در یک مطالعه پژوهشی جالب و مفید، محققان پی بردند: استفاده از قصه گویی با محتوای مناسب، می تواند حس همدلی و نوع دوستی را در کودکان تقویت کند؛ حسی که بدون شک در آینده کمک بزرگی برای رشد متوازن و هماهنگی آن ها با دنیای پیرامونشان خواهد بود.
به گزارش سیناپرس، بشر در تمامی جوامع و در طول تاریخ احتیاج مبرمی به مسائل نوع دوستانه داشته است. این روحیه بشردوستی طی هزاران سال وجود داشته و توجه به آن و راه های تقویت بهینه آن در روابط با دیگران قابل تأمل است. پژوهش هایی که در گذشته و در زمینه ایجاد رفتارهای نوع دوستی انجام شده اند نشان داده اند کودکانی که از این ویژگی برخوردارند دارای سطح سلامت بالاتر و توانایی های تحصیلی بهتری هستند. ولی برخلاف آن، کودکان دارای رفتارهای ضد اجتماعی، تنها، غمگین و عصبی بوده و مهارت های تحصیلی کمتری نسبت به دیگران دارند. همدلی یا درک وضعیت شناختی و عاطفی دیگران توسط کودک، از نشانه های نخستین رفتارهای نوع دوستی در آینده است.
به گفته متخصصان، براساس مهارت همدلی، انسان ها قادرند افکار و رفتار دیگران را آن گونه که هست و نه آن گونه که دوست دارند، درک کنند و متناسب با آن عکس العمل نشان دهند. شخصی که مهارت های اجتماعی لازم را کسب نکرده، اغلب دچار مشکلات رفتاری است و در میان همسالان و بزرگسالان محبوب نیست و با دیگران به خوبی کنار نمی آید. همدلی به فرد امکان می دهد که خود را با آنچه که دیگران درباره وی فکر می کنند هماهنگ سازد و با محیط پیرامون خود بدون آسیب رساندن به دیگران ارتباط برقرار کند، به صورت مسالمت آمیز، تعاملاتش را صورت دهد و در برخورد با هم نوعان خود از شکیبایی بیشتری برخوردار باشد و همچنین از خشم و کینه که از آفات رفتارهای نوع دوستانه در جامعه مدرن هستند، دوری جوید.
در رابطه با این موضوع مهم، پژوهشگران دانشگاه رازی کرمانشاه مطالعه ای را انجام داده اند و در آن، اثربخشی روش «قصه‌خوانی گروهی» را بر وضعیت همدلی و نوعدوستی دختران پیش‌دبستانی مورد بررسی قرار داده اند.
در این پژوهش که روی 20 دختربچه مقطع پیش‌دبستانی شهر کرمانشاه انجام شده است، برای نیمی از کودکان در هشت جلسه، قصه گویی با محوریت همدلی و نوع دوستی انجام شد و سپس وضعیت این عامل، در بین دو گروه مقایسه گردید.
نتایج این تحقیق نشان دادند؛ قصه‌خوانی می‌تواند موجب ارتقای حس همدلی و نوعدوستی کودکان و همچنین بهبود عملکرد آنان در این زمینه شود و لذا از این تکنیک می‌توان در فضاهای آموزشی و بالینی به عنوان یک روش آموزشی و در عین حال سرگرم کننده بهره گرفت.
امین زارع، محقق و عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه رازی و همکارانش در این باره می گویند: براساس نظریه های اجتماعی شناختی، قصه گویی می تواند به عنوان ابزاری متناسب و تأثیرگذار بر بهبود روحیات و رفتار کودکان محسوب شود که باید از همان اوان کودکی در آموزش های غیر مستقیم از آن بهره جست. آموزش مهارت های گوناگون به کودکان با ارائه الگوی یادگیری، رایج ترین روش پرورش مهارت های اجتماعی است که با ایجاد الگویی از رفتار اجتماعی به عنوان عامل مؤثر در فرایند آموزش کودکان در حیطه های گوناگون، بسیار مورد استفاده قرار گرفته است.
آن ها می افزایند: امروزه با توجه به تغییرات شیوه زندگی و حضور انواع فناوری ها و نیز اشتغال پدر و مادر، جای کمتری برای سرگرمی های تؤام با آموزش شیوه صحیح رفتار باقی مانده که التزام مراکز آموزش رسمی و غیر رسمی را بیش از پیش آشکار می کند.به گزارش سیناپرس، اگر این شیوه توسط مهدهای کودک، پیش دبستانی ها و حتی مراکز روانشناسی برای آموزش متغیرهایی همچون همدلی و نوعدوستی مورد استفاده ثابت قرار بگیرد، می شود بسیاری از مشکلات رفتاری کودکان را در این زمینه کاهش داد و چه بسا این حس در آن ها تقویت شود و موجبات حضور هر چه بهتر این نوباوگان در جامعه آینده را فراهم کند.
بر اساس این تحقیق، اگرچه در بین روش ها و مطالعات، تفاوت هایی وجود دارد، ولی آنچه اهمیت دارد تأثیرات بسزای آموزش غیر مستقیم به کودکان و نوجوانان در زمینه های مختلف زندگی است.
به گفته زارع و همکارانش، قصه گویی می تواند به عنوان یکی از این شیوه های غیرمستقیم، ابزار نیرومندی در کلیه روابط انسانی و اجتماعی، آموزش و پرورش و درمان باشد و چه بسا داستان های با مفاهیم اجتماعی بتوانند به طور موفقیت آمیزی برای رفع انواع نیازهای روحی و اجتماعی و برای درک بهتر روابط از جمله روابط همدلانه، کنترل خشم و دیگر مفاهیم مهارت های اجتماعی و اخلاقی مفید واقع شوند.
به گزارش سیناپرس، این یافته های علمی پژوهشی جالب که ابزاری ساده و بسیار موثر را در پرورش حس همدلی و نوع دوستی کودکان معرفی می کنند، در فصل نامه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات وابسته به دانشگاه شهید چمران اهواز منتشر شده اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.