امروزه کشورهای پیشرفته و قدرت های بزرگ نظامی از روش های مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی برای ساخت سلاح های بیولوژیک استفاده می کنند تا این سلاح ها را در شرایط جنگی علیه کشورهای در حال توسعه و فقیر بکار بگیرند.
جنگ بیولوژیک، جنگی است که در آن دشمن از عوامل بیولوژیکی مانند باکتری ها، ویروس ها، گیاهان، حیوانان و فرآورده های آنها به صورت طبیعی یا دست کاری شده به منظور اهداف خصمانه و قتل عام استفاده می کند. این مساله می تواند امنیت کشورها را به خطر بیندازد از اینرو دستیابی به روش های مهندسی ژنتیک و پاسخ دهی به جنگ های بیولوژیکی با راه حل های فناورانه از اهمیت زیادی برخوردار است.
دکتر محمد حسین متالهی، دبیر ستاد توسعه فناوری های زیستی و پزشکی دقیق معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری درباره اهمیت این مساله به خبرنگار خبرگراری سیناپرس گفت: قطعا پیشرفت فناوری باعث می شود ما بتوانیم خطرهای بزرگتری را نیز رقم بزنیم؛ فناوری زیست فناوری کاربرد دو سویه دارد که می تواند آثار مثبت و منفی به همراه داشته باشد.
وی افزود: فناوری ها اگر به شکل منفی مورد استفاده قرار گیرند، می توانند مخاطرات و ریسک های زیادی برای جامعه ایجاد کنند. ساخت سلاح های بیولوژیک یک جنبه منفی این قضیه است. داشتن مخاطرات، توجیه کافی نیست که ما روی این تکنولوژی سرمایه گذاری نکنیم زیرا کاربرد دو سویه دارد و می توانیم در راه درست آن را استفاده کنیم.
وی اظهارداشت: اکنون تمام دنیا به سمت استفاده از این تکنولوژی حرکت می کند. ما نمی توانیم مانع پیشرفت فناورانه زیست فناورانه باشیم. اگر خودمان را محدود کنیم، عملا به این معناست که قبول کرده ایم پیشرفت نکنیم. نمی شود که خطرات این فناوری را از جانب دیگران داشته باشیم اما از مزایای آن استفاده نکنیم.
وی یادآورشد: بسیاری از ریسک ها و خطرهایی که همراه با یک فناوری ایجاد می شود، راه حل های فناورانه نیز دارد. بسیاری از مخاطراتی که می تواند به واسطه پیشرفت های فناورانه در دنیا ایجاد شود را باید با فناوری های پیشرفته پاسخ دهیم. ایمن شدن و پاسخ سریع ما تابع این است که ما نیز بحث فناوری خوبی در کشور داشته باشیم تا بتوانیم در کوتاه ترین زمان بهترین پاسخ و کاراترین پاسخ را به تهدیدات بدهیم.
متالهی به چالش های این حوزه اشاره کرد و به سیناپرس گفت: ما در بخشی از زیربنای اقتصاد زیستی ضعف داریم. اکنون امکان سنتز ژن یا ایجاد یک ژن به صورت بومی در داخل کشور را نداریم تا بتوانیم با تولید واکسن، واکنشی به تهدیدها داشته باشیم. هرچند این کار ساده است و طی 4 دهه گذشته در دنیا انجام شده و روز به روز نیز ارزان تر و راحت تر می شود اما ما هنوز در این زمینه از خارج از کشور خدمت می گیریم. این به دو معناست. یک، ما عملا هرگونه فعالیتی که در این حوزه داریم را به شرکت های خارجی اعلام می کنیم. دقیقا می گویم در برنامه مان این ژن را می خواهیم. زمانی که این ژن را بیان می کنیم، ذهنیت خودمان را شفاف می کنیم. عملا محرمانگی در داده ها و تحقیقات ژنتیکی مان نداریم.
متالهی خاطرنشان کرد: دوم، ما باید زمان طولانی را منتظر بمانیم تا ژنی که سفارش داده ایم از خارج از کشور به دست ما برسد. پژوهشگران حداقل یک ماه الی یک ماه و نیم زمان از دست می دهند تا به سازه ژنتیکی مطلوب شان دست پیدا کنند. وابستگی ما به خارج از کشور به این معناست که ما می توانیم تحریم پذیر نیز باشیم. این مساله مشکل جدی است.
دبیر ستاد توسعه فناوری های زیستی و پزشکی دقیق معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بیان کرد: اکنون دنیا به این سمت حرکت می کند که برای ساخت یک واکسن دیگر نیازی نباشد که یک سازه ژنتیکی تولید واکسن از یک شهر به شهر دیگر با هواپیما جا به جا شود. جا به جا شدن یک ژن برای این است که ما بتوانیم یک فرایند زیست فناورانه را راه اندازی کنیم. جا به جایی یک ژن با هواپیما زمان بر است. ما باید دستگاهی داشته باشیم که بتوانیم در فاصله زمانی چند ساعت یک ژن و واکسن مبتنی بر آن ژن را برای پاسخ بسیار سریع ایجاد کنیم. ما در زمان شیوع ویروس کرونا مشاهده کردیم که یک ویروس چگونه توانست حمل و نقل جهانی را مختل کند. دنیا در این حوزه برنامه جدی دارد و کارهای جدی انجام می دهد. ما نیز باید به این حوزه ورود جدی پیدا کنیم.
گفتگو: فرزانه صدقی
No tags for this post.