در مورد اهمیت نور در طراحی فضاهای مسکونی نکات زیادی توسط صاحب نظران مطرح شده اند. اما در تحقیقی جدید در این خصوص، نقش این عامل مهم خانه سازی در وضعیت مزاجی زنان مورد تاکید قرار گرفته است.
به گزارش سیناپرس، مردم بیشتر از 90 درصد زندگی خود را در ساختمان ها می گذرانند و از آنجایی که انسان ها و مکان هایی که در آن زندگی می کنند، جزئی از یک واحد و یک سیستم تبادلی هستند، تأثیرات معینی بر یکدیگر می گذارند. زندگی انسان تحت تأثیر ارتباطات با محیط اطراف است.
این ارتباط، از طریق حواس پنج گانه بیرونی ازجمله بینایی صورت می گیرد که مهم ترین حس در منتقل کردن احساسات مختلف و ادراکات گوناگون به مغز انسان است. در این نقل و انتقال، عناصر و عوامل بسیاری ازجمله محیط و فضاهای پیرامون انسان تاثیر دارند و در این میان، نور و به طور خاص، نور روز به دلیل کیفیت بالاتر و مشکلات کمتر نسبت به نورهای مصنوعی، دارای نقشی ویژه بوده و از اهمیتی خاص برخوردار است.
از آغاز زندگی بشر در غارها تا امروز که محل های سکونت، پیچیده تر و مصنوعی تر شده اند، نور و روشنی روز همواره نویدبخش زندگی بوده است.
تحقیقات نشان می دهد:میزان و شدت، نوع منبع، رنگ، جهت و شیوه توزیع نور در محیط های متفاوت فعالیت انسانی ممکن است تا حدود زیادی بر رفتارها، روحیات، بازدهی و کارایی وی تأثیر بگذارند.به گزارش سیناپرس، در این میان نقش نور طبیعی به مثابه کامل ترین و مطلوب ترین نور، انکارناپذیر است، چرا که روشنایی روز از دیرباز با سلامتی مرتبط بوده و نور از پارامترهای مورد اهمیت در ارتباط با محیط است و یکی از بنمایه های معماری محسوب می شود.
در رابطه با تاثیرات این عنصر مهم طراحی ساختمان ها، محققانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، پژوهشی جالب توجه را انجام داده اند که در آن، رابطه بین میزان نورگیری فضای خانه با مزاج زنان خانه دار مورد بررسی قرار گرفته است.
این پژوهش در واحدهای مسکونی واقع در شهر کرمان و روی144 زن خانه دار انجام شده است. در این بررسی، داده ها از طریق پرسشنامه پزشکی تعیین مزاج و مشاهده نقشه های واحدهای مسکونی گردآوری گردیده اند.
یافتههای این تحقیق نشان می دهد: ارتباط معنیداری بین میزان نورگیری فضا و مزاج افراد، وجود دارد. بر این اساس، شاید بتوان گفت نورگیری فضا با تاثیرگذاری بر مزاج کاربران، سلامتی آن ها را تحت تاثیر قرار میدهد و معماران در طراحی ساختمان با توجه به میزان و چگونگی قرارگیری عناصر نورگذر، جهت استفاده حداکثر و مطلوب از نور طبیعی، میتوانند به تعدیل مزاج و سلامتی کاربران کمک کنند.
در این خصوص، وحیده رحیمی مهر، استادیار و متخصص معماری دانشکده هنر، معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان می گوید: پژوهش ما نشان داد حدود 71 درصد از زنان ساکن در واحد های تیپ A که سطح عنصر نورگذر کوچک تری دارند و از سمت شمال شرق و جنوب غرب نور روز را دریافت میکنند ، دارای مزاجسرد هستند و حدود 77 درصد زنان ساکن در خانههای تیپ B و 78 درصد زنان ساکن در خانههای تیپ C که هر دو دارای نورگیری بیشتری هستند، از مزاج گرم و معتدل (در گرمی و سردی) برخوردارند.
این محقق می افزایند: طبق این تحقیق، نورگیری فضای خانه، بر روی مزاج زنان خانه دار از منظر گرمی و سردی تاثیر دارد، به گونه ای که شاید بتوان گفت محیط های کم برخوردار از نور طبیعی روز، باعث ایجاد سردی در مزاج ساکنین ساختمان می شوند و محیط هایی با بهره مندی بیشتر از نور روز، باعث گرمی و اعتدال در مزاج افراد می گردند.
بر این اساس، با توجه به این که در مطالعات حوزه دانش اقلیمی و طراحی، قسمت عمده ای از وظایف یک معمار آن است که ساختمان را به نحوی قرار دهد که بیشترین استفاده از نور خورشید در رابطه با شرایط گرمایی، بهداشتی و روانی آن حاصل گردد و امروزه در مقایسه با گذشته مردم بخش زیادی از ساعات عمر خود را در طول روز در فضاهای سرپوشیده می گذرانند، بنابراین فراهم آوری امکان ورود نور مناسب طبیعی برای ارتقاء کیفیت زیستی و نیز افزایش سطح سلامتی، آسایش و کارایی آن ها، ایده ای کاملا مطلوب به شمار می آید.
به اعتقاد رحیمی مهر، طبق نتایج حاصله، معماران می توانند در طراحی ساختمان با توجه به میزان و چگونگی قرارگیری عناصر نورگذر، جهت استفاده حداکثر و مطلوب از نور طبیعی، به تعدیل مزاج و سلامتی کاربران کمک کنند.
به گزارش سیناپرس این یافته های پژوهشی جالب را دوفصلنامه معماری اقلیم گرم و خشک وابسته به دانشگاه یزد منتشر نموده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه