اقتصاد خلاق دیگر واژه بیگانه نیست و به یک راهبرد در مسیر توسعه کشورها تبدیل شده چرا که به باور تحلیل گران نبض اقتصاد آینده با صنایع خلاق و نوآور می‌زند. یک نمونه از این تغییر به راهبرد کشور آنگولا با وابستگی شدید به دلارهای نفتی است که تصمیم دارد تا سهم تجارت ناشی از صنایع خلاق را در تولید ناخالص داخلی اش افزایش داده و از میزان اعتیاد به درآمدهای نفتی بکاهد.
وزیر فرهنگ و گردشگری آنگولا می‌گوید”ما قصد داریم صنایع فرهنگی و خلاق در آنگولا را ترویج دهیم؛ فرصت‌های بیشتری برای کارآفرینان و سازندگان بر پایه میراث فرهنگی غنی و متنوع کشورمان فراهم کنیم و ارتباطات تجاری خود را با کشورهای بیشتری تقویت کنیم
آنگولا از جمله کشورهایی است که استفاده از ظرفیت صنایع خلاق را هدف گرفته و امیدوار است با فعال سازی ظرفیت‌های فرهنگی و بومی اش، وابستگی به درآمدهای نفتی را کم کند، البته این تصمیم سخت و ضرورتی نیاز به سرمایه گذاری بیشتر و حمایت‌های سیاستی است.
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد یا همان آنکتاد در گزارشی می‌نویسد: فروشندگان خیابانی که در اصل زنانی هستند معروف بهzungueiras ، به طور محلی در بسیاری از شهرهای آنگولا فعالیت می‌کنند. این تاجران غیررسمی که اغلب یک ظرف بزرگ از کالاها را بر سرشان نهاده و یک نوزاد را به پشت خود بسته اند، نمایانگر استقامت و پایداری مردم آنگولا هستند که از زمان استقلال کشور در سال 1975 با عدم قطعیت‌های اقتصادی و سیاسی بسیاری مواجه شده‌اند.
از این واقعیت تاریخی، حالا بازی Zungueira Run ساخته شد که به عنوان یکی بازی‌های ویدئویی محبوب آنگولا شناخته می‌شود که تا کنون بیش از50 هزار بار دانلود شده است. این بازی توسط یک گروه از توسعه‌دهندگان جوان آنگولا طراحی شده که راز موفقیت آن، دورنمایی است از آینده اقتصادی نوآورانه‌تر این کشور آفریقایی ارائه می‌دهد که نتایج یک مطالعه جدید کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل موسوم به آنکتاد از وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق کشورها را به تصویر می‌کشد.
پژوهشی مشترک بین آنکتاد با اتحادیه اروپا برای کشور آنگولا با نام آموزش تجارت 2 به این کشور کمک می‌کند تا اقتصاد و صادرات خود را به سمت بخش‌های سبز و خلاق تنوع ببخشد و از طریق کمک‌های چندبخشی به زنجیره‌های ارزش و اعتبار منطقه‌ای و جهانی متصل شود.این مطالعه همچنین بخشی از حمایت‌های مستمر آنکتاد از کشورهای در حال توسعه برای تصویربرداری از اقتصادهای خلاقانه و شناسایی زمینه‌های قابل ارتقا را در برمی گیرد.
میهو شیروتوری، مدیر اجرایی انتظامی دفتر تجارت و کالا بین‌المللی آنکتاد توضیح می‌دهد که وجود تمرکز سیاستی بیشتر بر روی نوآوری و خلاقیت جهت ایجاد تنوع اقتصادی بیشتر و در نتیجه آن برای رشد پایدار و فراگیر در کشورهای در حال توسعه ضروری است.
- اقتصاد آنگولا متنوع‌تر می‌شود
بر اساس مطالعات آنکتاد، تنوع فرهنگی در آنگولا باعث شده تا استعدادهای خلاق، استارت‌آپ‌ها و اکوسیستم‌های نوآورانه نوظهوری که تشنه فرصت‌های بیشتری در حوزه‌های صنایع فرهنگی و خلاق هستند، به خصوص حوزه‌های مهمی چون تبلیغات، معماری و برنامه‌نویسی کامپیوتر روی اقتصاد خلاق این کشور آفریقایی متمرکز شوند.
این در حالی است که اقتصاد این کشور بیش از حد به نفت خام وابسته است و درآمدهای ناشی از صادرات نفت 93 درصد کل صادرات آنگولا با شامل می‌شود و از سوی دیگر بهره‌وری پایین و فرصت‌های کم در سایر بخش‌های اقتصادی باعث شده یک سوم جمعیت این کشور زیر خط فقر قرار گیرند.
حالا اما با توجه به تلاش‌های جدی آنگولا برای خروج از رده کشورهای کمتر توسعه یافته سازمان ملل متحد، احساس فوریت تازه‌ای برای ایجاد تنوع اقتصادی در آنگولا به وجود آمده است که یکی از مسیرهای اصلی برای دستیابی به این هدف، بهره‌برداری از صنایع خلاقانه و فرهنگی به منظور کاهش نوسانات اقتصادی مرتبط با قیمت‌های نفت، اشتغال بیشتر افراد در اقتصاد رسمی و مقابله با تنگناهای ساختاری است.
فیلیپه سیلوا دوپینا زائو، وزیر فرهنگ و گردشگری آنگولا می‌گوید”ما قصد داریم صنایع فرهنگی و خلاق در آنگولا را ترویج دهیم؛ فرصت‌های بیشتری برای کارآفرینان و سازندگان بر پایه میراث فرهنگی غنی و متنوع کشورمان فراهم کنیم و ارتباطات تجاری خود را با کشورهای بیشتری تقویت کنیم”.
نکته مهم اینکه از گذشته چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده شریکان تجاری اصلی آنگولا بوده اند اما با رشد اقتصاد خلاق، آنگولا امیدوار است که روابط اقتصادی خود را با دیگر اقتصادهای دنیا تقویت کند. پرکردن این خلا اما پیچیده اما ممکن است از جمله ظرفیت‌های سرمایه گذاری در حوزه بازی‌های ویدئویی.
مطالعه آنکتاد نشان می‌دهد که به طور میانگین، در آنگولا هر سال بین 50 تا 60 بازی ویدئویی توسعه داده می‌شود ، اما تعداد کمی از آنها در موسسه مالکیت معنوی آنگولا ثبت شده‌اند که اجرا قانون کپی رایت و نهادینه کردن فرهنگ مبارزه با سرقت فرهنگی را دشوارتر می‌کند. نگرانی‌های دیگر مربوط به هزینه‌های تولید بالا، کمبود مهارت‌ها، کیفیت و قابلیت دسترسی به اینترنت و مشکلات در انجام و دریافت پرداخت‌های دیجیتال بین‌المللی است.علاوه بر این، این مطالعه به عدم وجود چارچوبی برای تعریف و اندازه‌گیری موثر این صنایع اشاره می‌کند که منجر به تولید داده‌های پراکنده و غیر قابل قیاس می‌شود.
افزون بر اینکه بود اطلاعات در مورد ایجاد شغل، مشارکت در تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده ناخالص، توان دولت را برای طراحی سیاست‌ها و مداخلات مؤثر محدود می‌کند. برای رفع این موارد، این مطالعه بر نیاز به جمع‌آوری، اندازه‌گیری و آماربندی بهبود یافته داده برای ارتقا ظرفیت‌های صنایع فرهنگی و خلاق، تأکید دارد و راه‌هایی برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌ها را معرفی می‌کند که می‌تواند یک نقشه راه برای حرکت آنگولا در مسیر صنایع خلاق فرهنگی باشد.
مشکل دیگر این است سیاست گذاری فرهنگی آنگولا در حال حاضر بین وزارتخانه‌های مختلف پراکنده است و آنکتاد دنبال همکاری بیشتر در درون دولت با تأکید بر نقش وزارت فرهنگ و گردشگری جهت اجرای سیاست گذاری فراگیرتر است.
ماریسا هندرسون، رئیس برنامه اقتصاد خلاق آنکتاد و نویسنده اصلی این مطالعه می‌گوید: “آنگولا به ساختار متمایز و هماهنگ‌تری برای صنایع فرهنگی و خلاق نیاز دارد و حمایت دولت همراه با مشارکت بخش خصوصی و جامعه مدنی به آنگولا کمک خواهد کرد تا پتانسیل اقتصادی این بخش را آزاد کند.
از جمله اینکه برای رفع چالش‌های پیش روی صنایع فرهنگی و خلاق به ویژه در حوزه تامین مالی کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد پیشنهاد می‌دهد که تسهیلات یا همان وام به فعالان اقتصاد خلاق داده شود و با حمایت از آنها، مسیر بازپرداخت این تسهیلات هم هموار شود. افزون بر اینکه دولت آنگولا می‌تواند حمایت‌های دیگری همچون معافیتهای مالیاتی و تامین اعتبار عمومی برای صنایع خلاق را هم دنبال کند.
آنکتاد همچنین به توانمندسازی کارگران خلاق و هنرمندان از طریق توسعه زیرساخت‌ها، آموزش و پرورش و همچنین کمپین‌های تبلیغی برای تقویت “یک برند قوی و قابل فروش” ملی و جهانی برای صنایع فرهنگی و خلاق آنگولا اشاره می‌کند و رویکرد کلی نگرانه، به آنگولا این است که برای تنوع اقتصادی و صادرات صنایع خلاق روی 7 حوزه مشخص پیشنهاد شده متمرکز شود.