دکتر محمد آریامنش در گفتگو با مهر در خصوص مخالفت برخی از کارشناسان با بهره برداری از آب‌های فسیلی، گفت: برخلاف برخی تصورات غلط، آب ژرف، واژه و مفهومی جامع است که منابع آب فسیلی تنها یکی از انواع منابع آب ژرف هستند که من هم در شرایط فعلی با بهره برداری از آب‌های فسیلی مخالف هستم.
وی گفت: برخی از کارشناسان به اشتباه آب‌های ژرف را همان آب‌های فسیلی ذکر می کنند و این یک خطای بزرگ است.
معاون اسبق سازمان مدیریت بحران کشور خاطرنشان کرد: منظور از بهره برداری از منابع آب ژرف آن دسته از منابع آب ژرفی هستند که تجدید پذیرند و به هیچ عنوان مخاطرات زیست محیطی ایجاد نمی کنند و در چرخه هیدرولوژی شرکت دارند، از نظر شیمیایی کیفیت مناسبی دارند و از نظر عمق نیز بهره برداری از آنها اقتصادی است.
وی گفت: در کره زمین تاکنون حداقل پنج نوع آب ژرف شناسایی شده اند که فقط دو دسته از آنها در شرایط فعلی قابل بهره برداری هستند.
آریامنش افزود: آب های عمیق در مسیر پهنه های گسلش به ویژه گسل های فعال مهمترین و مطمئن ترین منابع آب ژرف تجدید پذیر هستند و منظور ما اصلاً آب‌های آبرفتی نیستند بلکه منابعی هستند که اگر ما آنها را استفاده نکنیم از کشور خارج می شوند.
پژوهشگر حوزه ژئوفیزیک و زلزله شناسی اظهار داشت: در کره زمین تاکنون حداقل پنج نوع آب ژرف شناسایی شده اند که فقط دو دسته از آنها در شرایط فعلی قابل بهره برداری هستند.
وی در خصوص وضعیت بهره برداری از منابع آب ژرف در سایر کشورها گفت: در کشورهایی مثل عربستان و لیبی از منابع آب فسیلی ژرف بهره برداری کرده اند که البته این منابع کیفیت مناسبی ندارند و از طرفی تجدید پذیر هم نیستند و روزی تمام خواهند شد ولی شرایط زمین شناسی کشور ما کاملا با این کشورها متفاوت است.
آریامنش گفت: در کشور ما گسل های فعال و غیر فعال بسیاری داریم که آب‌های زیر زمینی در آنها جریان دارد و می توانند به عنوان بخشی از منابع آب ژرف مورد بهره برداری قرار گیرند.
این متخصص ژئوفیزیک در پاسخ به این سوال که چرا در برخی از کشورها به جای بهره برداری از آب ژرف به شیرین کردن آب دریا و اقیانوس روی آورده اند، نیز پاسخ داد: شرایط اقلیمی، زمین شناسی، ژئودینامیکی و هیدروژئولوژیکی کشورها با همدیگر تفاوت دارند. ما که نباید دنباله رو آنها باشیم. ما باید شرایط خودمان را درک کنیم.
وی افزود: در برخی مناطق مثل اراضی اشغالی فلسطین در استفاده از فناوری آب شیرین کن ها سرمایه گذاری زیادی شده ولی زمین شناسی آن کشور اصلا با ایران قابل مقایسه نیست. سرزمینی که ساحلی است و منابع آب ژرف تجدید پذیر ندارد را نباید با کشور پهناوری مثل ایران که گسلهای فعال متعددی از آن عبور می کند، مقایسه کرد.
این پژوهشگر درباره ایده انتقال آب از دریا و اقیانوس به مناطق کویری و کم آب کشور گفت: آب دریا و اقیانوس کیفیت مناسبی برای شرب، صنعت و کشاورزی ندارد و طبیعی است که اگر این آب بخواهد منتقل شود باید با آب شیرین کن کیفیت آن تغییر کند.
وی افزود: هزینه های انتقال آب از یک طرف و هزینه بهبود کیفیت آن از طرف دیگر و هزینه نگهداری از این تأسیسات، می تواند اینگونه طرحها را از نظر اقتصادی زیر سئوال ببرد. همچنین اختلاف ارتفاع سطح دریاهای آزاد و دریاچه هایی همچون خزر با مناطقی که انتقال آب به آنها مطرح است بیش از ۱۵۰۰ متر است.
آریامنش خاطرنشان کرد: تصور کنید که صدها کیلومتر آب منتقل شود و بیش از هزار متر به دلیل اختلاف ارتفاع آب باید پمپاژ شود و مهمتر از همه اینکه نگهداری و حفاظت از متر به متر این تأسیسات طی سالهای متمادی بهره برداری نیاز به بودجه کلانی دارد. مسیر انتقال یک مسیر معمولی نیست چه از طریق کانال و چه حفر تونل و چه از طریق لوله هر کدام هزینه ها و مخاطرات خود را دارد. آیا این همه هزینه مقرون به صرفه است؟
وی که برای اولین بار ایده وجود آب‌های ژرف تجدیدپذیر در منطقه طبس در کویر ایران را مطرح کرده در پاسخ به این سوال که با توجه به عمق آب های ژرف آیا این روش هم پرهزینه و دشوار نخواهد بود اظهار داشت: عمق مد نظر ما در آب های ژرف تجدید پذیر حداقل نصف این اختلاف ارتفاع است. هزینه پمپاژ و انتقال آب از صدها کیلومتر آن طرف تر عددی نجومی است که به هیچ وجه با هزینه اندک بهره برداری از منابع آب ژرف قابل قیاس نیست.
پژوهشگر حوزه ژئوفیزیک و زلزله شناسی درباره میزان عملی بودن طرح استفاده از آب‌های گسلی برای حل بحران آب در کشور گفت: برای آب مصرفی در ایران به اندازه کافی آب تجدید پذیر ژرف داریم ولی باید به طور علمی کنکاش و اکتشاف شود و مورد بهره برداری قرار گیرد.
وی گفت: اگر از این آب‌ها بهره برداری نشود از دسترس ما خارج می شوند. مطمئنم اگر یک درصد هزینه های گزاف مطالعه و اجرای طرح های انتقال آب برای اکتشاف و بهره برداری از آب‌های ژرف تجدید پذیر اختصاص یابد بدون شک مشکل آب کشور حل می شود.
آریامنش با بیان اینکه این طرح به دلایل مختلف ژئودینامیک و هیدروژئودینامیک در کشور ما مغفول مانده و سدسازی و انتقال آب بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، اظهار داشت: باید به دنبال راه حل های زیر بنایی برای تغییر و حداقل کنترل اقلیم کشور باشیم.
وی یادآور شد: تغییرات اقلیمی کشور ما یک مسیر طبیعی را طی نمی کند که بحث های علمی زیادی در این مورد قابل اثبات اگر قرار است آب دریا منتقل شود باید برای احیای دریاچه های خشکیده باشد ولاغیر. در آن صورت حداقل وضعیت امروز اقلیمی کشور ما حفظ خواهد شد.
آریامنش مولف تعدادی از نخستین کتاب های ژئودینامیک، هیدروژئودینامیک، ژئوالکتریک، تئوری انتشار امواج الاستیک و آبیابی به روش های مدرن در کشور است.
No tags for this post.