جامعه پرشتاب امروزی گزینه های غذایی فراوانی را به مردم ارائه می دهد. علاوه بر این، حواس‌پرتی ها توجه را از عمل واقعی غذا خوردن به سمت تلویزیون، رایانه و گوشی های هوشمند منحرف کرده است.
خوردن به یک عمل بی فکر تبدیل شده است که اغلب به سرعت انجام می شود. این می تواند مشکل ساز باشد، زیرا زمان می‌برد تا مغز، سیری را ثبت کند. پرخوری یعنی خوردن مقدار زیادی غذا در مدت زمان کوتاه، بدون فکر و بدون کنترل؛ در صورتی که در صورت غذا خوردن با تمرکز، احساس آرامش و لذت بردن از طعم غذا، سیگنال سیری در زمان مقرر به بدن ارسال می شود و فرد دست از غذا خوردن می کشد که در پیشگیری از افزایش وزن و چاقی نیز موثر است.
غذا خوردن با حواس جمعی به افزایش قدردانی از غذا کمک می کند که می تواند تجربه کلی غذا خوردن را بهبود بخشد. خوردن آگاهانه فرد را تشویق می کند تا انتخاب هایی انجام دهد که برای بدن رضایت بخش و مغذی باشد.
عوامل موثر در غذا خوردن
۱. عوامل احساسی: استرس، اضطراب، هیجان هایی که ناخودآگاه باعث افزایش میل به خوردن می شود.
۲. عوامل محیطی: تبلیغات، افراد، رویدادها و مکان هایی که خوردن را تحریک می کند.
۳. عوامل فیزیولوژی: گرسنگی که عامل طبیعی است و به آن باید پاسخ داده شود.
یکی از راهبردهای مهم خودمراقبتی در خوردن، تشخیص سه عامل بالاست تا بتوانیم کنترل بر انتخاب نوع غذا و مقدار آن داشته باشیم و از خوردن های غیر ضروری پرهیز کنیم تا گرفتار افزایش وزن و چاقی نشویم.
اصول خودمراقبتی در وعده های غذایی
- آهسته تر غذا خوردن، عجله نکردن
- جویدن کامل و لذت بردن از طعم و بوی مواد غذایی
- از بین بردن عامل حواس پرتی؛ به عنوان مثال تلویزیون را خاموش کنیم و گوشی خود را زمین بگذاریم.
- خوردن در سکوت
- غذا خوردن با آرامش
- تمرکز بر احساسی که غذا به ما می دهد.
- وقتی سیر شدیم دست از غذا خوردن برداریم.
- از خود بپرسیم چرا غذا می خوریم؟ آیا واقعا گرسنه هستیم و آیا غذایی که انتخاب کرده ایم مغذی است یا خیر؟
- شکرگزاری از خداوند
برای داشتن وزن متناسب و سلامتی جسمی و روحی، هوشیارانه غذا بخوریم؛ با این مدل تغذیه ای که “چه چیزی می خوریم؟ چرا می خوریم؟ چه میزان می خوریم؟ و چگونه می خوریم؟”
طیبه رخشانی
پزشک متخصص آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشیار گروه بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز