قطعا به دلیل آسیب پذیر بودن بیماران هر غذایی مناسب شرایط جسمی آنها نیست وحضور متخصصان تغذیه به جهت نظارت وکنترل غذای بیماران در تمامی محیطهای بیمارستانی ضروری است اقدامی که در اغلب کشورها در حال انجام بوده و یکی از اصلی ترین نیازهای سیستم درمانی کشور است.
در تئوری موفق در اجرا ضعیف
دکتر کوروش جعفریان ،عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این خصوص گفت: زمانی که خواهان بازگرداندن بیمار به توانمندی اولیه هستیم بحث تغذیه بیمارستانی مطرح می‌شود .متأسفانه اگرچه به اهمیت تغذیه بالینی در دست یافته‌ایم لیکن این مبحث در کشور ما مغفول مانده است زیرا تا کنون برنامه ریزی دقیقی در این خصوص صورت نگرفته است.در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا در قرن نوزدهم بحث تغذیه بالینی و مدیریت آن مطرح بوده و اجرایی شده است و امروزه از منافع سیاستهای این برنامه استفاده می‌شود.درحالیکه ما تا به امروز هنوز هم یک ساختار منظم و با برنامه برای تغذیه بالینی نداریم.
پذیرش دانشجوی ارشد تغذیه بالینی
وی افزود: در وزارت بهداشت تا کنون مشخص نشده است که چه نهادی متولی وبرنامه ریز این مبحث است اگرچه در سالهای اخیر خصوصا در دولت جدید روزنه‌های امیدی در این خصوص دیده شده است به طوری که در سال گذشته دررشته تغذیه بالینی در دانشگاه‌ها پذیرش دانشجو داشته وسال آینده هم در کارشناسی ارشد این رشته پذیرش خواهیم داشت. این اتفاق پیام خوبی است واهمیت این رشته را بیشتر مشخص می‌کند.لیکن با پرورش این دانشجویان به دلیل عدم جذب فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار عملا تغییر قابل توجهی در این مبحث اتفاق نخواهد افتاد.
آماده سازی زیرساخت‌های اجرایی
این متخصص تغذیه ضمن اشاره به این موضوع که تغذیه بالینی در بیمارستانها جدی گرفته نمی‌شود اظهار داشت: فردی که وارد بیمارستان می‌شود شرایط نامناسبی به لحاظ تغذیه پیدا می‌کند.خوشبختانه در کشور ما به لحاظ برخورداری از نیروی جراحی و پزشکی به خودکفایی رسیده‌ایم و با روشهای روز دنیا همگام هستیم لیکن درزمینه مراقبتهای بعد از درمان و جراحی متأسفانه روند خوبی نداشته و وضعیت خوبی نداریم.ما در وهله نخست نیازمند تشریح ساختار وجایگاه تغذیه بالینی در سیستم پزشکی وبهداشتی هستیم تا ظرف مدت کوتاهی در این زمینه کمبودها را برطرف کنیم و حتی در بحث آموزش پیشرو باشیم.این اقدام نیازمند همکاری سیستم‌های دولتی است و به دنبال این امر همکاری مراکز درمانی با متخصصان تغذیه به جهت جذب وبکارگیری فارغ التحصیلان این رشته ضرورت دارد.به لحاظ تئوری امروز هیچ کم وکاستی در خصوص تغذیه بالینی در کشور وجود ندارد و اگرچه روزانه نیازمند بازآموزی و به روز کردن اطلاعات و دانش هستیم لیکن مشکل اصلی در این خصوص آماده سازی زیرساختها برای ورود به عرصه اجرایی در این امر مهم وحیاتی است.
مقاومت سایر تخصص‌ها نسبت به مداخلات متخصصان تغذیه
وی در ادامه افزود: متأسفانه در اغلب بیمارستانهای کشور جایگاهی برای حضور متخصص تغذیه در کنار کادر درمانی در نظر گرفته نمی‌شود واین امر دلایل متعددی دارد که یکی از آنها مقاومت سایر گروههای پزشکی است .به طور نمونه تغذیه وریدی زیر مجموعه متخصصان تغذیه است ودر وزارت بهداشت شفافیت خاصی برای این کار در نظر گرفته نشده است به طوری که همکاران دارویی مدعی هستند که این اقدام در تخصص آنها است لیکن در هبچ جای دنیا متخصصین دارو موظف به این کار نیستند بلکه آنها تنها ملزم هستند درخواستهای تغذیه را به لحاظ دارویی فورمالیزه کنند ولی امروز در اغلب بیمارستانهای ما خلاف این کار صورت می‌پذیرد واین نشان دهنده عدم وجود ساختار مناسب در بیمارستانهای کشور است.
در تیم پزشکی قدرت به اندازه کافی تقسیم نشده است ومتخصصان تغذیه همیشه در ردیف آخر مداخلات قرار می‌گیرند.
ارزیابی تغذیه ای بیمار در بخش بیمارستانی
دکتر جعفریان در پاسخ به این پرسش که خطاهای تغذیه‌ای در بیمارستانها بیشتر در چه مواردی صورت می‌پذیرد عنوان کرد؟جمله معروفی است که می‌گوید غذا باید داروی افراد باشد به این معنی که اگر افراد بخواهند از بیماری جلوگیری کنند این کار با غذای مناسب صورت می‌پذیرد واگر بخواهند بیماری را درمان کنند باید شیوه غذا خوردن خود را اصلاح کنند.حقیقتا اهمیت تغذیه بر کسی پوشیده نیست واز گذشته تمامی افراد به این امر رسیده اند منتهی نه به شکل علمی وآکادمیک امروزی .در تغذیه بیمارستانی درنقاط مختلفی دچار کمبود هستیم.اولین مشکل عدم وجود نیروی متخصص تغذیه در محیطهای بیمارستانی است واغلب همکاران در بیمارستانها مشغله زیادی دارند وفرصت استفاده از توان علمی خود را در بخش تغذیه بالینی ندارند.
یکی از اصلی ترین نیازها برای مراقبت از بیمار در محیط بیمارستان ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای است ؛گرفتن شرح حال اولیه وارزیابی وزن وقد بیمار،شناسایی مشکلات تغذیه‌ای وبیماریهای زمینه ای اهمیت بسزایی دارد به طور نمونه اگر بیمار مبتلا به قند خون است باید بررسی شود این قند خون بر اثر دریافت زیاد مواد غذایی است ویا به علت عدم مصرف دارو ایجاد شده است . در فاز سوم نیاز به مداخله در درمان است که گاهی موارد نیاز به تغییر رژیم غذایی ودر موارد دیگر نیاز به تجویز دارویی است ودر نهایت این روشها باید بررسی شود که آیا نتیجه مناسب را داشته است یا خیر.
وقتی بیمارستان بودجه وتوان مالی ندارد
این استاد دانشگاه افزود: در اغلب موارد متخصصان تغذیه در بخش‌های بیمارستانی اجازه ویزیت بیمار را ندارند ومتأسفانه متخصص مربوطه به دلیل عدم اشراف به حوزه تغذیه نظریات متخصص تغذیه را نمی‌پذیرد واجرایی نمی‌کند وگاها به دلیل همین عدم اعتماد مداخله متخصص تغذیه پذیرفته نمی‌شود ودر مواردی که این اتفاق می‌افتد متأسفانه شرایط اعمال مداخله وجود ندارد زیرا بیمارستان به لحاظ مالی شرایط مناسب را ندارد وامکان تهیه غذایی که در منوی غذایی بیمار تجویز می‌شود وجود ندارد ومتخصص تغذیه شرایط اعمال نظریه خود را ندارد.در مواردی هم به لحاظ اداری این تجویزها وجود ندارد وسیستم بیمارستانی به گونه‌ای است که اجازه مداخله به افرادی خارج از قدرت داده نمی‌شود ومجموع این عوامل به گونه‌ای است که نتوان اقدام موثری در زمینه تغذیه بیمارستانی در کشور به مرحله اجرا درآورد.بنابراین ضرورت دارد سیستم قوی اجرایی برای اجرای این امر مهم در نظام پزشکی کشور تشکیل شود واستانداردسازی مناسبی برای تغذیه هر بیمار با توجه شرایط خاص جسمانی در نظر گرفته شود .
نظارت بر حیطه فعالیت متخصصان پزشکی
دکتر جعفریان در انتها بر لزوم همکاریهای بین بخشی متخصصان پزشکی تأکید کرد وگفت: متأسفانه در تیم پزشکی قدرت به اندازه کافی تقسیم نشده است ومتخصصان تغذیه همیشه در ردیف آخر مداخلات قرار می‌گیرند. نابسامان ترین سیستم در بحث تغذیه بالینی مربوط به کشور ماست واین سیستم به حدی آشفته است که کوچکترین سازگار وچارچوبی برای آن وجود ندارد به طوری که هر فرد با هر تخصص به خود اجازه مداخله در این امر را می‌دهد واگر جلوی آن گرفته نشود فاجعه بزرگتری حتی بیشتر از مشکلات تصادفات وسایر فجایع حوزه سلامت دامن سیستم پزشکی را خواهد گرفت. مسولان باید نظارت بیشتری بر این امر داشته باشند همانگونه که در سایر کشورها این مسأله اتفاق می‌افتد وهر تخصص تنها در حیطه خود به فعالیت می‌پردازد در کشور ما هم مورد توجه قرار گیرد این معضل یکی از اصلی ترین مشکلات ما در حوزه پزشکی است.ما قادر هستیم با کمترین هزینه بیشترین نتیجه را کسب کنیم لیکن متأسفانه در حیطه تغذیه افراد با تخصص های مختلف در درمان غذایی ایده ونظر می‌دهندواین مسأله عواید ناگواری به همراه خواهد داشت.
گفتگو: اعظم صفایی
No tags for this post.