شیر مادر بهترین و کامل ترین غذا برای شیرخوار است. بر اساس توصیه های سازمان بهداشت جهانی، شیرخواران در 6 ماه نخست زندگی به منظور تامین رشد، تکامل و سلامتی، فقط باید با شیر مادر تغذیه شوند و هیچ نوع مایعات یا غذای جامد دیگری (دریافت برخی ویتامین ها نظیر ویتامین آ و د) دریافت نکنند.
شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل را برای کودکان فراهم کرده و با دارا بودن خواص ویژه که آن را از بقیه انواع شیر نظیر شیرخشک یا شیر گاو متمایز کرده است، به عنوان بهترین نوع شیر مصرفی نوزادان زیر 6 ماه شناخته می شود.
تغذیه با شیر مادر هم برای کودک و هم برای مادر، دارای فواید بسیاری است که در ادامه به آن می پردازیم.
مزایای شیر مادر برای شیرخوار:
- کاهش بروز یا شدت بیماری های عفونی (با دارا بودن فاکتورهای اختصاصی و غیراختصاصی، سیستم ایمنی نوزاد را تقویت می کند)
- افزایش هوش کودکان و رشد بهتر کاهش بروز حساسیت پیشگیری از برخی از بیماری های غیرواگیر مانند چاقی، دیابت، سرطان و فشارخون در بزرگسالی
مزایای تغذیه با شیرمادر برای مادر:
- تقویت رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد
- کاهش خونریزی در زایمان
- کاهش خطر سرطان های هورمونی
- کاهش خطر شکستگی استخوان لگن و پوکی استخوان بعد از دوران یائسگی
- بازگشت سریع تر به وزن قبل از بارداری
- کاهش خطر ابتلاء به بیماری های قلبی و عروقی، دیابت نوع دو
- کمک به اقتصاد خانوار
هنگامی که به نوزاد شیر داده می شود، ابتدا یک پستان به طور کامل تخلیه شود و سپس به سراغ پستان دیگری بروید، زیرا ترکیبات موجود در ابتدای شیردهی محتوی آب زیادی است که نیاز شیرخوار به آب را تامین می کند، همچنین سرشار از ویتامین های محلول در آب و پروتئین است و ترکیبات شیر پسین با دارا بودن چربی و ویتامین های محلول در چربی، احساس سیری و تامین انرژی برای نوزاد را فراهم می کند.
بهتر است در فواصل زمانی بین شیردهی تعادل حفظ گردد، زیرا هرچه زمان بین نوبت شیردهی افزایش یابد، شیر پیشین که آب بیشتری دارد، در سینه انباشته می شود و هر چه در فواصل زمانی کمتری صورت گیرد، نوزاد از شیر پسین بیشتری تغذیه می کند. نوزادان به مقادیر کافی از هر دو شیر پسین و پیشین برای رشد مناسب نیاز دارند.
الگوی مصرف شیر در شیرخواران:
در ابتدا بیشتر شیرخواران هر دو تا سه ساعت تغذیه می شوند؛ سپس تا 2 ماهگی هر 4 ساعت شیر مصرف می کنند. به شیرخواری که شیر مادر می خورد، نباید شیر بطری داده شود، زیرا باعث کم شدن شیر مادر می شود.
یلدا مرتضوی
کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان