خبرگزاری ها، رسانه های پایه و مادر هستند که به عنوان منبع و تغذیه کننده برای سایر رسانه ها عمل نموده و لذا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشند. این منابع خبری قادرند اولین گام های مربوط به جریان سازی های اجتماعی و سیاسی را مدیریت خبری نموده و نقشی بی بدیل در پوشش وقایع مختلف ملی و جهانی داشته باشند. فعالیت خبرگزاری ها در ایران از سال 1313 و با تاسیس خبرگزاری پارس آغاز گردیده و امروزه با گسترش فناوری های اینترنتی و کاهش هزینه های سخت افزاری، رشد زیادی از لحاظ تعداد در آن ها دیده می شود.
با نگاهی دقیق به گونه های متنوع رسانه ای می توان متوجه شد که هیچ کدام به اندازه خبرگزاری ها دچار تحول ساختاری و کارکردی نشده اند. از طرفی دیجیتالی شدن محصولات رسانه ای، رفتار مصرف کنندگان این عرصه را به شدت دستخوش تغییر نموده و ترجیحات آنان را در این خصوص دچار تحولات جدی نموده است. بدیهی است در زمانه کنونی که عصر تغییرات فراوان و سریع است، رسانه ای می تواند به عنوان یک سازمان پیشرو در بازار رقابتی رسانه ها باقی بماند که با نگاهی بلند، به محیط پیرامونی و همچنین آینده خود نگریسته، عوامل پیشران موثر را شناسایی نموده و با برنامه ریزی و تدوین مجدد ماموریت ها و راهبردهای مربوطه، خود را برای حضوری فعال و رقابتی در میان سایر رسانه ها آماده نگه دارد.
در زمانه کنونی که عصر تغییرات فراوان و سریع است، رسانه ای می تواند به عنوان یک سازمان پیشرو در بازار رقابتی رسانه ها باقی بماند که با نگاهی بلند، به محیط پیرامونی و همچنین آینده خود نگریسته، عوامل پیشران موثر را شناسایی نموده و با برنامه ریزی و تدوین مجدد ماموریت ها و راهبردهای مربوطه، خود را برای حضوری فعال و رقابتی در میان سایر رسانه ها آماده نگه دارد.
در این رابطه، پژوهشی توسط دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صدا و سیما با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به انجام رسیده که در آن با دیدگاهی آینده پژوهانه، پیشران هایی که بیشترین تاثیر را بر آینده خبرگزاری های ایرانی خواهند داشت مورد شناسایی و بحث قرار گرفته اند.
در این پژوهش کاربردی-اکتشافی، 18 نفر از افراد خبره در آینده پژوهی که دارای تجربیات و شناخت لازم از حوزه رسانه و خبرگزاری ها بوده اند، شرکت نموده و نقطه نظرات خود را بیان کرده اند. در انجام این مطالعه، از روشی تحت عنوان «روش دلفی» که یکی از مناسب ترین روش ها برای انجام تحقیقات آینده پژوهانه می باشد استفاده گردیده است.
بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعه فوق، جمعا 43 عامل پیشران برای بهبود آینده خبرگزاری های ایرانی مورد شناسایی قرار گرفته و در چهار دسته کلی پیشران های فناوری، پیشران های سیاسی-حقوقی، پیشران های فرهنگی-اجتماعی و پیشران های اقتصادی قرار گرفتند.
بر این اساس عوامل زیر به عنوان مهم ترین پیشران های موثر بر آینده خبرگزاری ها برای بقا و ماندن در میدان رقابت و همچنین بهبود وضعیت شان شناخته شدند:
- پیشران های فناوری: همگرایی رسانه ها، قالب های جدید محتوا، افزایش سرعت تولید اخبار، هوشمند شدن شیوه کسب اطلاعات، گسترش پهنای باند اینترنتی، نسل های جدید وب
- پیشران های سیاسی-حقوقی: وابستگی مالی به جریان های سیاسی، مالکیت معنوی اخبار و تولیدات رسانه ای، شکسته شدن انحصار رسانه ای
- پیشران های اجتماعی-فرهنگی: گسترش سواد رسانه ای، جهانی شدن، تغییر نسلی، تغییر مفهوم حریم خصوصی، قسمت بندی توجه مخاطبان، حرکت به سمت موضوعات منطقه ای و محلی، تشتت افکار، گسیختگی اجتماعی، توسعه شهروند رسانه
- پیشران های اقتصادی: سرعت و چابکی در مقابل تولیدات رسمی، تغییر ماهیت و ثروت از حقیقی به مجازی، برنامه ریزی بر اساس اقتصاد توجه، حرکت به سمت برندسازی
به اعتقاد این پژوهشگران در محیط های پرتلاطم و متغیری که سازمان های خبرگزاری در آن فعال هستند، به فکر امروز بودن معنایی جز شکست ندارد. لذا خبرگزاری ها بایستی با نگاهی بلندنگرانه، پیشران های موثر بر آینده را به طور مداوم رصد نموده و بر اساس آن ها به شناسایی و طراحی سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب برای خود اقدام نمایند.
قابل ذکر است نتایج این پژوهش در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در فصل نامه «مطالعات فرهنگ-ارتباطات» وابسته به پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ازشاد اسلامی منتشر گردیده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: صلواتیان، س. و مسعودی، س. 1395. شناسایی پیشران های موثر بر آینده خبرگزاری ها در ایران. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 17(34): 73-51.
No tags for this post.