تلویزیون در ایران
تلویزیون از سال 1330 شمسی و حدود 20 سال پس از اختراع نخستین دستگاه تلویزیون وارد ایران شد. نخستین فرستنده تلویزیون ایران، ساعت پنج بعد از ظهر جمعه 11 مهر 1337 اولین برنامه را پخش کرد. این تلویزیون چند سال به صورت خصوصی اداره می‌شد و دقیقا 50 سال پیش، یعنی سال 1345 تلویزیون ملی ایران زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن آغاز به کار کرد. امکانات فنی تلویزیون، آن زمان یک استودیو، سه دوربین و دو دستگاه ضبط مغناطیسی بود. برنامه‌های تلویزیونی در روز به مدت چهار ساعت پخش می‌شد و شامل برنامه‌های خردسالان و کودکان، ورزشی، فیلم سینمایی، تدریس زبان، اخبار و بحث روان شناسی بود. سال 1347 نیز نخستین مرکز شهرستانی تلویزیون در ارومیه و بعد از آن در بندر عباس افتتاح شد. وظایف این مراکز پخش اطلاعات و اخبار، برنامه‌های آموزشی و فرهنگی و سرگرمی بود. پس از انقلاب اسلامی سال 1357، رادیو وتلویزیون ملی در قالب سازمان صدا و سیما به کار خود ادامه داد. اکنون بیش از 50 شبکه سراسری، استانی و برون‌مرزی در زیرمجموعه سازمان صداوسیما مشغول فعالیت هستند.
1. نخستین فناوری که محصول چند ایده خلاقانه بود
یکی از ویژگی‌های چشمگیر تاریخ تلویزیون این است که یک مخترع ندارد و نتیجه تلاش مشترک افراد بسیاری است که روی این فناوری کار کرده‌اند. خیلی وقت‌ها فناوری دستگاه گیرنده تلویزیون جلوتر از فناوری برنامه‌هایی که برای آن تولید می‌شده، پیشرفت کرده و به این ترتیب، فناوری جدید تلویزیون‌ها سال‌ها به عنوان کالایی تجملاتی شناخته شده است. اواخر قرن 19 و اوایل قرن بیستم میلادی، نخستین فناوری‌های مرتبط با تلویزیون ارائه شد. سیستم مکانیکی و الکترونیکی تلویزیون دو روش جداگانه برای مخابره تصویر بود که همزمان توسعه پیدا می‌کرد.
سیستم مکانیکی بر پایه یک دیسک دوار برای اسکن تصاویر (Nipkow disc) ساخته شده است. این دیسک گردان شامل الگوی مارپیچی با حفره‌هایی روی خطوط بود. هر حفره یک خط از تصویر را اسکن و تصاویر خوانده شده را روی صفحه مخابره می‌کرد. گرچه این دیسک ثبت اختراع شد اما هیچ وقت چنین تلویزیونی ساخته نشد. با وجود این، دانش و فناوری این سیستم مکانیکی هنوز به عنوان اولین نمونه تلویزیون بر پایه اسکن تصاویر شناخته می‌شود. در نهایت این تلویزیون‌های کاتدی بودند که در رقابت با تلویزیون‌های مکانیکی پیروز شدند.
تلویزیون‌های الکترونیکی براساس فناوری لامپ پرتو کاتدی (CRT) کار می‌کردند. این لامپ‌ها شامل رشته‌های گرمایی در لوله‌های شیشه‌ای خلأ هستند. پرتو این لامپ‌ها، یک جریان الکترونی است که در تماس با صفحه فسفر ـ کاتدی واکنش نشان می‌دهد و تغییر ویژگی رنگ‌ها، تصویر تولید می‌کند. این نوع تلویزیون ـ به عنوان تلویزیونی در مفهوم امروزی ـ سال 1306/ 1927 ساخته شد، اما حدود 10 سال طول کشید تا به وسیله‌ای برای استفاده تبدیل شود و پخش برنامه‌های منظم را آغاز کند.
2. تلویزیون رنگی، فناوری‌ای که جلوتر از زمان به دست آمد
تقریبا 20 سال پس از پخش برنامه‌های تلویزیونی برای عموم، فناوری تلویزیون جهش بزرگی داشت که آن را به جعبه جادویی تبدیل کرد. تلویزیون‌های رنگی از دهه 1320/ 1940 ساخته شد، اما فناوری آنها کمی جلوتر از تصویربرداری بود و یک دهه طول کشید تا فناوری تصویربرداری رنگی هم رایج شود. از سال 1332/ 1953 امکان استفاده از تلویزیون رنگی به صورت تکنیکی فراهم شد و البته چند سال طول کشید تا برنامه‌های رنگی برای پخش آماده شود.
از سال 1351/ 1972 بود که همه برنامه‌های پخش شده در تلویزیون رنگی شد. در همین زمان بود که دستگاه پخش کوچک‌تر شد و در واقع قسمت پخش نور تصویر و صفحه نمایش در یک دستگاه قرار گرفت. بسیاری از تلویزیون‌های رنگی اولیه به عنوان وسیله‌ای لوکس و مبله در داخل کمدهایی شیک و دردار به بازار عرضه می‌شد. تلویزیون‌هایی که زیرشان چهار پایه خراطی شده بود، به عنوان وسیله‌ای تجملی در خانه‌های اقشار مرفه خودنمایی می‌کرد. حدود 15سال بعد، تلویزیون‌های رنگی 14 اینچ و 20 اینچ با کنترل از راه دور به بازار آمدند؛ فناوری ای که غوغایی در زمان خود بود!
3. قابلیت تولید رنگ‌هایی بیش از توان تفکیک چشم انسان
سال‌ها تلویزیون رنگی با کنترل از راه دور مهمان خانه‌ها بود تا این که با رسیدن موج‌های دنیای دیجیتال، حال و هوای تلویزیون‌ها بکلی عوض شد. فناوری جدید از تلویزیون‌های خانگی، سینما و پروژکتورهای خانگی ساخت. پروژکتورهای ال‌سی‌دی (LCD سرواژه Liquid Crystal Display) فناوری نوآورانه تلویزیون بود که پروژکتور و صفحه نمایش را در یک دستگاه جمع کرد. در این فناوری، پروژکتور نیاز به صفحه‌ای داشت که تصویر را روی آن نمایش دهد.
پروژکتور تصاویر خود را از طریق نور منشوری یا تعدادی فیلتر در سه صفحه جداگانه ارسال می‌کند. هر صفحه مسئول ارسال یکی از رنگ‌های طیف (RGB قرمز، سبز و آبی) است. هنگامی که نور از صفحات عبور می‌کند، بسته به طیف آن صفحات باز و بسته می‌شود. فناوری ال‌سی‌دی خیلی زود در اوایل قرن 21 میلادی، جای خود را به پروژکتورهای دی‌ال‌پی (DLP سرواژه Digital Light Processing) داد. این پروژکتورها وابسته به لامپ سفید رنگی هستند که به یک چرخ رنگی شامل سه رنگ قرمز، سبز و آبی می‌تابد و نوری را که باید تابیده شود، روی صفحه پخش می‌کند. پروژکتورهای دی‌ال‌پی می‌توانند تا 35 میلیون رنگ را تولید کنند، این در حالی است که چشم انسان، قادر به تشخیص 16 میلیون رنگ متفاوت است، اما فناوری این تلویزیون‌ها در ابعاد بیشتر از 40 اینچ دچار مشکل می‌شود و هنگامی که با زاویه به تصویر نگاه می‌‌کنیم، کیفیت تصویر پایین می‌آید. گاهی وقت‌ها نیز تاخیر در پخش تصاویر صورت می‌گیرد که در پخش تصاویر ورزشی اهمیت زیادی دارد.
4. زاویه دید شگفت‌انگیز صفحه نمایش
ابداع تلویزیون‌های پلاسما در زمان خود انقلاب جدیدی در فناوری تلویزیون به شمار می‌رفت. فناوری پلاسما با ارائه زاویه دید بسیار گسترده، قیمت نسبی پایین‌تر و پخش تصاویر با کنتراست شگفت‌انگیز، حدود یک دهه فراگیرترین فناوری تلویزیون محسوب می‌شد. در فناوری پلاسما گازهای نجیب جدول تناوبی در سلول‌های کوچکی میان لایه‌های شیشه‌ای به دام می‌افتند و با استفاده از برق ولتاژ بالا، گازها پلاسما تولید می‌کنند. هنگامی که انرژی‌های مختلف به سلول داده می‌شود، گازها ناگهان سرد و گرم می‌شوند و نور رنگی به وجود می‌آورند. در آخر نور رنگی پیکسل‌های تصویر روی صفحه نمایش را می‌سازد. این فناوری محبوب هم مشکلاتی مثل تامین انرژی مورد نیاز همراه با تولید حرارت و بهره‌وری و طول عمر کوتاه نسبت به فناوری‌های دیگر داشت.
5. 3 فناوری جدید در یک مرحله توسعه
تلویزیون الایدی (LED سرواژه Light Emitting Diode) از فناوری صفحه نمایش ال‌سی‌دی استفاده می‌کند و تفاوت آن در نوع تابش تصویر پس زمینه است. صفحه نمایش ال‌سی‌دی از نور فلوئورسنت کاتدی سرد (CCFL) برای تولید رنگ‌های روشن و واضح استفاده می‌کند، اما صفحه نمایش الایدی از دیودهای نوری برای تامین نور پس زمینه استفاده می‌کند. مزیت اصلی صفحه نمایش الایدی مصرف انرژی حدود 30 درصد کمتر از نوع ال‌سی‌دی است. پویایی کنتراست تصویر، زاویه دید مناسب، قیمت ارزان‌تر و طیف رنگی بیشتر از دیگر مزیت‌های این صفحه نمایش است. فناوری اُال‌‌ای‌دی (OLED) هم نوع پیشرفته و ارگانیک الایدی است که مصرف برق کمتر و ایمنی بیشتر دارد و برای مصرف‌کننده بهینه‌تر است.
6. صفحه نمایش منحنی
صفحه نمایش منحنی (Curve) فناوری روز تلویزیون‌های امروزی است. تبلیغات این نوع صفحه نمایش امروز در گوشه و کنار شهر دیده می‌شود و هر کسی را وسوسه می‌کند که به خرید تلویزیون جدید فکر کند.
این فناوری صفحه‌های نمایش می‌تواند تصاویری با محتوای تیره را با رنگ سیاه ایده‌آل بسازد. این نوع صفحه نمایش نور محیط را روی صفحه‌ای که تصویر پخش می‌کند، منعکس نمی‌کند. در واقع صفحه نمایش منحنی با محدود‌کردن زاویه‌ها نور خیره‌کننده محیط را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در این حالت، همه خطوط تصویر از همه زوایا به شکل واقعی دیده می‌شود و کوچک‌تر و بزرگ‌تر به نظر نمی‌رسد. با وجود همه مزیت‌هایی که صفحه نمایش منحنی دارد، از نظر فناوری پیشرفت قابل توجهی نسبت به فناوری‌های قبلی نداشته است. علاوه بر این هنوز امتحان خود را بخوبی پس نداده و بیشتر جنبه تجاری پیدا کرده است.
7. هنوز برای بُعد سوم زود است
تلویزیون‌های سه‌بعدی یا 3D فناوری متفاوت و شگفت‌انگیزی را ارائه داده‌اند و می‌توان گفت، فناوری آینده‌نگرانه‌ای دارند؛ مثل زمانی که فناوری تلویزیون رنگی زودتر از امکانات لازم برای ضبط برنامه‌های رنگی معرفی شد، این تلویزیون‌ها نیز جلوتر از زمان خود هستند.
تولید محتوای سه بعدی هنوز رایج نشده و استفاده از این فناوری به عنوان نیاز مصرف‌کننده شناخته نشده است. با این حال از این تلویزیون‌ها استقبال زیادی شده، هرچند این استقبال گذراست و تا زمانی که برنامه‌های تلویزیون به صورت 3D ضبط نشود، این فناوری رواج نخواهد یافت. آن زمان قطعا دیگر نیاز به استفاده از عینک‌های مزاحم برای دیدن تصویر سه بعدی هم نیست.
وضوح تصویر نمایشگرهای با کیفیت پخش 4k در حال حاضر قابلیتی برای نمایشگرهای رایانه، لپ‌تاپ و گوشی‌های هوشمند است و فیلم‌های محدودی با این کیفیت ساخته شده است. در آینده نزدیک و با گسترش فیلم‌هایی که با این کیفیت پخش می‌شود، این وضوح تصویر بالا به تلویزیون‌ها هم خواهد آمد، اما هنوز برای خرید تلویزیون‌هایی با کیفیت بیش از حد خیلی زود است.
8. استفاده هوشمندانه از تلویزیون هوشمند
این روزها تلویزیون‌های هوشمند بر بازار فروش تسلط یافته‌اند و برای کسی که می‌خواهد تلویزیون بخرد، تنها گزینه موجود است. البته هیچ کس نمی‌تواند از امکانات فریبنده و قابلیت‌های متنوع این نوع تلویزیون‌ها چشم‌پوشی کند، اما واقعیت این است که تلویزیون‌هایی با صفحه نمایش بزرگ و باکیفیت و ویژگی‌های نسبی می‌تواند رضایت مشتری را جلب کند و معمولا کسی از قابلیت‌های دیگر این تلویزیون‌ها استفاده نمی‌کند. علاوه بر این در تلویزیون‌های هوشمند مثل رایانه‌ها و دیگر دستگاه‌های متصل به اینترنت خطر هک شدن وجود دارد و هنوز زمان مناسبی برای استفاده از آنها با خیال آسوده نیست.
منبع:جام جم
No tags for this post.