مراسم امضای موافقت‌نامه همکاری مشترک در زمینه طراحی، ساخت و بهره‌برداری، تجهیز، حفاری هدایت‌پذیر دورانی RSS و فناوری‌های وابسته آن شب گذشته در کوشک وزارت نفت برگزار شد..
این قرارداد در راستای همکاری‌های وزارت نفت با معاونت علمی و در راستای تفاهم‌نامه ۲ میلیارد دلاری است که در حاشیه نمایشگاه نفت و گاز که در سال جاری برگزار شد، منعقد شده است.
دستگاه حفاری افقی RSS از تجهیزات های‌تک حفاری نفت است که تنها سه کشور در دنیا از این فناوری برخوردار هستند و با امضای این موافقت‌نامه ایران نیز به جمع کشورهای دارنده این فناوری پیوست.
دکتر رضا سلطانعلی زاده، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به انعقاد قرارداد پروژه دکل‌های حفاری افقی انحرافی یا RSS با وزارت نفت گفت: از سال ۸۴ نیاز به دستیابی به این تجهیزات در کشور احساس شد و از سال ۹۰ کشور به دنبال واردات ان بوده است.
وی با ببان اینکه این دکل برای افزایش برداشت نفت به ویژه در مخازن نفتی مشنرک مورد نیاز است، اظهار کرد: بهره برداری از این دستگاه هزینه برداشت نفت را به شدت کاهش می دهد؛ چرا که این دستگاه قادر است از نقطه‌ای به صورت افقی حفاری را انجام دهد تا به مخزن مورد نظر برسد.
سلطانعلی‌زاده دستگاه حفاری افقی RSS را شامل بخش‌هایی چون مکانیکی، الکترونیکی، نفتی و تجهیزات هدایت پذیری پیشرفته دانست و یادآور شد: در این شیوه باید در زیر زمین حفاری صورت گیرد، در حالی که دسترسی به GPS وجود ندارد، ضمن آنکه دستگاه RSS نیز دارای پیچیدگی‌های فناورانه بسیار زیادی است و تجهیزات آن نیز بابد به گونه‌ای در کنار هم قرار گیرند که مواد نفتی، آب و گاز و جامدات موجود در مواد نفتی تاثیری بر روی تجهیزات مورد استفاده، نگذارد.
دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با بیان اینکه دستگاه حفاری افقی در کنار اجزای این دستگاه، فناوری‌های دیگری نیاز دارد، نمونه آن را نحوه اعمال سیمان بر سقف حفاری افقی دانست.
وی تاکید کرد: وجود این پیچیدگی‌ها موجب شده تا دانش فنی ساخت این تجهیزات در دنیا تنها در اختیار ۳ کشور آمریکا، انگلیس و چین باشد. این تجهیزات در ۳ نوع ساخته می‌شود که هر ۳ نوع این تجهیزات مورد نیاز کشور است.
واردات RSS و عدم آشنایی از کاربرد آن
سلطانعلی‌زاده با اشاره به تلاش کشور برای خرید دستگاه حفاری افقی، گفت: این تجهیزات یک بار به کشور وارد شد، ولی کسی نتوانست از آن استفاده کند و به دلیل خراب شدن، به کشور مبدا اروپایی ارسال شد و به دلیل تحریمی شدن آن، دیگر این دستگاه به کشور باز نگشته است.
وی با تاکید بر اینکه این تجهیزات هزینه خرید بالایی را می‌طلبد، افزود: از آنجایی که این تجهیز در اختیار ایران قرار نمی‌گیرد، به قیمت خرید، این دستگاه را به ما اجاره می‌دهند. به این معنا که پول اجاره این دستگاه برای ما معادل پول خرید آن است و برخی از میادین این پیشنهادات را دریافت کرده‌اند.
سلطانعلی‌زاده خاطر نشان کرد: بر این اساس از دی ماه سال قبل مذاکراتی با وزارت نفت داشتیم که نتیجه این مذاکرات انعقاد تفاهم‌نامه‌ای در بهمن ماه سال گذشته شد.
به گفته وی در این توافق‌نامه که در حضور وزیر نفت و روح‌الله دهقانی فیروز آبادی معاون علمی به امضا رسید، ۷ موضوع مطرح شد که یکی از آنها طراحی و ساخت دستگاه حفاری افقی RSS بوده است.
سلطانعلی‌زاده با بیان اینکه ارزش بازار این دستگاه ۲ میلیارد دلار پیش‌بینی شده است، گفت: برای ساخت این دستگاه در کشور مراحلی چون شکست پروژه، بازیگران آن، ظرفیت‌ها و ضعف‌های موجود در کشور، مدل‌های تامین مالی و همکاری‌ها برای ساخت دستگاه تعیین شد و در نهایت با شرکت ملی نفت وارد مذاکره شدیم.
وی یادآور شد: در توافق‌نامه امضا شده، شرکت ملی نفت به عنوان بازیگر و بهره‌بردار این تجهیز اعلام کرد که در صورت ساخت این تجهیز تا ۱۰ سال به صورت تضمینی خدماتی که از این دستگاه استخراج می‌شود را خریداری می‌کند.
وی با بیان اینکه از این رو هر شرکتی که در فراخوان‌های این طرح برگزیده شود، در مدت ۱۰ سال از خدمت تضمینی برخوردار می‌شود، تاکید کرد: پیش‌بینی می‌شود که با یک سال خدمت، پول ساخت این دستگاه تامین می‌شود و این یک بازار بسیار جذاب برای شرکت‌ها به شمار می‌رود.
روند توسعه فناوری که در اختیار ۳ کشور بود
دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با اشاره به نحوه مشارکت شرکت‌های تولیدی دستگاه حفاری افقی، توضیح داد: بازیگران این دستگاه شرکت‌های نفتی هستند که میدان‌هایی را طبق قراردادهایی در اختیار می‌گیرند و در طی آن باید خدمات ذکر شده در قراردادها را ارائه دهند. یکی از این خدمات RSS است که باید در یکسری از میادین که مطالعات آن انجام شده است، از آن استفاده شود.
وی با بیان اینکه در این راستا برای شرکت‌هایی که توانایی ساخت این تجهیزات را داشتند، فراخوانی را منتشر کردیم، یادآور شد: این فراخوان در اواخر اسفند ماه سال گذشته منتشر شد و تا خردادماه امسال تعداد ۷ شرکت اعلام آمادگی کردند.
سلطانعلی‌زاده با تاکید بر اینکه این ۷ شرکت دو بار مورد داوری قرار گرفتند، خاطرنشان کرد: در دور اول مستندات آنها مورد بررسی قرار گرفت و از آنها خواسته شد تا اسناد خود را تکمیل کنند و در نهایت در کمیته فنی، تصمیم گرفته شد که ۳ تیم می‌توانند این دستگاه را بسازند.
وی با بیان اینکه این ۳ تیم منتخب مدارک خود را شامل نقشه‌ها و ریسک‌های پروژه کامل کردند، افزود: در این بخش یک شرکت انتخاب شد، ولی انتخاب نهایی آن منوط به این شد که در کمیته راهبری مورد تایید قرار گیرد که مدارک و مستندات این شرکت در کمیته راهبری به تایید همه اعضا رسید و بعد از تایید معاون چت علمی و شرکت نفت، به شرکت مذکور اعلام شد.
انعقاد قرارداد با حمایت دو دستگاه دولتی از طرح فناورانه داخلی
سلطانعلی‌زاده هدف از انعقاد قرارداد مذکور را ساخت ۳ دستگاه RSS دانست و گفت: این قرارداد با حجم مالی ۵۰۰ میلیارد تومان منعقد می‌شود و معاونت علمی ۶۰ درصد این مبلغ که ۳۰۰ میلیارد تومان می‌شود را تأمین می‌کند.
وی افزود: ۱۰ درصد این مبلغ به صورت گرنت برای توسعه و خرید مواد اولیه و ۱۵۰ میلیارد تومان برای انجام کارهای تحقیق و توسعه در قالب ماده ۱۱ قانون جهش و ۱۰۰ میلیارد تومان در قالب تسهیلات در اختیار این شرکت‌ها قرار می‌گیرد.