارخون بالا که از آن با عنوان قاتل خاموش نیز یاد می‌شود، از شایع ترین مشکلات دوران سالمندی به حساب می آید. دلیل این نامگذاری این است که ممکن است فرد مبتلا به این بیماری هیچ‌گونه علامتی را در خود مشاهده نکند. بنابراین فرد تا مشکلی جدی برای قلب، کلیه‌ها و مغز به وجود نیاید، متوجه بیماری خود نمی شود. به همین دلیل اندازه گیری فشارخون به طور صحیح و با فواصل زمانی مناسب توصیه می شود.
چگونه فشارخون را به شکل استاندارد اندازه گیری کنیم؟
- مصرف نکردن قهوه و سیگار، 30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون
- ناشتا نبودن طولانی بیشتر از 14 ساعت
- انجام ندادن فعالیت بدنی شدید و یا احساس خستگی قبل از اندازه گیری فشارخون
- تخلیه کامل مثانه نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون
- راحت بودن کامل بیمار در وضعیت نشسته (سالمند بایددست کم 5 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون استراحت کند؛ به گونه ای که احساس خستگی نکند)
- قرار دادن دست سالمند در حالت نشسته و یا ایستاده به روی یک تکیه گاه مناسب هم سطح قلب (وضعیت افتاده دست باعث بالا رفتن کاذب فشار خون ماکزیمم می شود)
- بالا زدن آستین دست راست تا بالای بازو به گونه ای که بازو تحت فشار قرار نگیرد (در صورت نازک بودن لباس، نیازی به بالا زدن آستین وجود ندارد)
- فاصله با سالمند در زمان اندازه گیری فشارخون کمتر از یک متر
- خارج کردن هوای داخل کیسه لاستیکی با استفاده از پیچ تنظیم
- بستن بازوبند به دور بازو، به صورتی که نه چندان شل و نه چندان سفت باشد.
- قرار دادن وسط کیسه لاستیکی داخل بازوبند روی شریان بازویی و لبه تحتانی بازو بند 2 تا 3 انگشت بالای آرنج
- نگاه داشتن صفحه گوشی روی شریان بازویی بدون فشار روی شریان، توسط سالمند
- حس کردن و نگاه داشتن نبض مچ دست راست سالمند با دست دیگر
- فشار دادن متوالی پمپ برای ورود هوا به داخل کیسه لاستیکی تا زمان حس نکردن نبض
- ادامه دادن پمپاژ هوا به داخل کیسه لاستیکی به میزان 30 میلی متر جیوه پس از قطع نبض
- باز کردن پیچ تنظیم فشار هوا به آرامی برای خروج هوا از کیسه لاستیکی ضمن نگاه کردن به صفحه مدرج دستگاه (پایین آمدن عقربه یا جیوه به آرامی با سرعت 2 میلی متر جیوه در ثانیه)
- شنیدن نخستین صدای ضربان قلب به مفهوم فشارخون ماکزیمم و از بین رفتن صدای ضربان قلب به معنای فشارخون مینیمم است
با توجه به اهمیت شناسایی زودهنگام بیماری های مزمن در کاهش عوارض این بیماری ها، پویش ملی سلامت با شعار «آگاهی زودتر، مراقبت موثرتر» از ۲۰ آبان در استان فارس، همزمان با سراسر کشور آغاز شده است و در این پویش افراد بالای ۱۸ سال و تمامی مادران باردار در هر سنی با اندازه گیری فشار خون و انجام رایگان آزمایش قند خون در مراکز دولتی ارائه دهنده خدمت در مناطق شهری و روستایی، مورد ارزیابی قرار می گیرد.
مریم سعیدفیرورآبادی
کارشناس سلامت میانسالان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز