امروزه فشارخون بالا یکی از مشکلات بهداشتی در جهان محسوب می شود؛ فشارخون بالا سبب افزایش خطر حملات قلبی، سکته می شود و نارسایی کلیه را به همراه دارد و خطر این عوارض در صورت وجود بیماری دیابت، افزایش چشمگیری می یابد.
برای کاهش فشارخون، توصیه می شود مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای آماده که در خارج از منزل تهیه می‌شود را محدود کنیم، چرا که حاوی مقادیر زیادی نمک و چربی است.
فشارخون بالا قابل پیشگیری و درمان است و می توان با پیشگیری و کنترل آن، ناتوانی ناشی از بیماری های قلبی و عروقی را کاهش داد.
برای پیشگیری از این بیماری و بر اساس توصیه‌های استاندارد، بهتر است میزان نمک مصرفی روزانه کمتر از ۵گرم (یک قاشق مربا‌خوری) باشد؛ در واقع کل نمک مصرفی در تهیه غذا و نمکی که از نان، پنیر، رب گوجه فرنگی و سایر غذاهای کنسروی، آماده و فست فودها مصرف می‌شود باید کمتر از ۵ گرم در روز باشد. همچنین توصیه شده است بیماران قلبی، افرادی که فشار خون بالا دارند و افراد بالای ۵۰ سال، روزانه کمتر از ۳ گرم نمک مصرف کنند.
در چه غذاهایی مقدار نمک زیادی وجود دارد؟
غذاهای فرآوری شده و آماده از قبیل همبرگر، سوسیس و کالباس، ماهی دودی، غذاهای کنسروی و انواع پیتزا، تنقلاتی نظیر چوب شور، ذرت بوداده، فرآورده‌های غلات حجیم شده، آجیل و مغز دانه‌ها، انواع سس‌ها از قبیل کچاپ، سس سویا و سس سالاد و رب گوجه فرنگی، انواع پودر سوپ آماده، سیب‌زمینی سرخ شده همراه با نمک، انواع چیپس و ترشی ها، از جمله مواد غذایی حاوی نمک فراوان است.
برای کنترل فشارخون چه نکاتی تغذیه ای را رعایت کنیم؟
- از غذاهای متنوع استفاده شود؛ به عبارت دیگر روزانه از مواد غذایی موجود در پنج گروه اصلی غذایی (نان و غلات، میوه ها، سبزی ها،شیر و لبنیات، پروتئین‌ها) به مقدار توصیه شده مصرف کنیم.
- از غذاهای سرشار از فیبر نظیر (نان سنگک و جو) از نوع کم نمک، ماکارونی سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزی‌های تازه استفاده کنیم.
- میزان مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها در طول روز را به دست کم ۵ وعده، افزایش دهیم.
- روغن های گیاهی نظیر آفتابگردان، کانولا و روغن زیتون را جایگزین روغن‌های حیوانی کنیم.
مواد غذایی با کمترین میزان اسیدهای چرب ترانس و اشباع را انتخاب کرده و از مصرف غذاهای سرخ شده، گوشت های پرچرب، کیک‌ها، کلوچه‌ها و شیرینی خامه ای که چربی بالا دارد، پرهیز کنیم.
- نان‌هایی را مصرف کنیم که در تهیه آنها جوش شیرین به کار نرفته است.
- مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای آماده که در خارج از منزل تهیه می‌شود را محدود کنیم، چرا که حاوی مقادیر زیادی نمک و چربی است.
- برای بهبود طعم غذا به جای نمک از انواع سبزی‌های معطر، سیر، آب‌لیمو و آب نارنج استفاده شود. همچنین حذف مصرف بیش از حد نمک در وعده های غذایی، نخستین اقدام مفیدی است که باید در پیشگیری و درمان فشار خون بالا انجام دهیم؛ مصرف مواد غذایی دارای پتاسیم، منیزیم و فیبر می تواند به کنترل فشار خون کمک کنند. میوه ها و سبزی ها، آجیل، دانه ها و مغزها، حبوبات، گوشت بدون چربی و مرغ، منابع برای کنترل فشار خون بالا است.
«اعظم زمانی»، کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب