به لحاظ منابع آبی تهران دیگر جای زندگی نیست

به دلیل تمرکز فعالیت‌ها، انفجار جمعیت، رشد سریع شهرنشینی و مهاجرت در استان تهران، نیاز آبی در این استان به‌صورت فزاینده‌ای در حال رشد است. دکتر مهدی میرزایی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز در گفتگو با خبرنگار سیناپرس ضمن اشاره به این موضوع گفت: در زمینه مشکلات آب باید به بحث کمی و کیفی آن بپردازیم. برای تامین آب در شهر تهران از دو رودخانه اطراف تهران استفاده می‌کنیم و یکی از مشکلات ما در این زمینه نبود رودخانه دائمی است که در حد استفاده آب شرب باشد.

علاوه بر این در مورد آب‌های زیرزمینی کنترلی وجود ندارد و چند ده هزار چاه غیرمجاز و مجاز داریم و در محدوده آب زیرزمینی یا آب خوان تهران که از دشت‌های ممنوعه است نیز چاه حفر می‌شود.

دکتر میرزایی افزود: به‌هرحال ازنظر کمی در زمینه منابع آبی وضع خوبی نداریم. بی‌شک افزایش جمعیت کشور در یک سده گذشته تاثیر فراوانی در مصرف آب داشته است و این امر در کنار خشکسالی یکی از عوامل موثر بر تنش بی‌آبی در کشور است.

وی خاطرنشان کرد: در همین راستا کار تحقیقاتی با هدف یافتن معیار تنش آبی انجام شده است. اگرچه می‌دانستیم ایران از حد تنش آبی دور است، اما وقتی موضوع را در سطح استان بررسی کردیم به این نتیجه رسیدیم که تهران بعد از سیستان و بلوچستان دومین استان خشک ایران است. به این دلیل که جمعیت استان تهران نسبت به منابع آبی بسیار زیاد است و پیش‌بینی‌های حاکی از آن بود که اگر با همین نسبت پیش برویم در سال 1410 از حد تنش آبی به حد تنش آبی غیرقابل مدیریت خواهیم رسید و دیگر راه‌حلی وجود نخواهد داشت تا معضل بی‌آبی را حل کند.

تهران بعد از سیستان و بلوچستان دومین استان خشک ایران است

این استاد دانشگاه عنوان کرد: در مورد بحث کیفی آب نیز مشکل دیگری وجود دارد. خوشبختانه آب سطحی از کیفیت خوبی برخوردار است اما در بحث آب زیرزمینی به دلیل اینکه از قدیم فاضلاب درستی نداشته‌ایم، 50 تا 60 درصد آبی که مصرف می‌کنیم به زیر زمین برمی‌گردد و درواقع آب فاضلاب است تاجایی که برخی نقاط تهران دچار مشکلات بیشتری هستند. در تهران از حوالی خیابان پیروزی به پایین مشکل وجود نیترات بیش‌ازحد استاندارد در آب وجود دارد اما طی اقداماتی که انجام‌شده است، خط لوله‌ای به جنوب تهران کشیده شد و اوضاع به حد نرمال رسیده است اما هنوز به حد کمینه نرسیده است. اما شهرری و احتمالا جنوب و جنوب غربی نیز بدون مشکل نخواهد بود.

دکتر مهدی میرزایی درباره طرح اگو به خبرنگار سیناپرس گفت: ظاهر این طرح‌ها گول زننده است اما همه لحاظ مالی و اجرایی هزینه‌بر است و هم نیاز به مدیریت اجرایی دقیق دارد. از سوی دیگر در مورد این طرح نیز اختلاف‌هایی وجود دارد زیرا به‌تازگی دریافته‌اند که قسمت عمده آب زیرزمینی تهران از فاضلاب مردم تامین می‌شده و اگر همه شبکه فاضلاب را با این طرح پیش ببریم سطح آب زیرزمینی مثل سابق بالا نخواهد آمد و درنتیجه افت آب زیرزمینی را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل بین مسئولان شرکت آب و فاضلاب دودستگی به وجود آمده است. برخی معتقدند تا همین‌جا که سیستم فاضلاب را احداث کرده‌ایم باید دست نگه‌داریم اما عده‌ای دیگر می‌گویند این آب ورودی به زیرزمین که از فاضلاب تامین می‌شود باید حذف شده و دنبال راه‌حل دیگری باشیم.

وی عنوان کرد: در این میان به نظر می‌رسد بهترین و منطقی‌ترین راه‌حل این است که آب فاضلاب تصفیه شود و تصفیه‌شده آن به زمین بازگردد اما با توجه به این اختلاف‌نظرها هنوز راه‌حل قطعی ارائه نشده است.

قرار بود جمعیتی از منطقه 22 تهران را به اطراف چیتگر سرازیر کنند و باید جاذبه‌ای ایجاد می‌کردند و دریاچه مصنوعی یکی از آن طرح‌ها بود اما متاسفانه هیچ‌کدام از مبانی که باید در اجرای این طرح اجرایی می‌شد اتفاق نیافتاد.

این متخصص هیدرولوژی و منابع آب از دانشگاه علوم و تحقیقات گفت: باید پذیرفت همه اینها بحث‌های کمی و کیفی است و بخش بزرگی که وارد ماجرا می‌شود، بحث مدیریتی است و متاسفانه در ایران عملا حکمرانی در بخش آب وجود ندارد. مدیریت غیر صحیح آب مهم‌ترین عامل در تشدید این بحران است که در دوره‌های مختلف زیر تاثیر بازی‌های سیاسی برخی از مسئولان قرارگرفته است. همچنین باید گفت در اجرای این طرح‌ها بیشتر نظر رجال سیاسی تاثیر گذار بوده است تا کارهای کارشناسی؛ زیرا مسئولان و متولیان حاضر نمی‌شوند از مواضع خود پایین بیایند و از سوی دیگر قانون نیز دست متولیان آب و فاضلاب را خیلی بازنگذاشته است.

وی تاکید کرد: در این شرایط بهترین کاری که می‌توان کرد این است که مدیران هیچ کاری نکنند زیرا به‌قدری توسعه نامتوازن وجود دارد که بهتر است سیستم در همین حالت باقی بماند.

وی در پاسخ به اینکه آیا وقوع جنگ آب محتمل است یا خیر، گفت: بسیاری از کارشناسانی که در این حوزه کار می‌کنند از واژه جنگ آب استفاده نمی‌کنند و به‌جای آن به بحث اختلاف در تخصیص منابع آب اشاره می‌کنند. باید گفت با توجه به اختلافاتی که به مسائل سیاسی، قومی و مذهبی منجر شده است و بر اساس شواهدی که وجود دارد به اختلاف در تخصیص منابع آب نزدیک هستیم. برای مثال در شهرهایی مانند اصفهان و یزد در این زمینه مشکلاتی ایجاد شده بود و در برخی مناطق این موضوع به‌اندازه‌ای تشدید شد که با راهکارهای سیاسی و امنیتی کنترل می‌شود و این راهکارها مستلزم صرف هزینه بالایی است.

دکتر مهدی میرزایی افزود: به نظر من در این شرایط تهران دیگر جای زندگی نیست زیرا به لحاظ منابع آبی دچار مشکل هستیم و فاضلاب تهران تقریبا غیرقابل‌کنترل شده است.

وی در پاسخ به اینکه با وجود این همه مشکل در بحث آب آیا احداث دریاچه چیتگر طرح درستی بود یا خیر گفت: به‌عنوان یک عضو هیات علمی باید بگویم اتفاق بدی در تهران افتاده است و همه افرادی که در شهرداری تهران هستند احساس می‌کنند تهران باید شهر زیبایی باشد و این زیبایی را در نظم آن نمی‌بینند بلکه در چمن و دریاچه مصنوعی می‌بینند یعنی اینکه اگر دریاچه‌ای باشد خوب است و اینها دیدهایی است که همکاران شهرسازی دارند.

وی افزود: قرار بود جمعیتی از منطقه 22 تهران را به اطراف چیتگر سرازیر کنند و باید جاذبه‌ای ایجاد می‌کردند و دریاچه مصنوعی یکی از آن طرح‌ها بود اما متاسفانه هیچ‌کدام از مبانی که باید در اجرای این طرح اجرایی می‌شد اتفاق نیافتاد. برای مثال قرار بود ساختمان‌ها بیشتر از 10 طبقه احداث نشوند و توسعه نامتوازن نباشد درحالی‌که این خیابان‌ها امروز کشش این جمعیت را ندارد و اتفاقی که در آینده‌ای نزدیک می‌افتد این است که در 5 سال آینده این منطقه به مشکلات تهران دوچندان می‌افزاید. البته اینها بخشی ماجراست و فشارهای سیاسی نیز بی‌تقصیر نبوده است که البته در همه کشورها این مسئله وجود دارد و طبیعی است.

 

گزارش:فرگل غفاری

No tags for this post.