نانو کاتالیست‌های سبز بازیافت می شوند
به گزارش سیناپرس، گلناز رحیم‌زاده، دانش‌آموخته دکتری تخصصی شیمی – شیمی آلی دانشگاه تهران گفت: در سال‌های اخیر به دلایل زیست محیطی و اقتصادی، استفاده از کاتالیزگرهای ناهمگن و تجدیدپذیر اهمیت زیادی در سنتز ترکیبات شیمیایی پیدا کرده است. اما از آنجا که بیشتر کاتالیزگرهای مورد استفاده به عنوان کاتالیزگرهای صنعتی و آزمایشگاهی خورنده و گران‌قیمت هستند، استفاده از آن‌ها با مشکلات و محدودیت‌هایی رو به رو است.
وی افزود: بر همین اساس، طراحی و ساخت نانوکاتالیزگرهای هتروژن بر پایه نانوذرات فلزی که جایگزین مناسبی برای بیشتر کاتالیزگرهای قدیمی هستند، در دستور کار تحقیقاتی ما قرار گرفت. کاتالیزگرهای جامد در مقیاس نانوی این تحقیقات با کمترین ضایعات و اتلاف، تولید شده‌اند و البته گزینش‌پذیری مناسبی دارند.
رحیم‌زاده با بیان اینکه این دسته از ترکیبات حتی در مقیاس بزرگ و صنعتی از مخلوط واکنش‌ها بازیافت شده و قابل استفاده مجدد نیز هستند، اظهار کرد: بنابراین، این کاتالیزگرها می‌توانند جایگزین مناسبی برای کاتالیزگرهای اسیدی خطرناک متداول باشند.
وی افزود: در حال حاضر متأسفانه اکثر پلیمرهای مورد استفاده، ترکیباتی صنعتی و گران‌قیمت هستند. به همین دلیل استفاده از ترکیبات بیوسازگار می‌تواند علاوه بر تأمین اهداف کاتالیزگرهای هتروژن، مطابق با شیمی سبز و دوستدار محیط زیست باشد.
مجری طرح، کاتالیست‌ها را گونه‌ای از مواد دانست که سرعت واکنش را افزایش می‌دهند و یادآور شد: هدف شیمیدانان، تولید کاتالیست‌هایی با فعالیت و بازدهی بالا، گزینش‌پذیری کامل، قابلیت جداسازی و بازیابی از مخلوط واکنش، مصرف انرژی کم و عمر بالا است. عملکرد کاتالیست با کنترل متغیرهایی همچون اندازه، ساختار، توزیع فضایی و الکترونی، ترکیب سطح، پایداری گرمایی و شیمیایی می‌تواند تعیین شود. بازده بالا، صرفه اقتصادی، هدررفت کم مواد شیمیایی، مصرف گرما و انرژی پایین، ایمنی بالا و استفاده بهینه از مواد شیمیایی اولیه، از مزایای نانوکاتالیست‌هاست.
رحیم‌زاده ادامه داد: انجام این طرح موجب تهیه برخی از ترکیبات هتروسیکل دارویی با روشی نوین و بازده بالا شده که البته نمونه‌های تهیه شده می‌توانند مورد تست‌های بیولوژیکی قرار گرفته و اثرات آن‌ها نیز بررسی شوند.
به نقل از ستاد نانو، «تهیه نانو فتوکاتالیزگرهای زیست‌سازگار برپایه پلیمرهای کربوهیدراتی دوستدار محیط زیست و کاربرد آن‌ها در سنتز ترکیبات هتروسیکل دارویی» عنوان طرحی است که گلناز رحیم‌زاده در قالب پسادکتری با راهنمایی منصوره دارایی به انجام رسانده و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح حمایت کرده است.
