بالارفتن غلظت گازهای گلخانه ای نظیر «کربن دی اکسید» و «متان» در جو کره زمین، افزایش دمای این کره زیستی را به همراه داشته و باعث تغییرات اقلیمی گسترده تری نیز در آینده خواهد شد. با توجه به این که تولید محصولات کشاورزی به مقدار زیادی وابسته به شرایط محیطی است، تغییرات اقلیمی آینده تاثیرات اجتناب ناپذیری بر این تولیدات داشته و مخاطرات جدی را در خصوص امنیت غذایی جهانی به خصوص در کشورهای در حال توسعه به همراه خواهد داشت.
مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر کشاورزی و تولید محصولات زراعی مستلزم برآورد و پیش بینی وضعیت اقلیمی آینده است. مطالعات محققین کشورمان نشان داده که تا سال 2050 میلادی که معادل سال 1429 هجری شمسی است، میانگین دمای هوای سالانه ایران بین 3.5 تا 4.5 درجه افزایش یافته و میانگین بارش سالانه نیز بین 7 تا 14 درصد کاهش خواهد یافت. چنین تغییراتی بدون شک باعث بروز مشکلات اساسی در کشاورزی کشور خواهد شد و لازم است روش های مقابله با این تغییرات به درستی مورد مطالعه قرار گیرد.
تغییرات اقلیمی آینده تاثیرات اجتناب ناپذیری بر تولیدات کشاورزی داشته و مخاطرات جدی را در خصوص امنیت غذایی جهانی به خصوص در کشورهای در حال توسعه به همراه خواهد داشت.
در این خصوص پژوهشگرانی از دانشگاه فردوسی مشهد با استفاده از مدل های ریاضی شبیه ساز و پیش بینی کننده رشد و نمو گیاهان زراعی، مطالعه ای را به انجام رسانده اند که در آن وضعیت رشد و نمو و تولید چهار محصول زراعی مهم شامل گندم، ذرت، چغندر قند و نخود در سال 2050 میلادی بررسی شده و همچنین راهکارهای مقابله با اثرات اقلیم بر این گیاهان مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفته است.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که طی چند دهه آینده پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم و به ویژه افزایش دما، عملکرد و میزان تولید محصولات زراعی را در مناطق مختلف کشور ما با کاهش قابل ملاحظه ای مواجه خواهد ساخت.
بنا بر اعلام این پژوهشگران به منظور مقابله با این پدیده، راهکارهای سازگاری به شرایط اقلیمی ایجاد شده در سال هدف، بایستی به گونه ای طراحی شوند که اثرات سوء دماهای بالا را به ویژه در مراحل حساس رشد گیاهان مختلف کاهش دهند.
مطالعه و ارزیابی روش های مختلف سازگاری با تغییرات اقلیمی در این تحقیق نشان می دهد که تغییر تاریخ کاشت محصولات و همچنین افزایش مقاومت گیاهان به گرما می توانند به عنوان روش هایی موثر برای سازگاری با شرایط اقلیمی آینده مورد توجه محققین و مسئولان بخش کشاورزی کشور قرار گیرد.
مقاله علمی پژوهشی برگرفته از این مطالعه در آخرین شماره نشریه «پژوهش های زراعی ایران» وابسته به دانشگاه فردوسی مشهد به چاپ رسیده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: کوچکی، ع. و نصیری محلاتی، م. 1395. تاثیر تغییر اقلیم بر کشاورزی ایران: 2-پیش بینی تولید محصولات زراعی و راهکارهای سازگاری. پژوهش های زراعی ایران، 14(1): 20-1.
No tags for this post.