شاید دلیل اختصاص دادن این زمان زیاد برای پرسه زدن و گذران وقت در فضای مجازی این باشد که بیشتر ما آدم های نسل جدید به عنوان مشتریان پر و پا قرص گوشی های هوشمند با عضویت در چندین شبکه مجازی، برای جا نماندن از قافله تکنولوژی، روزانه ده ها و شاید صدها پیام در این شبکه ها دریافت می کنیم. حال اینکه چند درصد از این پیام ها و چقدر از فعالیت هایمان در فضای مجازی مفید و کاربردی بوده و در بهتر شدن روند زندگی مان موثر است، نکته ای است که جای بحث دارد.
مقایسه ایران و جهان در استفاده از فضای مجازی
آمارهای غیررسمی حکایت از این موضوع دارند که متوسط استفاده از اینترنت در ایران ۸۰ درصد است، این درحالی است که ضریب نفوذ اینترنت در دنیا ۴۶ درصد است. ضمن اینکه ۵۳ درصد مردم ایران حداقل عضو یک شبکه اجتماعی هستند. بررسی ها نشان می دهد که به صورت میانگین ایرانی ها ۵ تا ۹ ساعت در روز در شبکه های اجتماعی حضور دارند. در حالیکه میانگین این حضور در دنیا ۱۶ ساعت در ماه است.
البته بسیاری از جامعه شناسان و کارشناسان امر علت این استقبال و حضور بیش از اندازه ایرانیان در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را نبود امکانات مناسب و بیکاری در کشور دانسته اند. اگر از کمیت استفاده از فضای مجازی و مشکلات اجتماعی که می تواند عامل بروز این مساله باشد، صرفنظر کنیم؛ با اندکی بررسی متوجه می شویم که کیفیت و نحوه استفاده ایرانیان از فضای مجازی هم با وضعیت استفاده از این فضا در جهان تفاوت های عمده ای دارد.
شاهد این ادعا این است که در دنیای مجازی شاید در هر ثانیه، یک ایرانی شروع به نوشتن کامنت های توهین آمیز و رکیک پای عکس ها و پست های افراد مختلف می کند. ساعت ها این کار را ادامه داده و با دیگر کاربران هم این رفتار را تکرار می کند. دعواها و توهین هایی که تاثیر آن می تواند حتی از ضرب و جرح در دنیای واقعی هم مخرب تر باشد.
البته ماجرای توهین های مجازی تنها به افراد مشهور وطنی ختم نمی شود. نمی توان انکار کرد بلایی که کاربران ایرانی بر سر صفحه فیس بوک لیونل مسی، داور بازی ایران و آرژانتین و چندین نفر دیگر آوردند در دنیا بی سابقه بوده است.
با یک بررسی کلی پای عکس های افراد مشهور در فیس بوک و اینستاگرام و حتی صفحه کسانی که با منتشر کردن عکس های لوکس و اجرای دابسمش های مختلف به فالوئرهای چند صدهزار نفری رسیده اند، درمی یابیم که کاربران ایرانی تا چه اندازه فحش دادن و توهین کردن را دوست دارند.
زرد بودن ویژگی فضای مجازی است یا ایرانیان؟
ایرانی ها علاقه چندانی ندارند که در رابطه با موضوعی مطالعه و بررسی کرده و صحت و سقم آن را جویا شوند. این در حالیست که در اغلب کشورهای پیشرفته دنیا مباحث و مطالبی که در فضای مجازی منتشر می شود جنبه سرگرمی داشته و تا موضوعی از سوی مبادی و رسانه های رسمی تایید نشود، مورد قبول کاربران واقع نمی شود.
دکتر عباس اسدی استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس با بیان اینکه جامعه ایران از دیرباز جامعه ای شفاهی بوده گفت: به طور کلی ایرانی ها علاقه چندانی ندارند که در رابطه با موضوعی مطالعه و بررسی کرده و صحت و سقم آن را جویا شوند.
اسدی تاکید کرد: این در حالیست که در اغلب کشورهای پیشرفته دنیا مباحث و مطالبی که در فضای مجازی منتشر می شود جنبه سرگرمی داشته و تا موضوعی از سوی مبادی و رسانه های رسمی تایید نشود، مورد قبول کاربران واقع نمی شود.
وی عنوان کرد: ضمن اینکه ایرانیان به راحتی به خودشان اجازه می دهند در رابطه با هر موضوعی اظهارنظر کنند. از آنجا که اغلب کسانی که در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی فعالیت می کنند دارای این دو ویژگی هستند، در نتیجه فضای مجازی در ایران زرد شده است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: همین اظهارنظر کردن های بدون مطالعه و اطلاعات کافی، باعث می شود که کاربران ایرانی به خودشان اجازه دهند در صفحه افراد مشهور و حتی افراد عادی وارد شده و نظر دهند، تا جاییکه این اظهار عقیده گاهی با توهین و تخریب دیگران نیز همراه می شود.
اسدی تصریح کرد: حتی اگر در کشور ما فضای مجازی هم وجود نداشته باشد، در دنیای واقعی هم این رفتارها دیده می شود اما شاید به دلیل ویژگی رودررو بودن در فضای حقیقی کمتر شاهد اینگونه رفتارها از افراد باشیم.
وی در ادامه صحبت هایش افزود: در هرحال شبکه های اجتماعی در ذات خود ویژگی خاصی ندارند و مانند جوامع حقیقی، افرادی که در آنها فعالیت و زندگی می کنند به آن هویت می دهند. بنابراین فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، در ایران هر ویژگی که دارند ناشی از فرهنگ، آداب و رسوم و شخصیت کاربران آن است.
گزارش: هانیه حقیقی
No tags for this post.