کارشناس حوزه منابع آب و محیط زیست؛
فقط 3 دشت در کشور شرایط آبی بهینه دارند

آیا روزی در ایران تشنگی خواهیم کشید، این تصویر هولناک در کنار تصاویر روستاهای که بر اثر خشکسالی تخلیه شده یا با تانکر به آنها آبرسانی می شود، واقعیت بی آبی را به یکی از دغدغه های عمومی در ایران بدل ساخته است.

به گزارش سیناپرس، مجله عملی لنست به تازگی پژوهشی را منتشر کرد که در آن ایران به عنوان آسیب پذیرترین کشور خاورمیانه در برابر پدیده گرمایش زمین معرفی شده بود. طبق این گزارش در آتیه نه چندان دور، شمار مرگ و میر انسانی ناشی از ادامه گرمایش زمین در خاورمیانه و شاخ آفریقا، بین ۱۰ تا ۶۰ برابر افزایش می یابد و در این میان کشور ایران چالشی ترین وضعیت را دارا خواهد بود. رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی نیز در سال قبل اظهار کرد: خشکسالی کشور در 8 سال پیش رو تشدید خواهد شد.

علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین شناسی و معاون وزیر صمت نیز در اینباره گفت: حدود 600 هزار نفر تنها در استان های جنوب شرقی و شرقی در اثر پدیده خشکسالی مجبور به مهاجرت شده اند.

جمال سامانی متخصص منابع آب نیز معتقد است: مجموعه کشورهای خاورمیانه، هند، پاکستان، چین، افغانستان، ایران، شمال آفریقا و بخشی از آمریکای شمالی و جنوبی براساس پیش‌بینی‌ها در ۲۵ سال آینده با شرایط خشکسالی جدی و کاهش بارش مواجه خواهند شد.

تورج فتحی کارشناس منابع آب و محیط زیست در این خصوص به خبرگزاری سیناپرس گفت: طبیعی است که اگر بخواهم صرفاً از منظر کارشناسی به این مسئله بپردازم و به دور از هر گونه بزرگنمایی مساله را مورد واکاوی قرار دهیم، باید بگویم که ما در کشور بعد از جنگ تحمیلی و از دهه 70 شمسی در موضوع آب بدون برنامه عمل کردیم. نه اینکه وزارت نیرو به وظایفش عمل نکرد، اما این نهاد نیز موظف بود در چهارچوب برنامه های توسعه کشور با برخی مسائل کلان همراهی کند. برای نمونه وقتی در یک منطقه از کشور تعداد زیادی از کشاورزان برای مجوز حفر چاه به این نهاد مراجعه می کردند، وزارت ناچار بود طبق قانون توزیع عادلانه آب مجوزها را صادر کند.

وی افزود: آنچه دیده ام، متاسفانه نزدیک 70 درصد کشاورزان به آنچه در مجوز قید شده بود پایبند نبودند، مثلاً در مجوز چاه آب مقرر می شد که کشاورز در روز تنها 8 ساعت حق بهره برداری دارد و چاه باید تنها تا پایان شهریور مورد استفاده قرار گیرد، اما در عمل استفاده 24 ساعته و تا پایان آبان ماه بوده است. این مسئله در کنار 120 هزار حلقه چاه غیر مجاز که اصلاً حساب و کتابی نداشته اند، بردامنه  چالش  آبی در کشور افزود.

این کارشناس منابع آب و محیط زیست  همچنین در ادامه گفت: تقریباً از اوسط دهه 70 اغلب دشت های کشور دچار بیلان منفی آب شدند. یعنی بیلان آنها پیوسته منفی بوده ، به این معنی که هر چقدر بارندگی  و تزریق منابع داشته باشیم، باز سطح برداشت از بارندگی ها بیشتر است. البته جهاد کشاروزی و وزارت نیرو طرح هایی را در زمینه استفاده از منابع سیلاب و آبخوان داری انجام دادند، اما سطح برداشت بسیار بیش از آن بود که این تلاش ها بتواند زیان آن را جبران کند.

وی عنوان کرد: 60 میلیارد متر مکعب بیلان منفی داریم. از سوی دیگر از 604 دشت کشور شاید 3 دشت دارای وضعیت مناسبی باشد. یکی از آنها دشت بم است که چون از قدیم برداشت ها از طریق قنات انجام گرفته و ساخت و ساز و حفر چاه غیرمتعارف و بی رویه نداشته، خوشبختانه وضعیت آن خوب است. دشت لنجان نیز بیلان منفی دارد، اما این مقدار کم است.

فتحی گفت: وزارت نیرو تلاش کرده است که به هر طریقی آب شرب مردم را تامین کند، بنابراین در صورت ادامه استفاده بدون برنامه و کنترل از منابع این بخش، این کشاروزی کشور است که به مرور و بیش از بیش تحلیل خواهد رفت، برای مثال اکنون در مناطقی مانند انار یا رفسنجان از حجم باغات پسته کاسته شده، چون آبی برای آبیاری باغ ها وجود ندارد. در نتیجه کاهش تولید مواد غذایی، امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و  این کاهش تولید به طور طبیعی نه تنها منجر به کم شدن دسترسی مردم به مواد غذایی می‌شود، بلکه افزایش قیمت آن‌ها را نیز در پی خواهد داشت.

گزارش:هیرش سعیدیان

No tags for this post.