تاملی بر دستاوردهای علمی و پژوهشی ایران در سالی که گذشت

«افزایش قابل توجه تعداد رشته‌ های دانشگاهی و دانشجویان»، «کاهش نرخ بی ‌سوادی»، «ارتقای سطح علمی جامعه»، «کسب رتبه‌ های بالای جهانی در تعداد مقالات و ارجاعات علمی و ثبت اختراعات»،« افزایش حمایت های مالی و معنوی از شرکت ‌های دانش ‌بنیان» تنها بخشی از دستاوردهای ایران هستند که شاهد اثرات و ثمرات مثبت آن در سال نامگذاری«تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» بوده ایم.

به گزارش سیناپرس، در این گزارش قصد داریم گوشه ‌ای از توانمندی جوانان، متخصصان و فارغ‌ التحصیلان دانشگاهی کشور را معرفی کنیم؛ متخصصان و محققانی که با وجود همه سختی ها و موانع داخلی و خارجی توانسته اند دستاوردهای بزرگ علمی و پژوهشی در سال 1401 کسب کنند.

رونمایی از 9 دستاورد جدید هسته ای

9 دستاورد جدید هسته ای شامل سه دستاورد در حوزه رادیوداروها (مورد استفاده بخش تشخیصی و درمانی )، دو دستاورد در حوزه پلاسما (برای درمان سرطان)، چهار دستاورد در حوزه صنعتی مربوط به لیزر( برای قطعات بسیار های تک و پیچیده)و سه دستاورد در حوزه سیستم های کنترلی و عکس برداری( که در حوزه صنعتی و در حوزه انرژی اتمی مورد بهره برداری قرار می گیرد) فروردین امسال همزمان با روز ملی فناوری هسته ای با حضور رئیس جمهور رونمایی شدند.

پرتاب موفقیت آمیز ماهواره های نور 2 و خیام

انجام شش پرتاب تحقیقاتی و عملیاتی فضایی، پرتاب موفق ماهواره های نور ۲ و خیام، توسعه همکاری های بین ‌المللی فضایی با کشورهای صاحب فناوری، آغاز ساخت بزرگترین پایگاه فضایی کشور در چابهار، افتتاح نخستین مرکز کنترل و پایش ماهواره های سنجشی، آغاز عملیات طراحی و ساخت منظومه ماهواره ای شهید سلیمانی، رونمایی از دو ماهواره جدید سنجشی و مخابراتی و …. از جمله مهمترین دستاوردهای متخصصان و دانشمندان صنعت فضایی کشور و دستگاه های مربوطه در بخش های گوناگون کشور بود که سال 1401 با راهبری سازمان فضایی ایران محقق شد.

تولید جت آموزشی «یاسین»

آموزش خلبانی از جمله آموزش های سطح بالا و پیچیده ای است که هر کشوری توان انجام آن را ندارد. جمهوری اسلامی ایران در حوزه های دانش و فناوری موفق به رسیدن به یافته‌ های آموزش در سطح استانداردهای جهانی شده است و خلبانی به عنوان یک حوزه آموزشی ترکیبی از این قاعده مستثنی نیست؛ مهارت ترکیبی نیازمند روش ها و ابزارهای ویژه ای است که هواپیمای آموزشی اساس آنرا تشکیل می دهد. یک ویژگی مهم جت آموزشی پیشرفته این است که خلبانان پایگاه‌های عملیاتی نیز همچنان از آن بهره برداری می‌کنند و خلبانان باتاکتیک‌ها و تکنیک‌های رزم هوایی و رزم هوا به زمین آشنا می شوند و کاربرد جنگ افزارهای گوناگون و چگونگی استفاده از آن ها را می آموزند. ایران در سال 1401 موفق شد نمونه معیار تولید جت آموزشی یاسین و خط تولید انبوه جت پیشرفته آموزشی یاسین را افتتاح کند.

چهار دستاورد دفاعی جدید ایران

به گزارش سیناپرس، وزارت دفاع مرداد سال 1401 به مناسبت هفته صنعت دفاعی از چهار دستاورد دفاعی کشور رونمایی کرد. یکی از این دستاوردها بمب ۲۰۰۰ پوندی (۹۲۵ کیلوگرمی) MK-84بود. این بمب به صورت بالدار و مجهز به کیت هدایت نقطه‌زن است. مزیت این بمب حجم زیاد مواد منفجره آن است که به قدرت بیشتر تخریب آن منجر می‌شود.

پهپاد نقطه زن ابابیل کروز از دیگر دستاوردهای رونمایی شده بود. این پهپاد تاکتیکی قابلیت برخواست از پلتفرم‌های مختلف را دارد و مجز به سیکر (جستجوگر) اپتیکی و سرجنگی با قابلیت شناسایی اهداف، ارسال تصاویر زنده از هدف و قفل اپتیکی بر روی هدف و انهدام دقیق آن است. همچنین وزارت دفاع از سامانه به نام پدافند هوایی ارتفاع کوتاه شهید حاج قاسم رونمایی کرد. این سامانه سلاح پدافند هوایی که برای دفاع نقطه ‌ای دریایی در نظر گرفته شده، به صورت ترکیبی با استفاده از موشک آذرخش و مسلسل ۶ لول (گاتلینگ) با نواخت تیر بالا قادر به مقابله با اهداف ارتفاع پست است. موشک‌ های این سامانه (آذرخش) مجهز به جستجوگرهای حرارتی هستند که به صورت حرارتی هدف را دنبال می‌کنند، همچنین در این سامانه جستجوی اهداف به صورت راداری و ردگیری نیز به صورت الکترواپتیک انجام می‌شود که به تاب‌آوری بیشتر این سامانه در برابر جنگ الکترونیک کمک می‌کند. این سامانه برای نصب بر روی ناوها توسعه یافته است. سامانه سلاح ظهیر نیز چهارمین دستاورد دفاعی جدید کشور بود.این سامانه که مجهز به ردیاب تصویری جهت اخلال در عملکرد سنسورهای تصویری منصوب بر روی اهداف پرنده مانند پهپاد، موشک کروز و ریزپرنده است. این سامانه با استفاده از لیزر پرتوان قادر به مقابله با هداف هوایی است.

تولید نخستین واکسن کرونای مبتنی بر mRNA

سال 1401، نخستین واکسن کووید 19 مبتنی بر mRNA ایرانی با نام تجاری رناپ امسال با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان و با موافقت سازمان غذا و دارو توسط یک شرکت دانش بنیان به مرحله کارآزمایی بالینی رسید؛ این واکسن حاوی mRNA ساخته شده در آزمایشگاه است که پس از ورود به بدن باعث تولید پروتئینی می شود. این پروتئین هنگام ورود ویروس به بدن پاسخ ایمنی(آنتی بادی) ایجاد می کند و مانع بروز عفونت و بیماری در بدن می شود.

درمان سرطان خون با کمک ژن ‌درمانی

«ژن ‌درمانی» به روش «کارتی سل تراپی» نیز جدیدترین روش برای درمان سرطان در جهان است که سال 1401 به همت اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران و با تلاش محققین یک شرکت دانش ‌‌بنیان ایرانی به مرحله نهایی رسید؛ فقط دو شرکت چندملیتی در جهان این روش درمانی را ارائه می ‌کند و اکنون این دانش در ایران با تلاش محققان داخلی بومی شده است‌. این دستاورد نزدیک به 7 سال زمان برده و بعد از گذراندن مطالعات سلولی و مطالعات پیش‌بالینی بر روی حیوان و کسب مجوز و کد اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی تهران برای نخستین بار یک محصول ژن‌ درمانی در کشور برای یک بیمار مورد استفاده قرار گرفته است‌.

تهیه نمونه بالینی رادیوداروی تشخیصی68Ga-RM2 

کنترل مگس میوه مدیترانه( یکی از آفات مهم محصولات باغی در دنیا) با استفاده از تلفیق روش نابارورسازی حشرات(SIT)، طراحی و ساخت نمونه شتابدهنده الکترواستاتیک صنعتی الکترون از نوع داینامیترون و تهیه نمونه بالینی رادیوداروی تشخیصی68Ga-RM2  از جمله طرح هایی بودند که سال 1401 به مناسبت هفته پژوهش در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ ای سازمان انرژی اتمی در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی و پزشکی رونمایی شدند؛ رادیو داروی 68Ga-RM2 یک رادیو داروی بسیار پرکاربرد و سودمند با ویژگی ‌های نمونه بالینی قابل تزریق به بیماران سرطانی پستان، گلایوبلاستوما و پروستات اولیه در کشور است که می ‌تواند به تشخیص پزشکان متخصص جهت تصویربرداری از کلیه بیماران سرطانی با تومورهای بیان کننده گیرنده‌های GRPs به روش PET استفاده شود.

رونمایی از ۱۰ دارو و تجهیزات پزشکی

به گزارش سیناپرس، همچنین در نخستین نمایشگاه سلامت بنیان سالی که گذشت نیز از ۱۰ محصول دانش ‌بنیان شامل داروی ranibizumab ، داروی alteplase ، داروی albumin ، فراورده سلولی recolorcell ، ماده اولیه دارویی macitentan ، داروی Vigabatrin ،داروی تزریقی داخل نخاعی Bupivacaine ، داروی trastuzumab-emtansin ، مجموعه کیت های تشخیصی بر پایه فناوری ایمونوفلورسانس و دستگاه هولتر ECG رونمایی شد.

خودکفایی در تولید یک ماده موثره راهبردی

سال 1401 خط تولید پاراآمینوفنول( ماده موثره و اولیه داروی استامینوفن) نیز رونمایی و به بهره‌برداری رسید. پیش از راه اندازی این کارخانه، سالانه ۲۰ میلیون دلار برای واردات این ماده پرکاربرد از کشورهایی همانند هند و چین صرف می ‌شد و برای تولید اشکال مختلف دارویی در اختیار صنایع داروساز قرار می ‌گرفت اما اکنون با تولید این ماده موثره دارویی در داخل کشور، بالغ بر ۱۵ میلیون صرفه‌ جویی ارزی ضمن بی نیازی به واردات برای کشور محقق می ‌شود. ظرفیت سالیانه تولید این کارخانه ۴هزار تن است که دو برابر نیاز کشور بوده و می‌تواند ضمن تامین نیاز داخلی، صادرات به سایر کشورها را رونق ببخشد.

تولید گوشت آنالوگ

سال 1401 گوشت آنالوگ نیز به عنوان جایگزین پروتئین ‌های حیوانی در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی تولید شد؛ این گوشت شباهتی در ویژگی های حسی و خواص گوشت طبیعی دارد و به دلیل نداشتن کلسترول و ویژگی ‌هایی مانند چربی و کالری کم، طعم خوب و قیمت پایین، مورد استقبال مصرف کنندگان در سراسر جهان قرار دارد. در این محصول ساختاردهی شده از برخی پروتئین ‌های گیاهی، اتصال دهنده ‌ها، روغن های گیاهی، طعم دهنده‌ ها، ادویه ها و عوامل رنگی طبیعی برای کمک به بهبود طعم و بافت، اتصال آب، احساس دهانی و شبیه‌ سازی بافت استفاده شده‌ است.

پایلوت شیرین سازی غشایی گاز

فناوری جداسازی غشایی گاز در اختیار چند شرکت‌ محدود در دنیا قرار دارد‌ و کشور ایران جزو معدود کشورهایی محسوب می شود که با تلاش محققان دانشگاه شریف تولید این محصول را محقق کرده است. در نخستین گام، شیرین سازی گاز سکوی ابوذر با استفاده از پایلوت شیرین سازی غشایی با موفقیت مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس طی آزمایش های متعدد میزان گاز هیدروژن سولفید از ppm۲۲۰۰۰ به زیر ppm ۲۰۰۰ کاهش یافت که میزانی بسیار خوب برای ورودی توربین است.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.