١٠ شهر بزرگ جهان در معرض زلزله هستند

دكتر زارع در ابتدا درباره تاريخچه زلزله در ايتاليا، گفت: ايتاليا کشور زلزله ها است. حتما بیشتر از هر کشور اروپایی ديگري زلزله های مخرب را تجربه کرده است. در قرن بیستم چیزی در حدود 150هزار نفر کشته از زلزله ها داشته و در طی حدود 2500 سال تاریخ زمین لرزه های مطالعه شده ایتالیا، چیزی بالای 550 زلزله شدید ثبت شده كه آثار مخربي داشته است.  یعنی حدودا هر چهار، پنج سال یک زلزله قابل ملاحظه داشته، بنابراین اینکه ایتالیا، چون محل برخورد  دو صفحه زمین است با همدیگر، این همه لرزه خیز باشد و زلزله زیاد داشته باشد، طبیعی است.

وي در پاسخ به علت ميزان خسارت هاي وارد آمده، افزود: اين كشور دانشمندان زیادی دارد. کشوری است که امکانات و سرمایه گذاری زیادی در این زمینه دارد. ايتاليا بیش از هر کشور دیگر اروپایی، متخصص زلزله دارد. موسسه زمین شناسی و آتشفشان شناسی ایتالیا 350 دانشمند دارد که اين تعداد از همه کشورهای دیگر اروپا بیشتر است. زیرساخت هم این مشکلات را دارد. یعنی وقتی زلزله شدیدی با بزرگي 6.2 در ساعت 3:33 صبح سوم شهریور، وقتي همه خواب هستند، در آن منطقه كه یک منطقه کوهستانی و توریستی است، برای توریست ها جذاب هم هست، اتفاق می افتد. زمان بد، فصل بد، ساعت بدی از شبانه روز که آسیب پذیری را بالا می برد و اینکه زیرساخت ها نيز در آن منطقه قديمي است؛ در نتيجه اين عوامل پيامدها و خسارت هاي حادثه بيشتر مي شود.

آماتریچه شهرک کوچکی که حدود 2500 نفر جمعیت دارد، بیشترین آسیب ها را متحمل شده است.

اين پژوهشگر زلزله در ادامه به مختصات گسل زلزله اخير اشاره و اظهار كرد: این گسل، گسلی بوده که فعال شده و در یک مرز مهم ساختاری که کانون زلزله نزدیک 140 کیلومتر با رُم فاصله دارد و فاصله هوایی‌اش 110 کیلومتر با رم  واقع شده است. یعنی کاملا در رم حس شده و می بینید که درست وسط کشور ایتالیا است. می خواهم بگویم که در اینجا شاهد یک برخورد هستیم و درست در مرز این برخورد، اتفاقات متعددی می افتد، از جمله این اتفاقی که 24 اوت 2016 یا سوم شهریور افتاد و چیزی حدود 5 هزار نفر نیروی امدادی بسیج شدند و به منطقه رفتند و حدود 500 پس لرزه تا امروز صبح که من چک کردم با بزرگای بیش از 3 اتفاق افتاده، خود این پس لرزه ها خودشان حادثه آفرین هستند. زلزله اصلي باعمق خیلی کم رخ داد شاید تا حد زیادی شبیه زلزله ورزقان ما بود، البته در ورزقان  دو تا اتفاق بود، یعنی یکی 4:53 بود و آن یکی 5:4 بعدازظهر، یازده دقیقه بعدش آمد. فرض کنید مثل دومین اتفاقی که در ورزقان افتاد، تقریبا در همان حدود زلزله ورزقان، زلزله آماتریچه اتفاق افتاد. از نظر وسعت خرابی به طرز عجیبی شبیه است، یعنی از نظر تعداد تلفات حدود 290 نفر کشته تا به امروز تایید شده است.

دكتر مهدي زارع در ادامه اضافه كرد: جایی که آسیب زیادی دید، به نظر می آید در  بررسی های اولیه که من نگاشت زلزله و شتاب نگاشت را دیدم و هم موقعیت را بررسی کردم و گزارشات را دیدم؛ در اثر قرارگیری در یک وضعیت توپوگرافی خاص، یعنی  قرار گرفتن در وضعیت پستی و بلندی خاص و جهت پذیری، یعنی درست انتهای گسیختگی، انتهای گسل به این شهر می رسد حرکت جبهه گسیختگی یعنی آن چیزی که ما به آن رابچر یا گسیختگی می گوییم، به سمت منطقه کانون زلزله که آسیب زیادی دیده، باعث شده که این مشکل درست شود. چیزی شبیه به زلزله منجیل اتفاقی که در پاکده افتاد، یعنی روستای پاکده درست در انتهای گسل بود، پایان گسیختگی به پاکده می رسید، به روستای پاکده و جیرنده در زلزله 31 خرداد 69 كه واقعا خیلی بد خراب شد. حالا اینجا شاید در ابعاد خیلی کوچکتر در آماتریچه این خسارت و خرابی به این ترتیب بروز پیدا کرد. در دنیای امروز، ایتالیا كه جزء اتحادیه اروپا و عضو گروه جی هفت با مشخصات و امکاناتی که دارد، می بینید که چقدر آسیب پذیر است. در نتيجه بقیه هم از جمله ما باید به فکر خودشان باشند.

وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا آن طور كه شايع شده، زلزله هاي شديد مثل دومينو عمل مي كنند و در نقاط مختلف جهان در پي هم رخ مي دهند، گفت: یک قسمتی از این موضوع تحت تاثیر روانی اتفاق زلزله ایتالیا است، از نظر خبری، خبر مهمی بود که در دنیا موج خبری زیادی ایجاد كرد. طبیعتا بخشی از این اطلاعات، اطلاعاتی است که از قبل هم وجود داشته، مثلا این خبری که منتشر شد، در داخل هم ترجمه اش آمد که راجع به تهران، استانبول و مجارستان بود. این خبری بود که از قبل وجود داشت، کشف جدیدی نبوده، از قبل وجود داشته و الان بازنشر شده است. خیلی هم به نظر من عجیب وغریب نیست.  درباره تهران واستانبول و لس آنجلس هم موضوع کلانشهرها است، دنیای امروز نگاهش به این است که می گوید این کلانشهرها از جمله شهر خود ما، شهر تهران چون در معرض خطر زلزله هستند باید با یک نگاه ویژه و خاص تری به آنها پرداخته شود. لس آنجلس هم همین طور است، جاکارتا، توکیو هم همین طور است، اوزاکا در ژاپن و استانبول هم همین طور است، یعنی فقط آن سه شهر نیستند، یک فهرست تقریبا 10 شهر مهمی است که این توجه در موردشان هست. بنابراین خبر، خبر جدیدی نیست.  اگر چیزی به عنوان شایعه می آید که بعدی کدام یکی است، کسی از بعدی خبر ندارد.

زارع در پاسخ به اينكه آيا فناوري پاسخ اين سوال را مي دهد، عنوان كرد: فناوری هم این جواب را به ما فعلا در هیچ جای دنیا نمي دهد یعنی نه در تهران، نه در پاریس، نه در لس آنجلس، نه در توکیو؛ ولی مطالعات آمار و احتمالی در مورد همه دنیا از جمله در خود پژوهشگاه زلزله هم انجام می شود و ما احتمال رخداد اتفاقات بعدی و کم یا زیاد شدنش را بررسی می کنیم، یعنی با هر زلزله ای که می آید، مثل همین زلزله آماتریچه که آمده، در واقع زلزله شناسان می بینند احتمال رخداد  بعدی به چه ترتیبی بالا یا پایین شده و تغییر کرده، تغییر احتمال رخداد اتفاق بعدی که کاملا یک بیان علمی است، یک کار کاملا علمی و درست است، ولی ربطی به این ندارد که بگوییم اتفاق بعدی کجا رخ می دهد. من می خواهم بگویم اگر گفتگوی علمی در این زمینه باشد، خیلی خوب است، ولی ابهام ذهنی در صحنه نیاید. واقعا کسی خبر ندارد که نقطه بعدی کجاست. بنابراین وقتی شما خبر ندارید نقطه بعدی کجاست و در مورد شهری مثل تهران که زلزله بویین زهرای سال 42 در حدود 140 کیلومتری تهران اتفاق افتاده، منطقه ما، منطقه لرزه خیز هست، ما همیشه باید فرض را بر فرض محافظه کارانه بگذاریم. به سمت آمادگی برویم، یعنی به جای اینکه بیاییم ذهنمان را مشغول این كنيم که دو دقیقه یا 20 سال دیگر یا 100 سال دیگر، تمرکزمان را به سمت حرکت در جهت محافظه کاری مثبت و حرکت در جهت آمادگی بگذاریم.

دكتر مهدي زارع در پايان افزود: در نتيجه هنوز زمان و مكان دقيق زلزله را نمي توان تعيين كرد اما روي احتمال همیشه می شود کار کرد که داریم کار می کنیم.

گفتني است، برنامه چرخ به كارگرداني، تهيه كنندگي و اجراي سياوش صفاريان پور از شنبه تا چهارشنبه ساعت ١٩ از شبكه چهار سيما به صورت زنده پخش مي شود.

No tags for this post.