چهارمین نشست از سلسله نشست‌های علمی و تخصصی نیم رخ سلامت ایرانیان با عنوان «سیمای خودکشی در ایران» با حضور جمعی از متخصصان این حوزه برگزار شد. در ابتدا دکتر علی منتظری، رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی؛ ضمن خوش آمدگویی به متخصصان و صاحبنظران شرکت کننده در نشست، ابعاد فعالیتهای پژوهشکده را معرفی و بیان کرد که پژوهشکده علوم بهداشتی با هدف انتقال دستاوردهای علمی و پژوهشی خود در زمینه سلامت، اقدام به برگزاری سلسله نشست‌های علمی و تخصصی نیم رخ سلامت ایرانیان کرده است.
در ادامه دکتر علی اصغر حائری دستاوردهای طرح پژوهشی«بررسی روند خودکشی و اقدام به خودکشی و عوامل پیش بینی کننده آن ها قبل و بعد از همه گیری کووید: تحلیل پایگاه داده ای خودکشی پزشکی قانونی کشور۱۴۰۰-۱۳۹۰» را ارائه داد. این طرح توسط پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی و با همکاری سازمان پزشکی قانونی کشور در قالب یک طرح پژوهشی طراحی و اجرا شده بود و سازمان پزشکی قانونی ضمن همکاری علمی در این طرح پژوهشی، داده های مطالعه را نیز، تأمین کرده بود.
هدف این مطالعه بررسی روند خودکشی در کشور در بازه زمانی ۱۳۹۰تا ۱۴۰۰ و مقایسه این روند قبل و پس از شیوع همه گیری کووید-۱۹ بود. کلیه داده های موجود در پایگاه داده سازمان پزشکی قانونی در مرگ به روش خودکشی مورد بررسی قرار گرفت.
دستاوردهای مطالعه در دو بخش یافته های توصیفی و یافته های تحلیلی ارائه شد. برای تحلیل روند خودکشی‌ها از روش تحلیل سری زمانی منقطع استفاده شده بود. جمع بندی نتایج نشان داد که شیوع کرونا تاثیری بر روند خودکشی نداشته و میانگین ماهانه خودکشی‌ها پس از شیوع کووید-۱۹ در کشور طبق روند قبل از کرونا افزایش یافته است.
در ادامه این نشست دکتر میرترابیان، معاون پژوهشی سازمان پزشکی قانونی، توضیحاتی در خصوص بانک داده‌های این سازمان ارائه داد.
وی با بیان اینکه هدف سازمان پزشکی قانونی از ثبت اطلاعات موارد مرگ در وهله اول،انجام وظایف اجرایی و پاسخگویی به سازمانهای ذیربط از جمله قوه قضائیه است، گفت: با این حال این سازمان از فعالیتهای پژوهشی در این زمینه استقبال می‌کند و در صورت نیاز، داده‌های خود را در اختیار مراکز پژوهشی قرار می‌دهد.
در این جلسه صاحب‌نظرانی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمانهای اجرایی مختلف از جمله اداره کل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اداره کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، اداره کل سلامت شهرداری تهران، سازمان جوانان جمعیت هلال احمر حضور داشتند.
شرکت کنندگان ضمن ارائه نظرات تخصصی خود در تحلیل دستاوردهای پژوهش، به اقدامات و فعالیتهای انجام شده در سازمانهای متبوع خود در زمینه پیشگیری و کاهش خودکشی اشاره کردند. همچنین در این نشست مطرح شد که تبادل علمی و تجارب متخصصان در این زمینه می تواند نقش مهمی در ارتقاء آگاهی از حوزه عملکرد سازمان های اجرایی مختلف و وضعیت داده های موجود داشته باشد.
در راستای تعاملات متخصصان شرکت کننده در این نشست با محوریت سلامت روان و کاهش روند خودکشی در کشور به این بحث اشاره شد که موضوع خودکشی یک متولی ندارد و مدیریت آن نیازمند مشارکت سازمانهای متعددی است.
با هم اندیشی صورت گرفته پیشنهاد شد که یک کمیته کشوری با حضور ذینفعان در عرصه های سیاستگذاری، مدیریت و پژوهش تشکیل شود تا با تجمیع فعالیتهای انجام شده در این زمینه، موازی کاری کاهش یابد و اثربخشی مداخلات پیشگیری از خودکشی سرعت پیدا کند.
متخصصان این نشست به این موضوع نیز اشاره کردند که با توجه به متفاوت بودن اثر بحران‌ها در بلندمدت، سنجش روند خودکشی در بازه زمانی طولانی‌تری پس از شیوع کووید می‌تواند اثرات بلندمدت آن را بیش از پیش آشکار سازد. در این خصوص پیشنهاد شد به مطالعه صورت گرفته، بازه زمانی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز افزوده شود.
بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشکده علوم بهداشتی، یکی از دستاوردهای این نشست تخصصی آشنایی با وضعیت موجود داده های ثبت شده در زمینه خودکشی در سازمانهای ذیربط بود. به نظر می رسد تجمیع این داده ها و تحلیل آن در ارائه یک تصویر شفاف تر از روند تصمیم برای خودکشی واقدام به آن در کشور موثر خواهد بود.