پای هوش مصنوعی به جشنواره سینما باز شد
در ابتدای این جلسه فیلم «همزاد» مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
مرتضی ربیعی کارگردان فیلم کوتاه «همزاد» گفت: این اولین فیلم حقیقی من است که ساختم. چون علاقه بسیاری به مقوله فیلمسازی داشتم وارد این عرصه شدم؛ این فیلم یک واقعیت بود که به صورت همزاد اتفاق افتاده بود و سپس تصمیم به تصویر کشیدن این داستان کردم.
محمد محمدی کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم کوتاه «همزاد» گفت: وضعیت سینمای کوتاه همین است و شاید مربوط به شما نیست و خب در اوایل دهه ۸۰ که خود من به این حوزه ورود کردم، همیشه سینما شغل اصلی من به حساب نمی‌آمد و اکثراً شغل دیگری هم داشتم. تلاش کارگردان اثر همزاد ستودنی است و در این دسته از فیلم‌هایی که دیدم جزو آثار کلاسیک و دارای موضوع خطی بود.
وی ادامه داد: جذابیت فیلم «همزاد» برایم موضوعش بود و خب اساساً فیلم کوتاه، فیلم ایده‌ها است و نباید با یک بودجه هنگفت فیلم کوتاه ساخت. معتقدم سینمای کوتاه سینمای ایده‌ها است. فیلم کوتاه فیلمی است که در آن باید به دنبال ایده بگردیم.
در ادامه این نشست فیلم «دستبند» مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
محسن نقی‌زاده کارگردان فیلم کوتاه دستبند گفت: دستبند اولین کار داستانی‌ام است و پیش از این آثار مستندی داشتم که در جشنواره سینما و حقیقت حضور داشتند؛ این فیلم را با بودجه ۳ میلیون تومان ساختم.
محمدی کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم کوتاه «دستبند» نیز گفت: ایده خیلی پررنگ و ملموس بود. کار «دستبند» خیلی پیچیده نبود و چقدر خوب است در سینمای کوتاه به دنبال کار پیچیده نباشیم. ما درباره فیلم کوتاه صحبت می‌کنیم و باید در قواره فیلم کوتاه کار بسازیم نه اینکه دنبال تانک و مکانی مثل شهرک دفاع مقدس باشیم. همچنین با زیاد فیلم ساختن کسی در سینما نمی‌ماند با درست فیلم ساختن است که در سینما می‌ماند.
در ادامه این نشست خبری فیلم «کله» مورد بررسی قرار گرفت.
محمدی کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم «کله» گفت: کارگردان شاید می‌توانست جلوتر برود، اما من می‌توانم نمره قبولی خوبی بدهم حداقل ایده را رعایت کرد، اما اینکه در کنار خود مشاور داشته باشی که به شما کمک کند اهمیت بسیاری دارد. ساخت فیلم کوتاه عالی است، اما بدی این قصه این است، کسانی که فیلم کوتاه می‌سازند به فکر ساخت فیلم بلند هستند.
در ادامه این جلسه محمد صابری روزنامه‌نگار و کارشناس و منتقد سینما درباره سه فیلم نظرات خود را مطرح کرد.
وی گفت: دست مریزاد می‌گویم به هر سه کارگردانی که این آثار را ساختند. مهتاب فرهادی به لحاظ پروداکشن کار پر زحمتی داشت و فارغ از کیفیت نهایی کار فی‌نفسه خود یک تجربه ارزشمند بود و دستمریزاد دارد که یک خانم در فضای سرد زمستانی کارگردانی و این فضا را خلق کند، اما قالب قصه در فضای «هنر و تجربه» می‌رود که ایجاد یک حس و فضا موقعیت دارد. به نظرم اگر خانم فرهادی کار اولی بودند دست مریزاد دارد و می‌توانم بگویم سینمای ایران آبستن حضور زنان است. همچنین باید بگویم خداقوت به مهدی آذرپندار مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران برای محوریت قرار دادن ژانر در جشنواره فیلم کوتاه تهران؛ زیرا تنوع ژانر اتفاق بسیار مبارکی است که می‌تواند یک پشتوانه مهم برای سینمای ایران باشد. نکته مشترک سه فیلم تلاش فیلمساز برای روایت قاعده‌مند در هر سه فیلم بود، اینکه فیلمساز حواسش هست که حرفش را در قالب ژانر و آورده‌ای که به لحاظ روایی می‌تواند بیان کند مهم است. این گم‌شده سینما است.
صابری توضیح داد: در فیلم «کاپوراسو» یک موقعیت غیر منتظره پیش می‌آید که قالبش را بار‌ها و بار‌ها مشاهده کردیم. شروع، نقطه‌گذاری، یک روایت، بیان درست سینمایی و تعلیق به درستی انجام شده بود. تعلیق درست در عین اینکه قطره چکانی به مخاطب دیتا می‌دهد سعی می‌کند مخاطب را کنجکاو نگه دارد و در این فیلم اتفاقی که مشاهده کردم این بود که این ایده چقدر می‌تواند تازگی داشته باشد و کاراکتر هم باورپذیر است. آن چیزی که برایم در این فیلم هیجان‌انگیز بود رعایت اصول فیلمسازی مانند قاب بندی است، سکانس داخل ماشین من را یاد روایت ذهنی بهرام توکلی انداخت که کارگردان خیلی درست عمل و قصه را روایت می‌کند و ادا در نمی‌آورد.
در ادامه این جلسه محسن سوهانی منتقد و کارگردان سینما به بررسی آثار کوتاه «خطوط رفاقت»، «بدرقه سکوت» و «مرا ببوس» پرداخت.
در ابتدا کارگردان فیلم کوتاه «خطوط رفاقت» گفت: حدود ۷ سال پیش شروع به آموزش دیدن در حوزه تئاتر و سینما کردم و برای ساخت این فیلم فیلمنامه را به دوستم پیشنهاد دادم و قبول کرد و در ادامه کار را ساختیم.
سوهانی درباره این فیلم کوتاه گفت: من فکر می‌کنم سینمای کوتاه را نباید مقدمه‌ای برای فیلم بلند دانست؛ زیرا سینمای کوتاه خود یک مدیوم است و قابلیتی دارد که سینمای بلند ندارد مفاهیم اساسی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به ما انتقال می‌دهد. در سینمای کوتاه به دلیل فرصت محدودی که وجود دارد، هر پلانی که از آن استفاده می‌کنیم باید حرفی داشته باشد.
در ادامه این نشست فیلم‌های «بدرقه سکوت» و «مرا ببوس» مورد نقد قرار گرفتند و سوهانی گفت: فیلم بدرقه سکوت نقدی است بر سنت و ازدواج سنتی و اهمیت وجود عشق در زندگی مشترک. به نظرم از نظر روایت کار می‌توانست بهتر از این پیش برود. فیلم شروع خیلی خوبی دارد که پیرزن در خیال خود پیرمرد را خفه می‌کند و این فیلم از نظر شروع کار خوب است، اما گره اصلی آنجاست که کارت دعوت عروسی به دست این دو می‌رسد که تعلیق و پیشبرد اهداف خوب پیش نمی‌رود.
وی در ادامه درباره فیلم «مرا مساله» بیان کرد: این فیلم هم به هرحال مبنای محتوای عاشقانه‌ای داشت که با مساله جدایی همراه بود. فکر می‌کنم از نظر فرم ساختار و زبان سینما، فیلم کند پیش می‌رفت. کار‌ها را باید به چشم تجربه نگاه کرد، اما روی هم رفته باز مخاطب دچار یک سردرگمی روایی می‌شود، اینکه در انتها معلوم نمی‌شود که این فردی که سم خورده است چه بر سرش آمد. معتقدم فیلمساز بیش از هرچیزی می‌خواست از جدایی‌ها و خلا ایجاد شده شکایت کند، ولی به نظرم یک جا‌هایی فیلم شعاری به نظر می‌رسید حتی نور فیلم.
سوهانی در پایان صحبت‌هایش گفت: این جشنواره به طور خاص یک ویژگی بارز و جذابیت مهم دارد اینکه روی آغازی‌ترین نقطه هنر دست گذاشته است و اینجا نقطه آغاز جوانان است. چقدر خوب است که سرمایه‌گذاران ما روی بچه‌ها سرمایه گذاری کنند تا بچه‌ها مسیر خود را پیدا کنند.
ایوب آقاخانی بازیگر و کارگردان در ادامه این نشست حضور یافت و به تحلیل سه فیلم کوتاه «من، او، مهتاب»، «تله هوس» و «فاصله رنگی» پرداخت.
وی درباره چند اصل مهم در فیلمسازی گفت: مهم است نورپردازی مورد توجه قرار گیرد در حالی که در یکی از فیلم‌ها فضا فقط روشن بود، همچنین مهم است نگاه در دکوپاژ کلاسیک نباشد.
وی درباره ویژگی‌های کلی آثار بیان کرد: البته همین که آثار سروسامان دارد اتفاق خوبی است، اما اگر به این دقت نکنیم که فیلم اول کارگردان است، می‌توان انتظارات دیگری داشت. شاید فیلم‌ها در درآوردن فضایشان موفق بوده باشد. وقتی نگاه مترقی در فیلم نداریم نباید سراغ فضا‌های خاص برویم اگر فضای روزمره‌ای داشته باشد بضاعت کم فیلم‌های اول اثر را نجات می‌دهد.
نشست «سینما و هوش مصنوعی، امکانات و کاربردها»
روز گذشته نشست تخصصی و آموزشی «سینما و هوش مصنوعی، امکانات و کاربردها» هم با حضور سعید اسدی، مسعود سفلایی و امیررضا معتمدی در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد.
سعید اسدی در ابتدای نشست کاربردها و امکانات هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی یک تکنولوژی نوین است و یک ابزار یا یک وسیله نیست. در واقع هوش مصنوعی یک امکان و وسیله‌ای است که در حوزه سایبری، اینترنت و ابزار‌هایی که در حوزه اینترنت هستند کار می‌کند. ما پیش از این با یک اتوماسیون روبه‌رو بودیم که در واقع اعمال و ارائه آن بود. هوش مصنوعی خود می‌آموزد و امکاناتی را در اختیار ما قرار می‌دهد. این هوش فرصت فوق‌العاده‌ای را در اختیار ما قرار می‌دهد، اما با تهدیدهایی‌ام همراه است.
وی ادامه داد: هوش مصنوعی با یک قوانین و قواعد معین اعمال می‌شود و مسأله‌ای که هوش مصنوعی به عنوان تهدید مطرح می‌کند، ممکن است حتی در شغل‌های دیگر هم از بین برود، مخصوصاً در حوزه فیلمنامه‌نویسی، تولید، پس از تولید، تدوین تا جلوه‌های هوش مصنوعی. همچنین ممکن است هوش مصنوعی برخی از مشاغل را تحت تاثیر قرار بدهد و شما وقتی الآن هم بخواهید با هوش مصنوعی در ارتباط باشید سوال‌های متفاوتی پیرامون این حوزه دارید.
اسدی افزود: بنابراین هوش مصنوعی نیازمند دستورالعمل‌های ماست تا بتواند پاسخ بدهد. هوش مصنوعی فعلاً یک رویکرد گذشته گرا دارد که این دیتا‌ها در فضای مجازی موجود است. فرض کنید شما الگو‌هایی دارد که این الگو‌ها و سبک‌ها را هوش مصنوعی می‌شناسد. برای مثال اگر شما فیلمنامه‌ای را به هوش مصنوعی بدهید می‌تواند استوی برد کند، اما این کار مطابق با استایل آن کار است.
وی بیان کرد: هوش مصنوعی یک نوع امتداد آدمی است و چیزی نیست که شما بتوانید آن را ببینید. یک زمانی هست که شما می‌توانید سروری را نگاه کنید، اما هوش مصنوعی کجاست؟ معتقدم هوش مصنوعی هوشی انسانی است. در واقع هوش مصنوعی تداوم آدمی است. یک زمانی انسان با نیروی بدنی خود کار می‌کرد و نیروی خود را به چرخ‌ها می‌داد، اما اکنون در یک سری از شغل‌ها متفاوت شده است. همچنین هوش مصنوعی در واقع شکلی از تداوم هوش آدمی است که اتوماسیون آن با یک خودآموز و خودپروری جدید همراه است، اما سوال اینجاست که آیا هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک هوش عمل کند؟
در ادامه این نشست مسعود سفلایی درباره کاربرد هوش مصنوعی و امکاناتی که در خلق سینما یعنی فیلمنامه قرار داده است، صحبت کرد: برخلاف تکنولوژی‌هایی که همیشه با فاصله از آن صحبت می‌کردیم مبحث کاربرد هوش مصنوعی خیلی نزدیک به ما است. مسأله اصلی ما این است که امکان عمومی سازی این مسأله ترس ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: این روز‌ها ترس از هوش مصنوعی به دو شکل است؛ یک واژه هوش که متفکران قدیمی وقتی می‌خواهند از چیزی صحبت کنند و می‌گویند هوش، گویا این هوش خداوندگار است. مورد بعدی در دسترس بودن است. متخصصین در طی این سال‌ها ترس امکان دسترسی را داشتند. ریشه ماجرای هوش مصنوعی اقتصاد است؛ اگر ما بتوانیم عمده کار‌ها را به یک چیز دیگر بسپاریم شغل ما کمرنگ‌تر خواهد بود. ما در زمینه هوش مصنوعی و فیلمنامه نویسی یک شانس آورده‌ایم و آن هم زبان فارسی است که قابلیت آن‌چنانی در زبان هوش مصنوعی ندارد؛ اما این اتفاق بالاخره می‌افتد. بنابر این هوش مصنوعی پدیده خیلی وحشتناک یا پدیده‌ای که بتوانیم خیلی آسان از آن بگذریم نیست. هوش مصنوعی سرعت بخشی به روند نگارش می‌دهد و ما می‌توانیم محصول بیشتری بسازیم که از این زاویه دید نتیجه هوش مصنوعی می‌تواند مطلوب باشد البته اگر زاویه دید خوبی باشد.
وی بیان کرد: اتفاق دیگری که می‌افتد مسأله خلاقیت است و خب خلاقیت کجا می‌رود؟ در سینما خلاقیت یکی از مسیر‌های بدست آوردن تجربه است و از این مسیر می‌توان نمونه‌ای خلق کرد که شاید حتی نمونه مشابهی هم نداشته باشد. سینما بر مبنای تکنیک و فن است. خلاقیت چیزی است که در صحنه و کار خود را نشان بدهد.
سفلایی درباره ترس از هوش مصنوعی گفت: اتفاق ترسناکی که در دنیا می‌افتد این است که فرآیند هوش مصنوعی بتواند جای هنرمندانی که استادکار هستند را بگیرد. شاید در جهان آینده نگوییم که استادکاری در قسمتی از جهان یک چیزی را ساخته است؛ در آن زمان مفهوم استادکاری از بین می‌رود و ترس بزرگ سینما از چنین چیزی نشات می‌گیرد و این ترس در فیلمنامه نویسی خیلی بیشتر است. کسانی که در فضای رئال کار می‌کنند خیلی ترس ندارند؛ بنابراین ماجرای اصلی از اینجا صورت می‌گیرد که نکند فضای کار معمولی از بین برود و مسیر سخت‌تر شود.
این مساله و ترس با اقتصاد و شیوه زندگی انسان‌ها گره می‌خورد و در دوره‌ای که جهان درگیر مشکلات اقتصادی و بیماری کرونا و تغییرات شغلی است این ایده روی کار می‌آید. بخشی از این ترس توسط سینما به سمت مردم رفته است. خودمان داریم از چیزی که خودمان از آن می‌ترسیم حرف می‌زنیم.
در ادامه این نشست امیررضا معتمدی متخصص جلوه‌های ویژه گفت: از دوره‌ای که رایانه آمد، سرمایه‌گذار‌ها نشستند به سود آوری خود فکر کردند. آن‌ها می‌خواهند که رقیب ناپذیری خود را دورتر و دورتر کنند؛ بنابراین سال‌هاست که درباره هوش مصنوعی صحبت می‌کنند؛ اما وقتی هم هست که درباره هوش مصنوعی نگران می‌شویم؛ از سوی دیگر آن‌ها هوش مصنوعی را لانچ کرده‌اند و هوش مصنوعی آرام آرام بسیاری از موارد را از ما یادمی‌گیرد؛ اما نکته‌ای که وجود دارد این است که هوش مصنوعی در تکنولوژی معمولاً دستیار انسان است که اگر احیاناً انسان دچار خطا شد بیاید و آن را دسته بندی کند.
وی ادامه داد: یکی از مراحل مهمی که در انیمیشن وجود دارد لوک تصویری پلان‌ها است که معمولاً به سرعت می‌تواند از آرشیو‌های خود و با استفاده از دیتا‌هایی که دارد یک سری پیشنهاد به انسان بدهد و، چون انسان حافظه سطحی دارد نمی‌تواند همه اطلاعات را در لحظه داشته باشد هوش مصنوعی به راحتی می‌تواند این اطلاعات را در دسترس انسان قرار دهد و به کمک انسان بیاید. درحال حاضر هوش مصنوعی نیروی کاری یک سرمایه‌گذار است و سرمایه گذار از آن استفاده می‌کند. هوش مصنوعی پدیده عجیبی است، اما تخیل کردن درباره آن اتفاق عجیبی نیست. اگر سینما را از نقطه‌ای به نام ایده نگاه کنیم و پایان آن را مخاطب ببینیم، درحال حاضر هوش مصنوعی در قسمت‌ها و بخش‌های مختلف تاثیر دارد و کمک کننده است. تا امروز هیچ علامتی دلیل بر اینکه هوش مصنوعی بتواند کار خلاقانه‌ای انجام بدهد واضح انجام نشده است. اگر روزی به جایی برسیم که هوش مصنوعی با در دست داشتن راش و یا با مراجعه به بانک اطلاعاتی بزرگ خود بتواند به شما فیلم تدوین شده تحویل دهد شما می‌توانید بگویید هوش مصنوعی چگونه است؛ اما اکنون این تکنولوژی به آن قسمت نرسیده است و در حال حاضر هوش مصنوعی روی تک فریم و با پیش فرض‌هایی تصویر‌ها را جنریت می‌کند و چند تصویر از زوایای مختلف به شما تحویل می‌دهد.
وی در پایان گفت: بیشتر ترس‌ما از هوش مصنوعی این است که ما نمی‌دانیم این تکنولوژی نوین چطور کار می‌کند و شایان ذکر است که سینما در ایران یک صنعت حمایتی است و بدون حمایت می‌میرد. در نتیجه تمامی مشاغل سینما باید خود را آماده این هوش مصنوعی کنند.
پیام جمال شورجه؛ سینماگران معتبر پای کار «فلسطین» بیایند
جمال شورجه هم در حاشیه حضور در دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی در پیامی پرداختن به موضوع غزه را یک اولویت برای سینما دانست.
این کارگردان باسابقه سینمای ایران در حاشیه حضور در نشست «فلسطین در قاب نقره‌ای» دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی در پیامی عنوان کرد: «درباره موضوع فلسطین وقتی فیلمنامه‌نویس و کارگردان معتبری پای کار بیاید دیگران هم همراه می‌شوند. امروز باید نویسندگان سینما را فراخواند و از اولویت بودن موضوع غزه با آن‌ها صحبت کرد. گروهی از فیلمنامه‌نویسان کاربلد می‌توانند در قالب یک سفر پژوهشی به میدان بروند و سوژه‌های ناب را پیدا کنند. این موضوعات در مرحله فراخوان و اعلام حمایت هم نباید متوقف بماند و نیاز است که بودجه عملیاتی برای آن تخصیص داده شود.»
مروز در جشنواره «آموزشگاه‌های آزاد سینمایی» چه خبر است؟
اما امروز و در سومین روز برگزاری جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی نشست‌های ویژه‌ای با حضور محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی و جمعی از معاونان و مدیران وی و مدیران آموزشگاه‌های آزاد سینمایی برگزار می‌شود.
این رویداد امروز پجشنبه دوم آذرماه و در سومین روز از برگزاری در محل «موزه سینما»، میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.
سالن «سینماتوگراف» مجموعه «موزه سینما» صبح امروز و از ساعت ۹ میزبان اجرا‌های مربوط به «بخش بازیگری» بوده است.
این سالن بعد از اجرا‌های بخش بازیگری از ساعت ۱۵ تا ۲۱ میزبان گردهمایی مدیران آموزشگاه‌های آزاد سینمایی سراسر کشور خواهد بود.
در این گردهمایی جلساتی با حضور مدیران ارشد سینمایی برگزار خواهد شد. محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی کشور، محمد حمیدی‌مقدم مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، حبیب ایل‌بیگی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، سید صادق موسوی مدیرکل دفتر جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل سازمان سینمایی، مهدی آذرپندار مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران و قادر آشنا معاون توسعه فناوری و مطالعات سازمان سینمایی از مدیران حاضر در این گردهمایی هستند.
سالن «فردوس» در مجموعه «موزه سینما» هم امروز پنجشنبه در سومین روز جشنواره از ساعت ۹:۳۰ دقیقه صبح در چهار سانس میزبان نشست‌های تخصصی و آموزشی این رویداد خواهد بود.
امروز و از ساعت ۹:۳۰ مهدی اصلانی درباره «تشکیل کارگروه پروژه پایانی هنرجویان با مشارکت آموزشگاه‌ها» صحبت کرد و در سانس دوم از ساعت ۱۱ پژمان بازغی در قالب «کارگاه انتقال تجربه بازیگری» با هنرجوان علاقه‌مند به گفتگو پرداخت.
در سومین نوبت از نشست‌های تخصصی روز اول، سیدجواد خوانساری و مهدی اصلانی از ساعت ۱۳:۳۰ درباره «مسا یل حقوقی هنرجو و آموزشگاه» به طرح نکاتی خواهند پرداخت و در سانس پایانی هم از ساعت ۱۵:۳۰ نشست تخصصی «مراحل تولید انیمیشن دوبعدی و سه‌بعدی» با حضور شهرام میرصادقی برگزار خواهد شد.
دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی به دبیری مهدی شفیعی از ۳۰ آبان آغاز شد و امروز ۲ آذر ۱۴۰۲ در موزه سینما به کار خود پایان خواهد داد. آیین اختتامیه این رویداد فردا جمعه ۳ آذر ساعت ۱۸ در ایوان شمس برگزار می‌شود.
