وی کتب و مقالات بسیاری در مورد سبک‌شناسی و معماری اصیل و سنتی ایرانی تالیف کرده است .استاد پیرنیا نهم شهریور 1376 در خانه رسولیان یزد (دانشکده هنر و معماری یزد)از دنیا رفت و به خاک سپرده شد.به بهانه سالگرد درگذشت استادپیرنیا به گفت و گو با دکتر غزال صفدریان از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد، درخصوص معماری سنتی ایرانی و مدرن، پرداختیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در پاسخ به اینکه اگر بخواهیم مرز بین هنر(معماری) سنتی و مدرن را مشخص کنیم از چه مقطع تاریخی به معماری و هنر ،صفت مدرن داده شد،گفت: انقلاب صنعتی را می توان نقطه عطفی در معماری جهان به شمار آورد که موج این تحولات در معماری ایران نیز قابل تامل است. انقلاب صنعتی و مدرنیته جهان بینی نوینی را عرضه کرد که به دنبال گسست از تاریخ ،فرهنگ بود و همراه بر یکسان سازی و نفی منطقه گرایی تاکید داشت که پس از مدتی بسیار مورد نقد قرار گرفت .اما آنچه که اهمیت دارد، تاثیرات این جریان بر کشورهای جهان سوم از جمله ایران است که نمودی چند برابر داشته و ناشی از بد فهمی و عدم شناخت صحیح نسبت به اصول و چارچوب این مکتب بوده که سر انجام آنچه شاهد آن هستیم سودای مدرنیته به شیوه غیر اصولی است که در آخر به تقلید کورکورانه از آن انجامیده است.
وی در ادامه افزود: روندی که از اواخر قاجار شروع شده و تابه امروز ادامه یافته و در هر دوره به تناوب شدت بیشتری یافته است که خود معلولی از سایر شرایط تاثیر گزار بر آن مانند اجتماعی، اقتصادی و … بوده است.
اینکه چگونه می توان میان معماری امروز و سنتی تعامل بر قرار گردد یکی از چالش بر انگیز ترین مسائل معماری امروز است که بسته به فهم معمار از مفهوم هویت در معماری دارد ،
این استادیار دانشگاه عنوان کرد: معماری که در ایران تحت عنوان معماری مدرن عرضه گردید به غیر از تعدادی اندک عمدتا کپی نخ نمایی از آنچه است که در دنیا عرضه گردید به عبارتی آنچه در برخورد مدرنیته به معماری ایران حاصل شد شیفتگی بود که نتوانست آن را در معماری خودی حل کند بلکه آن را جایگزین کرد و روند این جایگزینی تا به حدی بود که گسست از معنا و ریشه را به دنبال داشت. شاید آنچه امروزه باید به ان پرداخته شود دلایل این گسست است که بارزترین آنها به عقیده من عدم شناخت نسبت به اصول و مفاهیم معماری سنتی و عدم وجود ضوابط مدون در زمینه معماری گذشته بوده ؛زیرا معماری گذشته همواره بر اساس نظام استادی و شاگردی بوده است که در معماری معاصر تبدیل به یکی از مهمترین چالش های معماری شده است .
دکتر غزال صفدریان در خصوص اینکه امروزه چقدر توانسته ایم معماری ایرانی و اسلامی را در مهندسی مان وارد کنیم و طبق آن پیشرفته ایم ،اظهار کرد: سالهاست که بسیاری از معماران به نقد فضای معماری معاصر می پردازند ولی آیا راهکارهایی هم در این زمینه ارائه گردیده است؟ امروزه باید تلاش کرد که با شناخت و ریشه یابی معضلات بتوان به احیاء ارزشهایی پرداخت که سالهاست در معماری ایران نادیده گرفته شده است.
این استادیار دانشگاه خاطرنشان کرد: اینکه امروزه چقدر توانسته ایم معماری ایرانی و اسلامی را در مهندسی مان وارد کنیم با نگاهی به ساخت و سازهای جدید مشخص می شود که در کنار تلاشهای اندکی که در این زمینه صورت گرفته اما به صورت فراگیر نبوده و عمدتا در چاچوب مسابقات معماری با محوریت احیاء ارزشهای سنتی بودهاست.درواقع میتوان گفت، همان سر در گمی و گمگشتگی در این زمینه وجود دارد که جامعه معماران را هدف قرار داده و تنها با اتخاذ راهکارهای اصولی بالا دست در این زمینه می توان با آن مقابله کرد و این مهم امکان پذیر نخواهد بود مگر با شناخت درست و عمیق از معماری ایرانی-اسلامی و اصول آن .
وی بااشاره به شهرسازی مدرن و مشکلات روبنایی و زیرساختی گفت: آنچه امروزه در زمینه شهرسازی با آن مواجه هستیم «از هر دری سخنی» است که منظر شهری را تحت تاثیر قرار داده است.
نگاهی به تحولات معاصر نشان می دهد آنچه در ابتدا بیش از هر چیز چهره شهرها را دگرگون کرده است، وجود ماشین است که اولین بار در دوران قاجار وارد ایران شد و به تدریج حضور پر رنگ تری یافت و عامل اصلی تحولاتی شد که از مهمترین آنها می توان به خیابان اشاره کرد.
این عضو هیئت علمی افزود: خیابان به عنوان یک عنصر نو ظهور در شهرها نتایجی را به دنبال داشته که لازمه شهرسازی مدرن بوده است و اولین نتیجه آن احداث خیابانهای جدید بود که عمدتا بافت سنتی را نیز از بین برد و تعریض کوچه هایی که به (آشتی کنان) شهرت داشته است.
دکترغزال صفدریان عنوان کرد: همچنین می توان به تغییر در ساختار فضایی خانه ها اشاره کرد که همان اضافه شدن حیاط جهت حضور ماشین بوده که خود معلولی از تغییر در ساختار شهر است و به تدریج اضافه شدن عناصر وارداتی مانند بالکن که هنوز جای خود را در معماری ایرانی-اسلامی باز نکرده و معماری را به سمت برونگرایی سوق داده است و چهره شهر ها را متحول کرد.از سوی دیگر رشد نامنظم و بی قائده شهرها، عدم توجه به زیر ساختها، نادیده گرفتن خط آسمان، عدم توجه به منظر شهری و در نهایت اعتشاش موجب شد که در سالهای اخیر به این معضل در حال رشد پرداخته شود.
وی خاطرنشان کرد: اتخاذ راهکاریی مانند احیای بافت‌های فرسوده ، تشکیل کمیته نما و وضع قوانین مدون ساخت و ساز از تلاشهایی است که در جهت رفع این معضل اتخاذ گردیده است.
آنچه امروزه در زمینه شهرسازی با آن مواجه هستیم «از هر دری سخنی» است که منظر شهری را تحت تاثیر قرار داده است.
این دکترای معماری بااشاره به معیارهای زیبایی در معماری اکنون ایران گفت: با نگاهی به ادوار مختلف تاریخی مشخص می شود که معماری هموراه ریشه در فرهنگ و ارزشهای آن جامعه دارد و بازتابی از فرهنگ زمان خود است که در هر دوره در قالب تمدن ظهور می‌کند. در نگاهی دیگر فرهنگ هر اجتماعی از طریق مظاهر خود نظیر زبان، هنر و معماری نمود می یابد. نگاهی به نمونه های موفق دنیا به عنوان مثال معماری ژاپن موید این مهم است که معماری هم باید نشان از زمان خود داشته باشد و هم وام‌دار فرهنگ و ارز شهای آن جامعه باشد تا بتواند در عرصه معماری جهان خود را مطرح سازد.
صفدریان افزود: اینکه چگونه می توان میان معماری امروز و سنتی تعامل بر قرار گردد یکی از چالش بر انگیز ترین مسائل معماری امروز است که بسته به فهم معمار از مفهوم هویت در معماری دارد ، زیرا نباید انتظار داشت که بناهایی خلق گردد که کاملا به شکل معماری سنتی باشد،همچنین معماری باید با توجه به مقتضیات زمان خود ساخته شود .به عبارتی اگر بتوان معماری را تعامل صورت و معنا دانست معماری دوران معاصر بازشناسی مفاهیم فرهنگی در کالبد جدید را طلب می کند . اما آنچه امروزه باید به آن پرداخته شود تدوین اصول و چارچوب های اجرایی در این زمینه است.
گفت و گو: فرگل غفاری
No tags for this post.