مورچه های صحرایی که در نمک زار های مسطح و بی آب و علف تونس زندگی می کنند، برجک هایی را برای کمک به مسیر یابی شان به لانه ایجاد می کنند.برخی از مورچه ها متوجه شده اند که چگونه از گم شدن خود جلوگیری کنند: ساختن لانه های بلندتر!
به گزارش سیناپرس، مورچه های صحرایی که در شوره زار های داغ و مسطح تونس زندگی می کنند روزهای خود را به دنبال غذا گشتن می گذرانند. منابع غذایی مناسب مانند لاشه ی یک حشره چاق و چله می‌توانند مورچه ها را تا 1.1 کیلومتر از لانه‌شان دور کنند. بنابراین، برخی از این مورچه ها تپه های بلندی را بر روی لانه های خود می سازند که به عنوان نقطه مسیریابی برای هدایت راه خانه عمل می کنند.
جودیت برونشتاین بوم‌شناس از دانشگاه آریزونا در توسان می‌گوید: از اینکه این مورچه‌ها در فواصل مکانی بیش از 1 کیلومتر همچنان دقت بینایی دارند، شگفت‌زده هستم. این موضوع همچنین نشان می دهد: مورچه ها به طور منظم پیچیدگی زیستگاه محلی خود را ارزیابی می کنند و تصمیمات خود را بر اساس نتیجه گیری در مورد آن تغییر می دهند.”
مورچه‌های صحرا از یک سیستم ناوبری به نام یکپارچه‌سازی مسیر استفاده می‌کنند، که یعنی با تکیه بر موقعیت خورشید و شمارش قدم‌هایشان برای پیگیری محل قرارگیری آنها نسبت به لانه‌شان، مسیر بازگشت به لانه را پیدا می کنند. اما با افزایش فاصله از لانه، این سیستم به طور فزاینده ای غیر قابل اعتماد می شود. مورچه های بیابانی نیز مانند سایر انواع مورچه ها به طور کلی به بینایی و بویایی متکی هستند. اما صحرا های وسیع و تقریباً لم یزرع تونس تقریباً از هر جهت یکسان و شبیه به هم به نظر می رسند.
مارکوس کنادن، متخصص عصب‌شناسی در موسسه ماکس پلانک برای بوم‌شناسی شیمیایی در ینا، آلمان می‌گوید: ما متوجه شدیم که هر زمان که مورچه‌ها در شوره زار ها به لانه‌شان نزدیک‌تر می‌شوند، ناگهان تپه لانه را از فاصله چندین متری تشخیص داده و به سمتش می آیند. این باعث شد فکر کنیم که تپه به عنوان یک نقطه ی مسیر یابی تعیین کننده برای یافتن لانه عمل می کند.
بنابراین کنادن و همکارانش نمونه هایی از مورچه‌ها را از لانه‌های وسط بیابان ها و نیز از لانه های در امتداد خط ساحلی جمع آوری کردند. فقط لانه‌های داخل شوره زار ها تپه‌های بلند و مشخصی داشتند که می‌تواند تا 40 سانتی‌متر ارتفاع داشته باشند، در حالی که تپه‌های روی لانه‌های ساحلی بسیار کوتاه ترند و یا به سختی قابل توجه و دیدن بودند.
در مرحله بعد، تیم تپه ها را برداشته و حشرات اسیر شده را در فاصله ای دورتر از لانه هایشان قرار دادند. مورچه های داخل شوره زار ها بیشتر از مورچه های ساحلی برای یافتن خانه تلاش کردند. به گزارش سیناپرس،محققان نتیجه می‌گیرند، از آنجایی که مورچه‌های ساحلی در استفاده از خط ساحلی برای راهنمایی مهارت داشتند، بنابر این تحت تأثیر برداشتن تپه قرار نگرفتند.
تیم تحقیقاتی می خواست بداند که آیا مورچه ها عمدا در محیط هایی مثل صحراها که فاقد هرگونه نشانه برای جهت یابی است، در حال ساختن یک تپه بلندتر برای مسیر یابیشان هستند یا خیر؟ بنابراین، محققان تپه‌های 16 لانه در شوره زارها را برداشتند و دو استوانه سیاه به ارتفاع 50 سانتی‌متر را در نزدیکی هشت عدد از آنها نصب کردند. هشت لانه دیگر بدون هیچ گونه کمک بینایی مصنوعی باقی ماندند. پس از سه روز، محققان دریافتند که مورچه های هفت لانه ی بدون استوانه، تپه های جهت یابی خود را بازسازی کرده اند. اما مورچه هایی که در نزدیکی لانه شان استوانه هایی نصب شده بود، فقط زحمت بازسازی یکی از تپه ها را روی لانه شان کشیده بودند و مورچه های هفت لانه دیگر به همان استوانه های مصنوعی برای جهت یابی لانه شان بسنده کرده بودند.
جان لونگینو، حشره‌شناس از دانشگاه یوتا در سالت لیک سیتی که در این تحقیق شرکت نداشت، می‌گوید:«این مورچه‌های صحرا قبلاً در مورد یکپارچه‌سازی مسیر و شمارش گام‌ها برای جهت‌یابی لانه شان به ما اطلاعاتی داده اند، اما اینکه نقاطی بخصوص را برای مسیر یابی شان می سازند، کاری باورنکردنی است.» «آیا این مورچه ها در جلسه شورایشان نشسته‌اند تا تصمیم بگیرند که آیا به یک نقطه مسیر یابی بزرگ‌تر نیاز دارند یا خیر؟ آیا این یک رفتار تکامل یافته در این گونه مورچه بیابانی است؟»
در حال حاضر، مشخص نیست که مورچه ها چگونه تصمیم می گیرند که تپه ای بسازند یا نسازند. کنادن می‌گوید :جالب این است که لانه‌سازی معمولاً توسط مورچه‌های جوان‌تری انجام می‌شود که هنوز در دسته جویندگان غذا نیستند و در غیاب تپه، مشکل پیدا کردن لانه را تجربه نکرده‌اند.
او می‌گوید: این بدان معناست که بین مورچه‌های جستجوگر غذای کهنه‌کار و مورچه های لانه ساز تازه کارشان قطعا تبادل اطلاعات وجود دارد، که این امری بسیار شگفت انگیز است.
مترجم: محمد زارعلی
No tags for this post.