رشد دستاوردهای پژوهش و فناوری در دولت یازدهم
براساس تازه ترین گزارش آماری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، رتبه علمی ایران که در ابتدای فعالیت دولت یازدهم (1392) بنا بر مستندات پایگاه اسکوپوس در جایگاه 18 دنیا و بر مبنای مستندات پایگاه ISI در جایگاه 21 دنیا قرار داشت، در سال جاری (1395) به رتبه 16 ارتقا یافته است.
جمهوری اسلامی ایران که در سال 1392 برابر با 2013 میلادی براساس گزارش های پایگاه ISI ، حدود 1.34 درصد از سهم تولید علم دنیا را دراختیار داشت، در طول فعالیت دولت یازدهم موفق شد این سهم را به 1.38 درصد در سال 1393 ، 1.48 درصد در سال گذشته و 1.82 در سال جاری (تاکنون) افزایش دهد و به این ترتیب، رشد 14/. درصدی را در این زمینه محقق سازد.
پایگاه استنادی اسکوپوس، رتبه علمی ایران در سطح منطقه و جهان اسلام را در سال 1392، رتبه اول و پایگاه ISI کشورمان را رتبه دوم منطقه اعلام کرده بودند که اکنون براساس شاخص های هر دو پایگاه، جمهوری اسلامی ایران جایگاه نخست علمی منطقه را دراختیار دارد.
**رشد 10 درصدی تولید مقالات علمی ایران از ابتدای دولت یازدهم تاکنون
درحالی که در سال آغازین فعالیت دولت یازدهم، تعداد 30 هزار و 946 مقاله از طرف پژوهشگران ایرانی در پایگاه ISI نمایه شده بود، تاکنون و درحالیکه چندماه به پایان سال باقی مانده، تعداد 19 هزار و 306 مقاله ایرانی در این پایگاه بین المللی به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال 1392، رشد 10 درصدی نشان می دهد و تعداد مقالات نمایه شده در پایگاه اسکوپوس که 41 هزار و 455 عنوان در سال 1392 بود، در سال جاری تقریبا ثابت مانده است.
آمار دانشگاه های ایرانی در بین دانشگاه های برتر دنیا در سه سال گذشته، رشد 800 درصدی نشان می دهد به گونه ای که تا سه سال قبل، فقط یک دانشگاه ایرانی در جمع دانشگاه های برتر دنیا قرار داشت که اکنون هشت دانشگاه از کشورمان به این جمع راه یافته اند.
طبقه بندی جهانی لایدن، در سال 1392 تعداد 5 دانشگاه از ایران را جزء یک درصد دانشگاه های برتر و تاثیرگذار دنیا معرفی کرد و این آمار با رشد 290 درصدی در سه سال گذشته، اکنون به 14 دانشگاه رسیده است.
در این مدت، آمار انجمن های علمی کشور با رشد 9 درصدی از 322 به 351 انجمن افزایش یافته و تعداد نشریات علمی – پژوهشی با رشد حدود 10 درصدی از 934 به یک هزار و 27 عنوان نشریه و آمار نشریات علمی – ترویجی نیز از 128 به 145 نشریه افزایش یافته است که رشد 13 درصدی نشان می دهد.
تعداد موسسات پژوهشی دارای مجوز وزارت علوم نیز در ابتدای فعالیت دولت یازدهم، 669 موسسه بود که در این مدت با رشد 42 درصدی به 951 موسسه افزایش یافته است.
درحالی که 146 مرکز رشد علم و فناوری در سال 1392 در کشور فعالیت می کردند اکنون 170 مرکز رشد فعال هستند و 5 پارک علم و فناوری جدید در این مدت ایجاد شده است به گونه ای که تعداد این پارکها از 33 به 39 رسیده است.
**افزایش 6.5 برابری آزمایشگاه های مرکزی دانشگاه های کشور
در زمینه آزمایشگاه ها که از زیرساخت های ضروری برای رشد تحقیق و علم در هرکشوری محسوب می شود نیز دولت یازدهم گام های مثبتی برداشته است به طوری که طی سه سال گذشته، شمار آزمایشگاه های مرکزی در مراکز آموزش عالی کشور از 21 مرکز به 131 آزمایشگاه رسیده است.
در ابتدای فعالیت دولت یازدهم، تعداد 200 آزمایشگاه به شبکه شاعا (شبکه آزمایشگاه های علمی ایران) متصل بودند که در سه سال اخیر، تعداد اعضای این شبکه علمی به یک هزار و 451 آزمایشگاه افزایش یافته است.
در این مدت همچنین شاهد رشد قابل ملاحظه ای در تعداد آزمایشگاه های دارای استانداردهای HSE ( سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و زیست محیطی) هستیم به گونه ای که در سال 92، نظام HSE در 12 آزمایشگاه مستقر شده بود که این سیستم اکنون در 60 آزمایشگاه پژوهشی کشور استقرار یافته است.
هرچند آمار شرکت های دانش بنیان و واحدهای فناور مستقر در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد برای سال جاری (1395) هنوز نهایی نشده است اما آمارهای بازه زمانی 1392 تا 1394 نشان می دهد که در این مدت، تعداد شرکت های دانش بنیان از 14 به 946 و شمار واحدهای فناور نیز از سه هزار و 400 به چهار هزار و 400 واحد رسیده است.
آمار مراکز کارآفرینی و نوآوری فعال در مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری کشور نیز برای سال جاری در دست تکمیل است، ولی آمار این مراکز از 55 در سال 1392 به 112 مرکز در سال گذشته گزارش شده است.
ایجاد مناطق ویژه علم و فناوری نیز برای اولین بار در دولت یازدهم و در سال 93 کلید خورد که تاکنون پنج منطقه در پنج استان کشور راه اندازی شده است.
پارک های علم و فناوری و مراکز رشد کشور در سال 1392، تعداد 22 هزار و 35 شغل مستقیم ایجاد کردند، درحالی که از ابتدای امسال تاکنون که کمتر از نیمی از سال را گذرانده ایم، حدود 30 هزار اشتغال توسط این پارک ها و مراکز رشد گزارش شده است.
آمار صادرات دانش بنیان پارک های علم و فناوری و مراکز رشد نیز 14.1 میلیون دلار بود که این رقم تا پایان شهریور سال 94 به بیش از 50.5 میلیون دلار افزایش یافته و آمار صادرات امسال نیز هنوز نهایی نشده است.
در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فن بازار سال 1392 ، شرکت کنندگان در نمایشگاه مبلغ 50 میلیارد ریال قرارداد با صنعت منعقد کردند و مبلغ قراردادهای منعقده در سال گذشته، هشت برابر رشد داشت و به 425 میلیارد ریال رسید و انتظار می رود در نمایشگاه امسال که در فصل پاییز برگزار می شود، قراردادهای قابل توجهی میان بخش های دانشگاهی و پژوهشگاهی و صنعت منعقد شود.
روند تولد شرکت های زایشی نیز در دولت یازدهم با رشد خوبی روبه رو بوده است و درحالی که در سال 92 تعداد 43 شرکت زایشی (اسپین آف) ایجاد شدند، آمار سه ماهه اول امسال، ایجاد 34 شرکت زایشی را نشان می دهد.
به گزارش ایرنا، شرکت های زایشی، در فرآیند جدا سازی یک واحد یا یک شرکت فرعی از یک شرکت مادر از طریق اهدای سهام آنها خلق می شوند.
**رشد 50 درصدی فناوری های خلق شده در پارک های علم و فناوری
رشد 50 درصدی تعداد فناوری های خلق شده در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد در فاصله زمانی سال 1392 تا 1394 نیز از جمله دستاوردهای پژوهشی دولت یازدهم به شمار می آید و در سه ماهه نخست امسال نیز آمار فناوری های خلق شده از یک هزار و 45 مورد فراتر رفته است.
در آغازین سال فعالیت دولت یازدهم، 773 ایده علاوه بر تبدیل به محصول، تجاری سازی نیز شدند که این آمار در سال 94 به یک هزار و 8 مورد رسید و در سه ماهه اول امسال هم 549 ایده، فرآیندهای تبدیل به محصول و تجاری سازی را با موفقیت پشت سر گذاشته اند.
هرچند در زمینه ثبت اختراع در پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری کشور و میزان گردش مالی شرکت های مستقر در این مراکز، برای امسال آمار رسمی تهیه و ارائه نشده است ولی گزارش های موجود، روند رو به رشد این زمینه ها را در سومین سال فعالیت دولت یازدهم نوید می دهد.
