با اعلام سازمان امور دانشجویان، بورس‌های «فنی مهندسی»، «علوم پایه»، «علوم انسانی»، «سلامت» و «هنر» در حوزه تامین اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، و بورس های «دانش»، «مشاغل»، «ابرار»، «وطن»، «بورس کوتاه مدت خارج»، «بورس کوتاه مدت داخل»، «سرآمدان» و «بنگاه‌های اقتصادی» در حوزه دانشجویی بورس های ۱۳ گانه‌ای هستند که اخیرا از سوی وزارت علوم تدوین شده و از مهرماه سال جاری اجرایی می‌شوند.
سازمان امور دانشجویان وزارت علوم با تعریف بورس های فنی مهندسی( شهید چمران)، علوم پایه(شهید احمدی روشن)، علوم انسانی(شهید علامه طباطبایی)، سلامت(شهید کاظم آشتیانی) و هنر(شهید آوینی) در حوزه تامین اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و بورس های دانش(شهید فهمیده)، مشاغل(شهید رجایی)، ابرار(شهید هادی)، وطن(شهید قاسم سلیمانی)، بورس کوتاه مدت خارج و کوتاه مدت داخل کشور (شهید سیدحسین علم الهدی)، سرآمدان(شهید مجید شهریاری) و بنگاه‌های اقتصادی(شهید طهرانی مقدم) در حوزه دانشجویی، سبد بورس‌های ۱۳ گانه تدوین کرد و بسیاری از این بورس‌ها از سال تحصیلی جاری تحصیلی اجرایی می‌شود و در این صورت تأمین هیات علمی به منظور ایجاد و تقویت رشته/گرایش های اولویت دار و مورد نیاز کشور بر اساس اسناد بالادستی از جمله رشته های: هنر، بین رشته ای، علوم دریایی، نوظهور و تقویت متوازن مراکز آموزشی و پژوهشی کشور صورت می گیرد.
تعداد عضو هیأت علمی در همه گرایش های هنر در سراسر کشور تعداد ۹۰۴ نفر اعلام شده است، در حالی که تعداد متقاضیان کنکور سراسری ۱۴۰۱ در گروه هنر ۱۶۵ هزار نفر عنوان شده این در حالی است که تعداد صندلی موجود در دانشگاه های کشور در گروه هنر ۶۰۰۰ نفر می باشد.
قالب های بورس تأمین هیات علمی
در سبد بورسیه دانشجویی، بورس کامل خارج از کشور ویژه فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد، بورس سال آخر خارج از کشور ویژه دانشجویان دوره دکتری در حال تحصیل در خارج از کشور، بورس کامل داخل کشور ویژه فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد و بورس سال آخر داخل کشور ویژه دانشجویان دوره دکتری در حال تحصیل در داخل کشور قالب های بورس تأمین هیات علمی تعریف شده است.
بورس های دانشجویی
دکتر هاشم داداش پور رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم ضمن تاکید بر اهمیت تعریف بورس های دانشجویی گزارشی از آمار داوطلبان کنکور در گروه‌های آزمایشی مختلف ارائه داد و گفت: بطورکلی امروزه در کل کشور علی رغم اینکه تب کنکور فروکش کرده است اما همچنان در برخی از رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با تقاضای بالای داوطلبان مواجه هستیم. مثلا ما در سال ۱۴۰۱ یک میلیون و ۴۸۹ هزار نفر متقاضی ورود به دانشگاه‌ها از طریق کنکور را داشتیم که ۵۸۰ هزار نفر آنها تمایل داشتند در رشته‌های علوم تجربی به خصوص در سه رشته خاص یعنی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحصیل کنند. این در حالی‌است که کل ظرفیت آموزش در رشته‌های وزارت بهداشت ۳۷ هزار نفر بود. بر این اساس ۵۴۰ هزار نفر از دانش آموزان ما امکان جذب شدن در رشته‌های این حوزه را نداشتند.
وی همچنین تاکید کرد: در علوم ریاضی نیز تعداد متقاضیان سال تحصیلی ۱۳۹۰، ۲۸۱ هزار و ۵۵۸ نفر بودند که این وضعیت در سال ۱۴۰۱ به ۱۴۵ هزار و ۶۱۵ نفر کاهش یافت. به نوعی که ما در رشته‌های این حوزه با کاهش دو برابری داوطلب مواجه بودیم. این در حالیست که نسبت داوطلبان علوم ریاضی در سال ۹۰، ۲۲ درصد کل داوطلبان کنکور را تشکیل می‌داد که این آمار در سال گذشته به ۹.۷ درصد کاهش یافت.
داداش پور همچنین از افزایش آمار متقاضیان حوزه هنر در طی سال‌های اخیر خبر داد و گفت: در سال ۹۰ تعداد ۵۵ هزار نفر از داوطلبان کنکور در حوزه هنر ثبت نام کرده بودند که این تعداد در سال گذشته به ۱۶۱ هزار نفر افزایش یافت. بنابراین ما با یک افزایش تقاضا در این رشته‌ها مواجه بودیم و این وضعیت نشان می‌دهد که یک دگرگونی اساسی در نوع خواسته‌ها و تقاضا برای ورود به دانشگاه‌ها صورت گرفته است.
رئیس سازمان امور دانشجویان همچنین تاکید کرد: در علوم انسانی هم تقاضا برای ورود به این رشته به دلیل اینکه حدود ۵۰ درصد ظرفیت کل دانشگاه‌های کشور به این حوزه اختصاص دارد، افزایش یافته و بر این اساس تحول اساسی در عرصه کلان و جامعه شکل گرفته است که ما باید در برنامه ریزی‌های خود به این تحول توجه کنیم. چرا که در حال حاضر سیاست‌های کلان کشور حرکت به سمت علم و فناوری است اما در جامعه به کارهای کلینیکی و خدماتی توجه بیشتری صورت می‌گیرد و تا زمانی این وضعیت ادامه داشته باشد دانش آموزان علاقمند به حوزه‌های پزشکی برای تحصیل به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند و حتی در دانشگاه‌هایی جذب می‌شوند که ممکن است از نظر علمی مورد تایید ما نباشد و این نقص باید در کشور ما برطرف شود.
معاون وزیر علوم تاکید کرد: ۵۰درصد دانش آموزانی که قصد تحصیل در رشته‌های خاص کنکور دارند، معدل‌شان بالای ۱۹.۷۵ است. بنابراین اگر ما در حوزه‌های دیگر دانشگاهی نگرانی‌های جامعه و داوطلبان به خصوص در حوزه آینده شغلی پاسخ بدهیم می‌توانیم هدایت شغلی خوبی را انجام بدهیم. همچنانکه طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شد از ۱۰۰۰ دانش آموزی که وارد دانشگاه فرهنگیان شدند ۳۴۱ نفر آنها رتبه‌های پایین‌تر از ۱۰۰۰ داشتند. به همین جهت حاکمیت ناگزیر است استعدادها را در حوزه‌های دیگر نیز هدایت کند. ضمن اینکه در حوزه‌های علوم انسانی و علوم پایه اگر نتوانیم پاسخ مناسبی به نیازهای این حوزه ارائه بدهیم بخش مهمی از نیروهای نخبه از سمت علوم بنیادی به سمت حوزه‌های علوم کاربردی حرکت می‌کنند.
رئیس سازمان امور دانشجویان با تاکید بر اینکه اغلب دانشجویان و دانش آموختگان ما دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکایی را که البته دانشگاه‌های رتبه بالایی هم هستند برای مهاجرت انتخاب می‌کنند، گفت: این امر موجب می‌شود که بخشی از جامعه جهانی را که کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی هستند نشناسیم و چون تمایلی از سوی دانشجویان برای تحصیل در این کشورها وجود ندارد در نتیجه کشور ما نیز در ارتباطات و مناسبات خود با مشکل مواجه می‌شود. به همین جهت ما با در نظر گرفتن تمامی شرایط مجموعه‌ای از بورس‌ها را در قالب سبد بورسیه تدوین و تصویب کرده‌ایم.که به شرح زیر است.
بورس دانش (شهید فهمیده)
ایجاد توازن در ورودی دانشگاه‌ها بر اساس نیاز کشور، جهت دهی و جذب دانشجویان مستعد و جلوگیری از مهاجرت نخبگان، تقویت رشته های مورد نیاز کشور در حوزه های علوم پایه، علوم انسانی، فنی و مهندسی، هنر و علوم بنیادین، ایجاد انگیزه و امید به آینده در دانشجویان، کُند کردن روند مهاجرت دانش آموزان جهت تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور از اهداف این بورس است. بر این اساس در این بورس تحصیلی(مقرری ماهیانه) در نظر گرفته شده است که قابلیت اجرا در تمامی مقاطع تحصیلی و دارای اولویت جهت اخذ بورسیه در مقاطع بالاتر را دارد.
بورس “دانش” از سال تحصیلی جدید به ۱۰۰۰ دانشجو اعطا می شود بر این اساس، دانشجویانی که در رشته‌های مشخص و اولویت دار که اغلب علوم پایه و بنیادی هستند تحصیل می‌کنند مبلغی حدود ۵ میلیون تومان به صورت ماهیانه دریافت خواهند. هدف این است که رتبه‌های برتر کنکور به سمت این رشته‌ها سوق یابند. همچنین این حمایت‌ها از دانشجویانی که در طول تحصیل نیز وضعیت خوبی داشته باشند در مقاطع ارشد و دکتری هم ادامه خواهد داشت و این دانشجویان حتی در بورس‌های سازمان دانشجویان در اولویت قرار خواهند گرفت.
بورس مشاغل (شهید رجائی)
تامین امنیت شغلی و ایجاد انگیزه و امید به آینده دانشجویان، تامین نیروی کار نخبه و توانمند برای صاحبان مشاغل، حفظ نخبگان و کاهش انگیزه های مهاجرت،هدایت دانشجویان مستعد به رشته گرایش‌های مورد نیاز صاحبان مشاغل، آموزش متناسب با شغل مربوطه در حین تحصیل برای کارآمدسازی هر چه بیشتر نیروی کار آینده (دروس اختیاری/انتخابی و کارآموزی)، استفاده از ظرفیت دانشگاه ها و اساتید خصوصا در دانشگاه های تراز اول در راستای تربیت نیروی کار ماهر برای کشور در همه حوزه ها به جای تربیت دانشجو برای مهاجرت از جمله اهداف این بورس تعیین شده است.
بورس مشاغل (شهید رجائی) در دانشگاه‌های یزد، شیخ بهایی دانشگاه اصفهان و فرهنگیان اجرایی شده است زیرا برخی داده های آماری نشان می‌دهد، بیش از ۳۴۰ نفر از رتبه های زیر ۱۰۰۰ علوم انسانی کنکور ۱۴۰۱ ، دانشگاه فرهنگیان را برای ادامه تحصیل انتخاب کردند. همچنین رتبه ورودی های رشته های دارای بورس مشاغل در دانشگاه یزد به شدت کاهش یافته است.
در این بورس استخدام دانشجو مشروط به پیشرفت وی عنوان شده است و واحدهای اختیاری، انتخابی مورد تقاضای صاحبان مشاغل به دانشجو ارائه می‌شود همچنین مسئله سربازی دانشجویان نیز مورد مذاکره قرار گرفته و آئین نامه پیشنهادی به ستاد کل نیروهای مسلح ارسال شده است.
وزارت علوم در این راستا اعلام کرده است که دانشجویان دکتری اغلب باید بطور تمام وقت در اختیار دانشگاه باشند اما هیچ امتیازی به این دانشجویان تعلق نمی‌گیرد. تلاش شده از طریق بورس مشاغل که به صورت اعطای گرنت از سوی استاد به دانشجو است، بنگاه‌های اقتصادی دانشگاه و دانشجو با تشکیل یک مثلث سه گانه در این زمینه ورود کرده و دانشجو مسئله شرکت را حل کند و شرکت نیز در مقابل آن هزینه را به دانشجو پرداخت می‌کند. در واقع با این بورسیه حدود ۲۳ تا ۲۴ هزار دانشجوی دکتری شاغل به تحصیل در کشور می‌توانند آینده شغلی مناسب را برای خود تامین کنند.
بورس بنگاه های اقتصادی (شهید طهرانی مقدم)
با توجه به عدم رضایت و اعتماد کافی بین بنگاه‌های اقتصادی و دانشگاه‌ها، عدم یکپارچگی و عدالت در توزیع حمایت های مالی از دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان، عدم استفاده بهینه از دانشجویان دکتری و اشتغال به کار اکثر این دانشجویان حین تحصیل، کاهش انگیزه برای ادامه تحصیل در داخل کشور خصوصا در مقاطع تحصیلات تکمیلی و مهاجرت دانشجویان نخبه، نیاز صنعت به سطوح متنوع تحقیقات با کیفیت دانشگاهی و تربیت نیروی کیفی، عدم حمایت هوشمند از شرکت های فناور و دانش بنیان و عدم جذب کافی حمایت های مالی، تجهیزاتی بنگاه‌های اقتصادی، تصمیم به تعریف این بورس گرفته شده است.
در این نوع بورس بنگاه اقتصادی می توانند مشکلات و نیازهای پژوهشی و فناورانه خود را در قالب پروژه های تحقیقاتی ارائه نموده و دانشجویان مقاطع و دوره های مختلف تحصیلی با توجه به سطح پروژه مطرح شده می توانند از این بورس استفاده نمایند.
بورس وطن (شهید حاج قاسم سلیمانی)
هدف از این بورس تربیت نیروی متخصص در کشور های دیگر با هدف توسعه روابط علمی اقتصادی فرهنگی اجتماعی با آن کشور در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد است.
بورس ابرار (شهید ابراهیم هادی)
هدف از این بورس، استفاده و جهت دهی نیات خیرین عرصه آموزش عالی در راستای نیازهای کشور است و این بورس هر ساله می تواند به تعدادی از دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی به صورت بلند مدت و کوتاه مدت داخل و خارج تعلق گیرد.
بورس سرآمدان (شهید شهریاری)
به منظور حفظ و افزایش بهره وری از سرمایه برجسته نخبگانی در ابعاد مختلف، این بورس تحصیلی به دانشجویان سرآمد از جمله دانشجویان نمونه و دانشجویان استعداد درخشان(بدون نیاز به شرکت در آزمون سراسری) اعطاء می شود.
سازمان امور دانشجویان در این زمینه آئین‌نامه‌ای طراحی کرده است که به زودی ابلاغ می‌شود. در واقع وزارت علوم قصد دارد با این بورسه دانشجویان با کیفیت را در سطح گسترده معرفی کندو در این راستا قرار شده ۲ تا ۵ درصد دانشجویان کشور در قالب این بورس پوشش داده شوند و هدف آن است که تربیت نیروی نخبه در کل دانشگاه‌های کشور به جریان تبدیل شود.
فرصت تحقیقاتی دانشجویان دوره دکتری خارج از کشور
گسترش ارتباطات علمی و فناوری مؤثر با مراکز دانشگاهی معتبر و اساتید شاخص بین المللی، برقراری عدالت بین دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور در تمامی رشته/گرایش‌ها و توجه به اولویت‌ها و نیازهای اساسی کشور از اهداف این بورس تعیین شده است.
فرآیند انتخاب فرصت تحقیقاتی دانشجویان دوره دکتری خارج از کشور به این صورت است که بدون درنظر گرفتن سقف ظرفیت، تمامی دانشگاه‌ها امکان ارسال مدارک متقاضیان جهت بهره مندی از فرصت تحقیقاتی را دارند و ظرفیت استفاده از این بورس نامحدود است. پرونده های ارسالی توسط کارگروه تخصصی معیارهای انتخاب توسط کارگروه بررسی می شوند و پرونده‌هایی که در راستای رفع نیازهای کشور باشند به همراه ویژگی شاخص بودن دانشگاه‌ها و اساتید میزبان و با توجه به کمبود متخصص در زمینه مورد تقاضا بررسی شده و نتیجه آنها اعلام می‌شود.
پرداخت مقرری تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان و اعطای کمک هزینه خرید بلیط هواپیما تا سقف ۱۸ میلیون تومان از جمله تسهیلات این بورسیه است. آمار فرصت تحقیقاتی خارج در سال ۱۴۰۱ تعداد۳۰۰ نفر بود.
فرصت تحقیقاتی دانشجویان دوره دکتری در داخل کشور
استفاده از ظرفیت ها و امکانات علمی دانشگاه‌های کشور برای همه دانشجویان دکتری، افزایش تحرک و پویایی دانشجویی و به اشتراک گذاری تجربیات علمی اساتید از اهداف ایجاد این بورس است و فرآیند انتخاب بورسیه‌ها به این شکل است که بدون درنظر گرفتن ظرفیت، تمامی دانشگاه‌ها با ظرفیت نامحدود امکان ارسال مدارک متقاضیان جهت بهره‌مندی از فرصت تحقیقاتی داخل را دارند. اما بین سطح دانشگاه‌های مبدأ و مقصد باید تناسب وجود داشته باشد.
در فرایند فرصت تحقیقاتی در داخل کشور فرایند داوری در کارگروه تخصصی صورت نمی‌پذیرد و معیارهای انتخاب توسط کارگروه بررسی سطح دانشگاه های مبدأ و مقصد بررسی می شوند.
معیارهای انتخاب در این بورس توسط کارگروه بررسی سطح دانشگاه های مبدأ و مقصد فرصت تحقیقاتی دانشجویان دوره دکتری در داخل کشور بررسی می‌شوند و پرداخت مقرری تا سقف ۶ میلیون تومان، افزایش ۵۰ درصدی نسبت به سال قبل، پرداخت پژوهانه تا سقف ۱۵ میلیون تومان به دانشگاه میزبان، پرداخت هزینه خوابگاه و تغذیه دانشجویان به دانشگاه میزبان، پرداخت حق التحقیق به استاد میزبان از جمله تسهیلات این بورسیه است.
برای دانشجویان دوره دکتری “شبانه”، تنها پژوهانه و حق التحقیق استاد میزبان پرداخت می گردد.
آمار فرصت تحقیقاتی داخل در سال ۱۴۰۱ به این صورت است که تعداد ۲۰۷ نفر از فرصت تحقیقاتی دانشجویان دوره دکتری ایرانی خارج از کشور در داخل حضور دانشجویان ایرانی خارج از کشور در دانشگاه های داخل با هدف دیپلماسی علمی، انتقال دانش و تجربه و زمینه سازی برای مهاجرت معکوس استفاده کرده‌اند.
No tags for this post.