فرونشست زمین با فروچاله متفاوت است

مدتی است که خبرهایی با مضمون فرونشست زمین در نقاط مختلف کشور از جمله پایتخت از سوی رسانه های مختلف انعکاس پیدا می کند؛ خبرهایی همچون فرونشست زمین در منطقه شهران یا فرونشست زمین در خیابان پیامبر واقع در غرب تهران که حادثه نخست در 23 تیرماه و دومی نیز در یازدهم شهریورماه امسال رخ داد.
حوادثی که به گفته محمدجواد بلورچی مشاور رئیس و سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، در مناطقی از پایتخت رخ داد که شهرداری تهران در آنجا در حال احداث تونل مترو بوده است و تنها یک فروچاله محسوب می شود اما در اغلب رسانه ها تحت عنوان فرونشست زمین منعکس شده است.
وی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، اظهار کرد: رسانه ها ناخواسته رخداد فروچاله زمین را با فرونشست زمین یکی کرده و در تهیه خبر و گزارش نیز دچار اشتباه می شوند، این مساله از یک سو برای سازمان زمین شناسی ایجاد مشکل کرده و از طرفی نیز برای مردم چندگانگی فکری ایجاد می کند، چراکه پدیده فرونشست زمین به طور کامل مجزا از رخداد فروچاله زمین است.

** تفاوت فرونشست و فروچاله
سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در ادامه به تفاوت فرونشست و فروچاله اشاره کرد و گفت: فرونشست عبارت است از فروریزش یا نشست سطح زمین که به علت های متفـاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد. 
بلورچی افزود: به طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین کـه مـی تواند با بردار اندک افقی همراه باشد، گفته می شود.
وی با تاکید بر اینکه، در پدیده فرونشست حرکت از نظر شدت، وسعت و میزان مناطق درگیر محدود نیست، ادامه داد: فرونشست می تواند به دنبال پدیده های زمین شناختی همچون انحلال، ذوب یخ ها، حرکات آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین یا فعالیت های انسانی نظیر معدن کاری، خالی شدن دشت های زیرزمینی در یک دوره طولانی مدت با برداشت آب های زیرزمینی به وجود آید.
مدیرکل سابق بررسی مخاطرات زمین شناختی سازمان زمین شناسی کشور در ادامه ضمن تعریف فروچاله به تفاوت های این پدیده با فرونشست زمین پرداخت و گفت: فروچاله ها از دیدگاه زمین شناسی مهندسی، فرورفتگی سطح زمین در اشکال بیضی و کروی دارای دیواره های با شیب تند در ابعاد به طور متوسط سه تا ده ها متر است که در اثر گسیختگی لایه های سطحی ایجاد می شود.
وی با بیان اینکه، بیشتر فروچاله ها در سنگ های کربناته (آهک و سنگ گچ) شکل می گیرند و شناسایی آنها به دلیل اینکه قابل رویت نیستند کار بسیار سختی است، گفت: دلیل اصلی فروچاله عمدتا وجود حفره در زیر زمین است بنابراین باید مراقب باشیم که با دست کاری های انسانی خودمان آن حفره را در زمین ایجاد نکنیم.
سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: در پدیده فروچاله نیاز به این است که حفره ای زیر زمین باشد و این حفره به سمت زمین رشد کند که معمولا با ترک های مدور در سطح زمین همراه است و حتی ممکن است با عبور انسان سطح زمین به یکباره فرو ریزد.
بلورچی گفت: وقوع فروچاله در مناطق کارستیک (مناطقی که دارای خوردگی و انحلال توده سنگ های کربناته از قبیل آهک یا سنگ گچ است) امری بدیهی است و اگر در مناطقی باشیم که سنگ های آهکی زیردشت باشد، ممکن است با فروریختن سقف غارها زیردشت پدیده فروچاله شکل گیرد مانند آنچه که حوالی غار علیصدر و بخش کبودرآهنگ اتفاق افتاد.
وی افزود: دست کاری های انسانی و ساخت تونل هایی که در داخل شهر اتفاق می افتد و ریزش سقف قنات ها باعث ایجاد فروچاله می شود.
سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور اظهار کرد: اتفاقاتی که در منطقه شهران یا خیابان پیامبر تهران رخ داد تنها یک فروچاله یا فروریزش هستند.
به گفته وی در پدیده فروچاله به طور حتم نیاز به ریزش سقف یک حفره زیرزمینی است و روی سطح زمین نیز به صورت واضح قابل رویت است در صورتی که در پدیده فرونشست زمین وسعت یک دشت درگیر می شود و در واقع آثار آن به وضوح دیده نمی شود.

** احداث تونل های مترو دلیل اصلی فروچاله های پایتخت 
بلورچی با انتقاد از برخی رسانه ها در یکی کردن پدیده فرونشست زمین با فروچاله، به دلیل اصلی ایجاد فروچاله های پایتخت اشاره کرد و گفت: بررسی ها نشان می دهد، دلیل اصلی حوادثی که در شهران و همچنین خیابان پیامبر رخ داده، حفر تونل مترو بوده است.
وی با تاکید بر اینکه، فرار یا نشت آب ممکن است در تمام شهر اتفاق افتد، گفت: اینکه گفته شده پدیده فروچاله های پایتخت به دلیل نشت آب بوده است، صحیح نیست چراکه این اتفاقات به لحاظ منطقی ارتباطی با نشت آب نداشته و این حوادث در مناطقی رخ داده که زیر آنها تونل مترو بوده است.

** برداشت بی رویه آب های زیرزمینی، عامل فرونشست زمین در ایران 
بلورچی در ادامه با بیان اینکه، بیش از 96 درصد فرونشست زمین در اثر برداشت بی رویه آب های زیرزمینی اتفاق می افتد، افزود: این یعنی ما ذخایر آب هایی راکه در طول هزاران سال در فلات ایران جمع شده است، با حفر چاه ها که شروع آن از اوایل دهه چهل شمسی آغاز شد، از بین برده ایم و بدون توجه به نیازهای نسل های آینده، سرزمین مان را دچار خسارت های جبران ناپذیری کرده ایم.
مدیرکل سابق بررسی مخاطرات زمین شناختی سازمان زمین شناسی کشور گفت: تقریبا تمام دشت های کشور از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب دچار پدیده فرونشست زمین هستند.
به گزارش ایرنا، وی اظهار کرد: در جاهایی که رسوبات ریزدانه ای در دشت ها وجود دارد و برای توسعه کشاورزی یا صنعت و حتی مصرف شرب با برداشت آب به صورت بی رویه مواجه بوده ایم و جایگزینی از طریق بارش ها نیز نبوده، سطح آب های زیرزمینی پایین رفته است.
سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه، سطح آب های زیرزمینی به طور میانگین در کشور حدود یک متر در سال پایین می رود، اظهار کرد: نتیجه این اتفاق، نابودی و از بین رفتن آبخوان ها و فرونشست زمین در کشور است.

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا