مدیر دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از ساماندهی برنامه‌های دانشگاه‌ها براساس ماموریت‌گرایی خبر داد و گفت: این وزارتخانه طبق مصوبه شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی برای دانشگاه‌هایی که برنامه‌های آنها به تصویب رسیده است، «مسیر سبزی» را فراهم می‌کند.
سند برنامه پنج ساله هفتم توسعه کشور (لایحه برنامه هفتم توسعه) ۳۰ اردیبهشت ماه با حضور معاون اول رییس‌جمهوری، جمعی از وزیران، رییس سازمان برنامه و بودجه ، شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کارشناسان در سالن اجلاس سران رونمایی شد.
این لایحه برای اجرا طی سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۶ مشتمل بر ۲۲ فصل و هفت بخش اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی، علمی، فناوری و آموزشی، سیاست خارجی، دفاعی و امنیتی و اداری، حقوقی و قضایی تدوین شده است.
لایحه برنامه هفتم توسعه که اکنون در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، چهارمین برش از سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور و نخستین برنامه در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است که برای تحقق عدالت و با رویکرد مساله‌محوری بر موضوعات انسانی و مهم کشور متمرکز شده است. این برنامه با اتکا به اسناد بالادستی؛ از جمله سند تحول دولت مردمی، برنامه‌های اولویت‌دار مشخصی را براساس پیشران‌های توسعه‌محور انتخاب و مبنای حرکت توسعه مستمر و باثبات در جامعه تنظیم و تدوین کرده است.
ماده ۲۳۰ این لایحه نیز «با هدف تحقق مرجعیت علمی و سرآمدی جهانی در عرصه علوم و فناوری و ارتقای شتاب علمی و تقاضامحورکردن پژوهش و کمک به حل مسایل جامعه در طول برنامه را در نظر دارد و برای تحقق آن اقدامات ذیل را مطرح می‌کند؛ «وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت درمان و آموزش پزشکی مکلف هستند شاخص‌های ارزیابی برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوط به جذب، تبدیل وضعیت ارتقای و ترفیع نظام سنجش و انگیزش و نحوه ارائه خدمات موظفی اعضای هیات علمی را بر اساس رویکرد برنامه محوری و استادمحوری اصلاح کنند».
همچنین «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رشته‌های غیربالینی موظف هستند در هر یک از مقاطع تحصیلی در رشته‌های ممکن در کنار دروس نظری دروس عملی و مهارتی را نیز پیش بینی و ارائه کنند؛ به گونه‌ای که پس از فراغت از تحصیل در رشته مذکور دانش آموخته دانشگاهی حداقل در یک حوزه تخصصی دارای مهارت‌های کاربردی مورد نیاز کشور باشد».
حال مدیر دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم از اتخاذ تمهیداتی در شورای برنامه‌ریزی آموزشی برای تحقق برنامه‌محوری در دانشگاه‌ها خبر داد.
رضا نقی‌زاده در گفت‌وگو با ایرنا در این مورد اظهار داشت: در جلسه ۹۶۷ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم موضوع برنامه‌محوری که در لایحه برنامه هفتم توسعه هم بر آن تاکید و تصریح شده است، به شکل ویژه مطرح شد.
وی ادامه داد: در این جلسه تشریح شد که یک برنامه آموزشی، پژوهشی و فناوری در موسسه آموزش عالی به چه معنا است، چه محتوایی دارد و چه خروجی‌ها و نتایجی باید داشته باشد. همچنین پیش‌بینی شد محتواهایی که برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری تدوین می‌شود، باید به صورت خاص شامل بخش‌های مخلتف باشد و برنامه‌های درسی و رشته‌های تحصیلی جدید و گسترش آنها تابع برنامه‌هایی باشد که در دانشگاه‌ها تصویب می‌شود.
عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: برنامه‌ها، ذیل کلان‌برنامه‌ها در دانشگاه‌ها ساماندهی می شود و کلان‌برنامه‌ها شامل ماموریت‌های ابلاغی به دانشگاه‌ها (ماموریت‌گرایی)، موارد مرتبط با مرجعیت علمی و موارد مرتبط با جامعه و صنعت است که در هیات رییسه و هیات امنای دانشگاه‌ها به تصویب می‌رسد.
نقی‌زاده ادامه داد: در جلسه ۹۶۷ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مقرر شد جزییات این شیوه‌نامه با جزییات مربوط به دانشکده‌های برنامه‌محور که در شورای گسترش آموزش عالی در حال بررسی است، نهایی شود و در جلسه آتی شورا به تصویب برسد و به دانشگاه‌ها جهت اجرا ابلاغ شود.
وی از این اقدام به عنوان تحولی در ماموریت‌گرایی دانشگاه‌ها یاد کرد و افزود: این امر در تمامی کنش‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری موثر خواهد بود.
ایجاد مسیر سبز برای دانشگاه‌ها
عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور خاطرنشان کرد: همچنین در این جلسه مقرر شد وزارت علوم برای دانشگاه‌هایی که برنامه‌های آنها به تصویب کارگروهی در این وزارتخانه می‌رسد، مسیر سبزی را ایجاد کند و تمام امکاناتی که برای اجرای آن برنامه نیاز است به صورت تسهیل شده در اختیار دانشگاهی که برنامه آن به تصویب رسیده است، قرار دهند.
نقی‌زاده توضیح داد: منظور از فراهم کردن مسیر سبز این است که طرح‌های توجیهی این برنامه‌ها به صورت خاص پذیرفته شده است و امکانات در زمان کوتاه‌تری در اختیار دانشگاه قرار می‌گیرد. برای نمونه اگر دانشگاه قصد بازنگری در برنامه درسی دارد یا می‌خواهد رشته تحصیلی جدیدی ایجاد کند، طرح‌های توجیهی آن پذیرفته شده و فقط دانشگاه باید جزییات را به وزارت علوم ارسال کند تا بعد از بررسی در این وزارتخانه تایید شود.