فزونی تفکر خلاق در پرتوی سامانه های پیشرفته وب

استاد تمام مرکز تحقیقات مخابرات ایران گفت: انتظار می رود در پرتوی سامانه های بسیار پیشرفته وب بتوانیم تفکر خلاق را فزونی بخشیم و در گام بعدی سامانه های هوشمندی که قابلیت و توانمندی های شناختی دارند، می توانند در وادی تفکر خلاق گام بردارند.

پروفسور کامبیز بدیع، استاد تمام مرکز تحقیقات مخابرات ایران در نهمین کنفرانس بین المللی وب پژوهی پیرامون نقش رایانش وب در ارتقای تفکر خلاق، گفت: رایانش وب تمام موارد مربوط به حوزه پردازش، بازیابی، طبقه بندی و تفسیر اطلاعات در فضای وب را در بر می گیرد، از اینرو لینک ها و پیوندهای تعریف پذیر وب در حوزه آی تی و هوش مصنوعی از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با تعریف تفکر خلاق اظهارداشت: تفکر خلاق اساسا به سبکی از تفکر اطلاق می شود که به بروز ایده های نو و حیرت انگیزی( که امکان شکل گیری آن در چارچوب متداول و از پیش تعیین شده نیست)، منجر شود. آن چیزی که اکنون در تفکر خلاق مطرح است، نگاه انسان به جنبه ها و وجوه یک مساله است که در پرتو آن و ذات آن تفکر رخ می دهد و با آن نگرش در فضای سایبری قرار داده می شود. اگر از این منظر به مساله نگاه کنیم، در گام نخست انتظار می رود؛ در پرتوی سامانه های خیلی پیشرفته وب بتوانیم تفکر خلاق را فزونی بخشیم و درنهایت آشکار است در گام بعد سامانه های هوشمندی که قابلیت و توانمندی های شناختی دارند در وادی تفکر خلاق گام بردارند.

این استاد پیشکسوت و صاحب نظر در حوزه یادگیری ماشین، مدل سازی شناختی و پردازش و ایجاد دانش، افزود: عملا با مطرح شدن یک سوال، چالشی در ذهن هر فرد ایجاد می شود. فضای ذهن در گام نخست به سمت و سویی می رود که امکان های مختلف را به عنوان پاسخ بر می گزیند درنتیجه این امر خود زمینه ساز خلاقیت است، بنابراین اگر می خواهید تمرینی برای خلاقیت داشته باشید باید پرسش ایجاد کنید.

وی بیان کرد: در ایجاد تفکر خلاق نیز چند پرسش اساسی مطرح است. آیا سامانه های هوشمند وب در حالت عام( و سامانه های مجهز به ساز و کارهای شناختی در حالت خاص) از این توانایی برخوردارند که در فرایند تعامل با کابران، زمینه مناسبی برای تصمیم ورزی خلاقانه در آنان ایجاد کند؟ اگر این گونه است باید چه فازهایی در این فرایند مد نظر قرار داد؟ سیاق به کار گیری این قابلیت ها از سوی کاربران باید چگونه باشد تا طی گذر زمان، کاربر به نحوی کارآمد در مسیر اندیشه ورزی خلاقانه هدایت شود؟ همچنین بازتاب رفتاری کاربران خلاق در قبال سامانه وب باید چگونه باشد که سامانه نیز بتواند در گذر زمان از برازندگی بیشتری در کارکرد خود برخوردار شود؟

تفکر خلاق در پرتو آموزش معقول و جهت یافته تحقق می یابد

بدیع اظهارداشت: مکانیزم های لازم برای تفکر خلاق در انسان نیاز به مجموعه ای از تحولات روانشناختی دارد که در پرتو آموزش معقول و جهت یافته تحقق می یابد.

به گفته وی، سامانه وب علی القاعده باید با عنایت به این نکات و در حیطه توان خود، پاسخگوی پرسش کاربر به صورت مستدل باشد. تداوم گفتمان میان کاربر و سامانه نیز می تواند فضای ذهن کاربر را به سمتی هدایت کند که افزون بر توفیق تدریجی در تحقق تعاملات کارآمدتر، سبک اندیشه ورزی در قبال مسائل پیرامونی را نیز قوام بخشد و فرد کاربر بدین منوال بتواند در گذر زمان از نوعی شهود در برخورد با مسائل غامض که در ذات آن شاکله های ذهنی با ساختاری مدلل و معقول نهفته برخوردار شود. در چنین شرایطی می توان ادعا کرد که امکانات برگرفته از سامانه وب عملا توانسته است ضمن تقویت هوش هیجانی در فرد کاربر، در مسیر پالایش ذهن او و سوق دهی او به تفکر خلاق ایفای نقش کند.

استاد تمام مرکز تحقیقات مخابرات ایران پیرامون بایدهای اندیشه ورزی نیز گفت: باید بدانیم از یک دانش خاص، در یک موقیعت خاص با عنایت به دانشی که از آن موفقیت داریم، چگونه بهره گیریم؟ سیاق بهره گیری از این جهت مهم است که توانسته باشیم در پرتوی آن، اهداف مورد انتظار خود را در حیطه امکان، به نحو مطلوب و معقولی پاسخگو باشیم. بدین ترتیب هر دانسته ای در این وادی مزین به مجموعه ای از فواید و مضرات است و به نوبه خود می تواند بر غایت یک تصمیم تاثیرگذار باشد. این به تعبیری همان چیزی است که بدان حکمت یک هستینه اطلاق می شود. نمونه های بارزی از حکمت را می توان در سیاق طبابت( تشخیص، درمان و پیشگیری)، آموزش و پرورش، ارتباطات اجتماعی(انگمانی) ، مقابله با بحران، نظم دهی فناورانه، حکمرانی سیاسی و … جستجو کرد.

خلاقیت، زاییده دغدغه و شگفتی است

به گزارش سیناپرس، بدیع ضمن ارائه چند نکته پیرامون ایده زایی خلاق گفت: ایده زایی خلاق راهی است برای برون رفت از فضایی که کارآیی یا کارآمدی آن به هر دلیل دچار نوعی سکون یا بلاتکلیفی شده است. نیاز به ایده زایی مادامی که دغدغه ای بر نهاده شده یا نگرانی از بابت عدم توانمندی در حل مسائله و تصمیم سازی ایجاد نشده باشد، معنا نمی یابد.

دغدغه یا نگرانی ایجاد شده فرد را بر آن می دارد تا با نوعی گذار از دنیای شگفتی دست به اقدامی حیرت انگیز( که به نوعی متفاوت با اقدام متعارف در حل مساله است) بزند. به گونه ای که از این منظر خلاقیت را می توان زاییده نوعی برهم کنش میان دو عنصر دغدغه و شگفتی تلقی کرد.

وی تاکید کرد: ایده زایی خلاق فرایندی است که چنانچه جهت یافته و در عین وقوف صورت گیرد، می تواند به احترام یک موجودیت جدید، کشف یک واقعیت نو یا ابداع/ بدعت گذاری یک نقطه جدید( که برگرفه از خواستگاه گسترش علمی است) بینجامد.

استاد تمام مرکز تحقیقات مخابرات ایران اظهارداشت: ربط یابی میان پدیده ها/ رویدادهای موجود و گسترش ایده های نو بر پایه آن(اینکه توانسته باشیم از قالب یک واقعیت به قالب جدیدی از واقعیت برسیم) را می توان به عنوان دو رکن مهم و اجتناب ناپذیر در قلمروی ایده زایی خلاق تلقی کرد؛ ربط یابی عمدتا به هدف فرضیه سازی/ واقعیت یابی و ایده گستری عمدتا با هدف حل مساله/ تصمیم سازی/ به گونه ای که مخاطب را دچار حیرت سازد، صورت می گیرد.

وی در پایان گفت: در مجموع می توان انتظار داشت که با ساماندهی یک سیاق مدبرانه تعامل میان سامانه و کاربر، ساز و کارهای اندیشه ورزی خلاق در کاربر را در ابعاد و جنبه های مختلف ارتقا بخشید.

گفتنی است، نهمین کنفرانس بین المللی وب پژوهی امروز( 13 اردیبهشت ماه) با حضور دکتر حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی و جمعی از اساتید و مسوولان وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت علوم،تحقیقات و فناوری و. .. در دانشگاه علم و فرهنگ‌ برگزار شد.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.