نشست علمی «ایران و ژاپن» با حضور پروفسور نوبوماسا آکیاما در دانشگاه شیراز
نشست «ایران و ژاپن» باحضور پروفسور نوبوماسا آکیاما، مشاور نخست‌وزیر ژاپن و رئیس دانشکدۀ سیاست بین‌الملل و عمومی دانشگاه هیتوتسوباشیِ در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز برگزار شد.
به‌گزارش خبرگزاری سیناپرس فارس و به نقل از روابط عمومی دانشگاه شیراز، در راستای افزایش تعاملات علمی بین‌المللی، نشست تخصصی «ایران و ژاپن»، باحضور مشاور ارشد نخست‌وزیر ژاپن، پروفسور نوبوماسا آکیاما در دانشگاه شیراز برگزار گردید.
در این نشست که صبح سه‌شنبه ۱۶ اسفندماه، باحضور جمعی از دانشگاهیان دانشگاه شیراز در مجموعۀ فرهنگی حکمت دانشگاه شیراز ترتیب یافت، دکتر محمدصابر خاقانی‌نژاد، مدیر مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه شیراز، ضمن خوشامدگویی، بیان کرد: دانشگاه شیراز همواره از برگزاری نشست‌ها و رویدادهایی که رنگ‌وبوی تعاملات بین‌المللی دارد، حمایت کرده و می‌کند.
وی در سخنان کوتاه خود، دانشگاه شیراز را یکی از دانشگاه‌های پیشتاز در جذب دانشجویان خارجی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری معرفی کرد و آمادگی دانشگاه شیراز را برای انجام تعاملات بین‌المللی اعلام کرد.
جایگاه غیرواقعی دانشگاه‌های ایران در جهان
روح‌الله جهانگیری مقدم، نمایندۀ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در بخش بین‌الملل نیز، خوش‌آمدگوییِ دکتر زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران و دکتر حدادی‌اصل، قائم‌مقام وزیر عتف در امور بین‌الملل را به پروفسور نوبوماسا آکیاما ابراز کرد.
وی در ادامه به رتبه‌بندی و جایگاه غیرواقعی دانشگاه‌های ایران در جهان اشاره کرد و آن را یک رتبه‌بندی سیاسی دانست.
دکتر جهانگیری دانشگاه‌های ایرانی رو جزء دانشگاه‌های برتر جهان معرفی کرد و برای اثبات این موضوع به حضور دانشمندان بین‌المللی ایران در شمار دانشمندان یک‌درصد و دودرصد پراستناد جهان اشاره کرد.
وی به موضوع دانشجویان خارجی مشغول‌به‌تحصیل در ایران اشاره کرد و گفت: ازجملۀ این دانشجویان، دانشجویان افغان هستند که به‌دلیل وضعیت سیاسی کنونی افغانستان به ایران آمده‌اند و در سال گذشته قریب به هفتاد‌ونه میلیون دلار هزینۀ دانشجویان افغان بوده است.
نمایندۀ وزارت عتف سخنان خود را بر مسئلۀ تحقیقات علمی متمرکز کرد و بیان داشت: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری آمادگی دارد در زمینۀ طرح‌های تحقیقاتی مشترک، درقالب کمیته‌های ملی نخبگان و دانشمندان ژاپن و ایران، درخصوص مسائل روز دنیا تبادل اطلاعات داشته باشد، موضوعاتی مانند رباتیک. همچنین وزارت علوم و تحقیقات و فناوری آمادگی دارد تا در ژاپن پارک علم و فناوری تأسیس کند که ذیل آنها شرکت‌های دانش‌بنیانی هستند که باید دیده شوند.
در ادامه، دکتر سید سعید موسوی اصل، معاون پژوهشی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، با اشاره به اینکه دانشگاه شیراز مرکز مطالعات چین و شرق آسیا را به مدیریت دکتر ارغوانی راه‌اندازی کرده است؛ توضیح داد: بنای دانشکده در این مرکز توسعۀ تعامل علمی و غیر‌علمی مراکز پژوهشی دنیا در حوزۀ شرق آسیاست و ژاپن هم یکی از اولویت‌های مرکز است.
وی همچنین مرکز مطالعات چین و شرق آسیا را نقطه‌عطفی در حوزۀ تعاملات علمی با شرق آسیا دانست و بر لزوم حمایت معنوی و مادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از این مرکز تأکید کرد.
وی با بیان اینکه دانشگاه شیراز بهعنوان عضوی از خانوادۀ وزارت علوم از طریق این مرکز به تعاملات این وزارتخانه با کشورهای شرق آسیا کمک می‌کند، اظهار کرد: مرکز مطالعات چین و شرق آسیا به‌دنبال توسعۀ بیشتر در حوزه‌های پژوهشی و مطالعاتی است.
او با اشاره به پژوهش‌ها، رساله‌ها و پایان‌نامه‌های متعدد در این زمینه در دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، توجه دانشجویان تحصیلات تکمیلی را به حوزۀ شرق آسیا به‌علت نوع سیاست خارجی کشور جلب کرد و آمادگی دانشگاه مبنی‌بر حمایت از تحقیقات دانشجویان را اعلام کرد.
ایران و ژاپن باید ظرفیت بالای علمی خود را به نمایش بگذارند
در ادامه پروفسور نوبوماسا آکیاما، بهعنوان اولین سخنران نشست تخصصی ایران و ژاپن، در ابتدای سخنان خود به معرفی دانشگاه هیتوتسوباشیِ ژاپن پرداخت و سپس ضمن تأیید سخنان دکتر جهانگیری، تأکید کرد که همان‌طور که به دانشمندان ایران به آن میزان که باید اهمیت داده نمی‌شود، در ژاپن نیز همین مشکل درخصوص دانشمندان ژاپنی وجود دارد. همچنین بسیاری از دانشجویان دانشگاه هیتوتسوباشی هر‌ساله در دانشگاه‌های مطرحی، مثل هاروارد، حضور پیدا می‌کنند و با نمرات عالی فارغ‌التحصیل می‌شوند. این مسئله نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالای این‌چنین دانشجویانی است. دانشگاه هیتوتسوباشیِ ژاپن هر‌ساله نشست‌هایی با دانشگاه کمبریج دارد که باعث افزایش سطح تبادل اطلاعات می‌شود.
سپس پروفسور آکیاما تأکید کرد که ایران و ژاپن باید ظرفیت بالای علمی خود را به نمایش بگذارند.
مشاور ارشد نخست‌وزیر ژاپن ادامۀ بحث خود را درخصوص «سیستم امنیتی ژاپن» پیگیری کرد. وی «دید ژاپن نسبت به محیط امنیتی پیرامون خود»، «نگرانی ژاپن از سلاح‌های هسته‌ای» و «نقش خاورمیانه در برابر ژاپن» را در رأس مطالب خود قرار داد و بیان کرد: به‌تازگی دولت ژاپن یک سیاست بسیار نو را برای امنیت ژاپن اتخاذ کرده که بیشتر این سیاست امنیتی به‌دلیل نگرانی امنیتی است. یکی از این موضوعات ژاپن و امنیت آن است و مربوط به بوجود آمدن قدرت‌های هسته‌ای در آسیای شرقی است. بهعنوان مثال، چین دارد سلاح‌های هسته‌ای خودش را افزایش می‌دهد و 350 سلاح هسته‌ای دارد و گمان می‌رود که چین بخواهد این عدد را به هزار تا دو‌هزار برساند. ایالات متحده و روسیه نیز طبق توافق دو کشور 1500سلاح هسته‌ای راهبردی مستقر می‌کنند. در طی هفت‌سال تعداد سلاح‌های هسته‌ای چین به روسیه و ایالات متحده خواهد رسید
پروفسور نوبوماسا آکیاما سخنان خود را با بیان مسائل مربوط به کره‌ی شمالی ادامه داد و اظهار داشت: «کره‌ی شمالی دیگر همسایه‌ی ژاپن است که در حال افزایش سلاح‌های هسته‌ای خود است و از آن استفاده‌ی نادرست دارد». وی روسیه را دیگر بازیگر امنیت آسیای شرقی دانست و توضیح داد: «در همسایگی ژاپن سه کشور کره‌ی شمالی، روسیه و چین دارای سلاح هسته‌ای هستند. پس در این وضعیت یک نخست‌وزیرِ ژاپن باید چه کاری انجام دهد».
او درخصوص کشور چین توضیح داد: «چین یکی از بزرگ‌ترین همکارهای تجاری ژاپن است و ژاپن هم به‌سهولت می‌تواند در چین سرمایه‌گذاری کند و همین باعث ارتباط بالای اقتصادی دو کشور شده. پس برای ژاپن مهم است که روابط اقتصادی با چین داشته باشد و در‌عین‌حال مراقب فعالیت هسته‌ای چین باشد. همچنین یکی دیگر از عوامل مؤثر در این ارتباط قرابت دو کشور است و این میزان تهدید را کاهش می‌دهد و می‌شود با این کشورها روابط صلح‌آمیزتر داشت. چین انواع سلاح‌های هسته‌ای را دارد. پس در عین اینکه روابط ژاپن با چین خوب است باید مراقب بود».
در ادامه این دانشمند ژاپنی درباره‌ی رابطه‌ی ژاپن و ایران گفت: «این فاصلۀ بین ژاپن و ایران روابطشان را بهتر ساخته. اما باید واقع‌گرا بود و به‌دلیل همین فاصله ایران و ژاپن نمی‌توانند در هر مسئله‌ای همکاری داشته باشند اما در‌عین‌حال مسائل زیادی است که از طریق آنها می‌توان بین دو کشور همکاری ایجاد کرد».
پروفسور آکیاما در ادامه به تأثیر جنگ روسیه و اکراین بر ژاپن پرداخت. وی ورود روسیه به اکراین را یک نمونه‌ی نقض حقوق بین‌المللی دانست که طبق اصول بین‌الملل تجاوز نکردن به دیگر کشورها مهم است.
وی همچنین توضیح داد که تجاوز به خاک یک کشور طبق دیدگاهش نباید تحمل شود. مشاور ارشد نخست‌وزیر ژاپن سپس درخصوص تجاوز آمریکا به عراق و افغانستان اظهار کرد: «من به نظرم آمریکا اشتباه کرد، اما در برابر کار روسیه یک توجیه نمی‌تواند باشد. آیا دزدی یک نفر از یک فروشگاه مجوز این را می‌دهد که شما هم از آن فروشگاه دزدی کنید؟ بهعنوان یک محقق و استاد دانشگاه شما باید از منطق خود و اتفاق رخ‌داده استفاده کنید، احساسات با منطق را درگیر نکنید. من می‌خواهم از درس‌های جنگ اکراین و روسیه و تأثیراتش بر ژاپن حرف بزنم. از دید ژاپن تهدید سلاح‌های هسته‌ای دقیقاً مثل اتفاقی است که در آسیای شرقی در حال وقوع است. ما مطلع نیستیم که آیا همسایگان مجاور ما می‌خواهند وارد خاک ما شوند یا خیر. ولی بخش اعظمی از کشور ما توسط همین همسایگان احاطه شده و وقتی شما چنین موقعیت جغرافیایی دارید، خیلی مرسوم است که چنین نگرانی‌هایی داشته باشید. پس دولت ژاپن تصمیم گرفته در مسائل امنیتی خود تغییرات ویژه‌ای داشته باشد. ما در اصل سلاح‌های مختلفی نداریم و بیشتر سعی می‌کنیم به‌جای حمله از خود دفاع کنیم. البته به‌خاطر پیشرفت تکنولوژی باید سلاح‌های خود را تقویت کنیم. به همین خاطر مجبور بودیم سیستم امنیتی سنتی خود را به یک سیستم پیشرفته مبدل کنیم. اما برایمان زمان استفاده و قدرت آن مهم است. همچنین از اکراین یاد گرفتیم هر کشوری باید روی پای خودش بایستد. در‌عین‌حال در ژاپن به حقوق بین‌الملل هم توجه داریم».
مشاور ارشد نخست‌وزیر ژاپن، قوانین بین‌الملل را مسئله‌ای دانست که کشورهای کوچک به‌کمک آن می‌توانند امنیتشان را حفظ کنند و قدرت روابط میان کشورها را شکل می‌دهد. او روابط و قوانین بین‌الملل را کمکی در این زمینه دانست که باعث کاهش سوءاستفاده از قدرت هم می‌شود. آکیاما تشریح کرد که «پس برای همین است که ژاپن و علی‌الخصوص نخست‌وزیر ژاپن، احساس می‌کند که پیروی از این روابط در مرحله‌ی اول برایش مهم است و به‌خاطر همین است که در چنین زمینه‌ای خلع سلاح هسته‌ای مهم است». وی در ادامه توضیح داد: «چهار دلیل است که خلع سلاح هسته‌ای برای ژاپن مهم است: نخست، به اینکه ژاپن محدود شده بین کشورهایی که از نظر سلاح هسته‌ای قدرتمندند و نمی‌خواهیم شاهد باشیم آنها سلاح‌های هسته‌ای‌شان را پیشرفت می‌دهند؛ این برای ژاپن به‌معنای این است که قدرت ژاپن در حال کاهش است؛ دومین دلیل، خلع سلاح اگر انجام شود، مانع بروز فاجعه‌های بزرگ می‌شود. در حال حاضر ما درگیر تجربه‌ی تأثیرات جنگ اکراین هستیم. یکی از این موارد که دچار مشکل شده مسئله‌ی انرژی ست و این باعث بحران در همه‌جای دنیا شده است و در اصل تأثیر جنگ از یک منطقه فراتر می‌رود. ژاپن کشوری است که نیاز بالایی به انرژی دارد و به همین خاطر ثبات کشورهای مجاور ژاپن در این زمینه برایش مهم است. از همین‌رو ژاپن علاقه‌ی زیادی به خاورمیانه دارد. سومین دلیل این است که خلع سلاح باعث تقویت همکاری طرفین می‌شود. اگر سلاح هسته‌ای دارید پس کشور قدرتمندی هستید. اقتصاد روسیه، از نظر تولید ناخالص داخلی اش، بعد از کره‌ی جنوبی است؛ اما به‌دلیل داشتن سلاح هسته‌ای روسیه را قدرت بزرگی قلمداد می‌کنند. شاید بگویید چرا ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد؟ من می‌گویم این ایده‌ی غلطی است؛ چراکه بسیار خطرآور است و باعث کاهش تفاهم‌های بین‌المللی می‌شود. برای همین ژاپن اعتقاد دارد می‌شود با راهکارهای بهتری نبود تعادل بین قدرت و روابط را کاهش داد؛ آخِرین دلیل نیز اتفاقی است که در هیروشیما رخ داد».
پروفسور نوبوماسا آکیاما در ادامه تشریح کرد که خلع سلاح هسته‌ای مهم است و باعث صلح می‌شود ولی نمی‌توان واقعیت را تغییر داد. وی درخصوص نظرگاه‌های نخست‌وزیر ژاپن در این حیطه صحبت کرد و توضیح داد که امنیت ژاپن برای نخست‌وزیر این کشور مهم است و نخست‌وزیر ژاپن بر همین مبنا سلاح‌های هسته‌ای را مهم نمی‌داند. آکیاما این سلاح‌ها را در هر جامعه‌ای مخرب دانست.
دکتر اکییاما اشاره کرد که توسعه هسته‌ای ایران باعث می‌شود که در منطقه رقابت هسته‌ای ایجاد شود. وی رقابت توسعۀ سلاح هسته‌ای را بازی خطرناک می‌داند و تاکید کرد که ایران نباید در این بازی شرکت کند.
محور بعدی سخنان نوبوماسا آکیاما، خاورمیانه و انرژی‌های داخل آن بود. وی ثبات خاورمیانه و منع اشاعۀ سلاح‌های هسته‌ای را برای ژاپن مهم دانست. پس از خاورمیانه آکیاما صحبت‌هایش را بر حقوق بشر متمرکز کرد و مشکلات کرونا را در این ناحیه یادآور شد.
او علاقه‌ی ژاپن به خاورمیانه را چنین شرح داد: «اگر آمریکا از این منطقه خارج شود، وضعیت این منطقه بهبود می‌یابد؟ من واقعاً متوجه حضور آمریکا در این منطقه هستم آمریکا الآن در حال خروج از افغانستان است و می‌خواهد یکی از کنشگران این منطقه باشد آیا این خوب است؟ تا جایی که شاهدیم آمریکا می‌خواهد حضورش را در این منطقه کم کند. از زمانی که آمریکا تصمیم به خروج از خاورمیانه گرفته کشورهایی مثل اسرائیل و امارات و دیگر کشورهای عربی درخصوص همکاری با هم بیشتر صحبت می‌کنند. . اگر ایران اهدافش خیر‌خواهانه باشد، ممکن است کشورهای دیگر برداشتشان متفاوت باشد. من می‌دانم که شاید دور از واقعیت باشد اما بحث و مناظره‌ی استراتژیک بین این کشورها مهم است. از نظر ژاپن ایران کشوری قدرتمند در خاورمیانه است. به این دلیل تحریم‌های زیادی بر این کشور تحمیل شده. شاید سؤال کنید چرا ژاپن از این تحریم‌ها اطاعت می‌کند. چون ما نگران این خلع سلاح هستیم و اگر واقعاً ژاپن و ایران بخواهند با هم همکاری کنند باید کاملاً شفاف باشند. مقامات ایرانی مدعی‌اند استفاده از انرژی هسته‌ای در جهت مقاصد صلح‌آمیز است. اگر واقعاً چنین است، نباید شفاف‌سازی سخت باشد. من بهعنوان یک دانشمند سیاسی می‌دانم که شفاف‌سازی درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای برای IAEA و آمریکا مهم است اما تولید از سلاح‌های هسته‌ای برای بسیاری از کشورها خط قرمز است. اگر این خطوط قرمز را رد کنید، اتفاقی شبیه کره‌ی شمالی ممکن است رخ دهد. کره‌ی شمالی کاملاً منزوی شده و از نظر اقتصادی در حال آسیب است. بسیاری از کشورهای اروپایی هم حاضر به کمک‌های بشر‌دوستانه به چنین کشورهایی نیستند و احساس می‌کنند این کمک‌ها از نظر نظامی به نفع این کشور بود. برای همین کسانی که باعث تولید چنین سلاح‌هایی شدند از منظر اقتصادی با مشکل مواجه شوند. به نظرم تولید از سلاح‌های هسته‌ای مسئله‌ای است که ارزش خاصی ندارد. وی تاکید کرد که مذاکره تنها راه حل است.
مرکز ثقل تحولات جهان در آینده از رهگذر آسیا دنبال خواهد شد
دکتر فریبرز ارغوانی پیرسلامی، رئیس مرکز مطالعات چین و شرق ِآسیا در دانشگاه شیراز نیز به عنوان دومین سخنران این نشست تخصصی، بیان کرد: آسیاگرایی در ایران و در دولت جدید که روی کار آمده دو محور را مورد تأکید قرار داده است. ۱- منطقه‌گرایی ۲- آسیاگرایی.
وی توضیح داد: در محور آسیاگرایی سرمایه‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های زیاد و نیز سفرهای مختلفی توسط دولت صورت گرفته است؛ چراکه تلاش می‌شود آسیاگرایی در سیاست خارجی ایران صورت بگیرد. مسئلۀ مهم این است که ژاپن چه نقشی در آسیاگرایی ایران دارد؟ قطعاً ژاپن در کنار چین از‌جمله قدرت‌های بزرگ اقتصادی در دنیاست و به نظر می‌رسد آسیاگرایی ایرانی می‌تواند نقش مؤثری در ارتقادادن جایگاه ژاپن در سیاست خارجی ایران باشد. وی همچنین اشاره کرد که از منظر عملیاتی و با توجه به شرایط فعلی، یعنی نوعِ ماهیت آسیاگرایی از یک طرف و نوع رویکردی که بر سیاست خارجی ژاپن حاکم است، ژاپن توانایی تأثیرگذاری و ایفای نقش مهمی‌را در آسیاگرایی ایران نخواهد داشت. برای پرداختن بیشتر به این ادعا لازم است مقدماتی بیان شود، از‌جمله اینکه مؤلفه آسیاگرایی چیست و موارد تأثیر‌گذار بر سیاست خارجی ژاپن کدامند؟
دکتر ارغوانی در پاسخ بیان کرد: امروزه آسیاگرایی یک روند کلی بوده که درحال رخ دادن است و مختص ایران هم نیست و همسایه‌های ما نیز به‌سمت آسیاگرایی حرکت کرده‌اند که این موضوع اتفاقی نبوده و ناشی از دو علت است: اول، نقش مؤلفۀ اقتصاد؛ دوم، چرخش نظم نظام بین‌الملل از یک نظم غرب‌محور به‌سمت نظم آسیایی.
استادیار بخش علوم سیاسی دانشگاه شیراز ادامه داد: امروزه مسئلۀ مهم این است که مرکز ثقل تحولات جهان در آینده از رهگذر آسیا دنبال خواهد شد و این هرگز به‌معنای افول نظم غربی نیست؛ بلکه به‌معنای ارتقای جایگاه آسیا و ایفای نقش برابر در کنار اروپا و غرب برای این منطقه است. بنابراین آسیاگرایی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای ماست. البته با وجود این، آسیاگرایی ما دچار یک آسیب و نقص است و آن بحث اولویت‌یافتن مسائل سیاسی برای ماست. یعنی آسیاگرایی ایران امروزه به نظر می‌رسد بیشتر ماهیت سیاسی ـ امنیتی دارد تا ماهیت اقتصادی.
وی ادامۀ سخنانش خود را با این سؤال دنبال کرد که جایگاه ژاپن در این آسیاگرایی کجاست؟ و اظهار کرد: «برای رسیدن به پاسخ باید با سیاست خارجی ژاپن آشنا شویم. سیاست خارجی ژاپن تحت‌تأثیر سه مؤلفۀ مهم در چند دهۀ اخیر بوده است که عبارت‌اند از: ۱. جدال‌های هویتی در مورد نقش بین‌المللی ژاپن؛ ۲. نقش ژاپن در مجموعۀ امنیتی در شرق آسیا؛ ۳. روابط این کشور با ایالات متحدۀ‌ی آمریکا.
ایشان در توضیح این مؤلفه‌ها بیان کرد که گفتمان‌های مختلفی در خصوص نقش بین‌المللی ژاپن در درون خود کشور و در نزد افکار عمومی‌وجود دارد، از‌جمله اینکه یک گفتمان معتقد است ژاپن همیشه یک قدرت بزرگ در آسیا بوده و در‌نتیجه ما باید این قدرت را احیا کنیم. گفتمان دیگر بر این باور است که ژاپن یک کشور آسیایی بوده و باید روابطش را با همسایگان بهبود ببخشد و نیاز به ایفای نقش بین‌المللی، به‌خصوص نقش نظامی‌و امنیتی، نیست. بنابراین اساساً ژاپن در رفتار‌های خود در منطقه تحت‌تأثیر این جدال‌ها و افکار عمومی‌بوده و باعث شده است که این کشور نتواند نقش بین‌المللی مورد انتظار را ایفا کند.
دکتر ارغوانی درخصوص مؤلفۀ دوم نیز بیان کرد که ژاپن در شرق آسیا کشور مهمی به شمار می‌رود، ولی اختلافات امنیتی گسترده‌ای در منطقه با کشورهای اطراف دارد.
وی در توضیح روابط ژاپن با ایالات متحدۀ‌ی آمریکا نیز تأکید کرد: ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم یکی از متحدین برجستۀ ایالات متحدۀ آمریکا در شرق آسیاست و این موضوع، یعنی ایفای نقش نزدیک ژاپن با ایالات متحدۀ آمریکا، باعث ایجاد یک نوع بدبینی در درون سیاست ایران نسبت به ژاپن شده است.
رئیس مرکز مطالعات چین و شرق آسیا ادامه داد: باتوجه به این مؤلفه‌ها، به‌لحاظ سیاسی و امنیتی ژاپن نمی‌تواند نقش مؤثری در آسیاگرایی ایران داشته باشد. ولی در‌عین‌حال، ظرفیت‌هایی که ژاپن می‌تواند داشته باشد باید موردتوجه قرار بگیرد. از‌جمله اقتصاد قدرتمند و توجه به اینکه ژاپن یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان منابع انرژی است و ایران یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان انرژی برای این کشور و همچنین جایگاه منطقه‌ای ایران، که خود یک ظرفیت بسیار مهم است.ازهمین‌رو تمام موارد باعث می‌شود که مقداری استفاده از ظرفیت‌های سیاسی-دیپلماتیک دچار تنگنا شود. این عوامل در کنار مؤلفه‌هایی که در تأثیرگذاری سیاست دیپلماتیک و روابط دو کشور دارد، ما را به این نتیجه می‌رساند که آسیاگرایی ایرانی نمی‌تواند نقش مؤثری را برای ژاپن ایفا کند.
وی افزود: حال با توجه به این مباحث، آیا ما باید ژاپن را کنار بگذاریم؟ دکتر ارغوانی در صحبت‌های پایانی و بهعنوان جمع‌بندی سخنان خود، بیان کرد: با وجود اینکه آسیاگرایی ایرانی به‌دلیل ماهیت و نوعِ روابطی که ژاپن با قدرت‌های جهانی دارد نمی‌تواند نقشی هم‌وزن چین یا هند برای سیاست خارجی ایران داشته باشد، اما با این‌همه، آغاز کردن همکاری‌ها از حوزه‌های کمتر حساس مانند علم، فناوری و اقتصاد و توجه به ظرفیت‌های طرفین در حوزه‌های دیپلماتیک منطقه می‌تواند مبنایی برای گسترش روابط باشد که این موضوع منوط به پیش‌نیازهایی است که خصوصاً از جانب ایران باید به آن توجه شود.
ایرانی‌ها در برنامۀ هسته‌ای به‌دنبال عدالت هستند
سخنران سوم و پایانی نشست تخصصی ایران و چین، دکتر سیدیوسف قرشی، رئیس بخش علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز بود.
دکتر قرشی بهعنوان متخصص امنیت بین‌الملل به بحث درمورد بُعد انگاره‌ای برنامۀ هسته‌ای ایران پرداخت و افزود: کشور ایران در خاورمیانه محصور شده و این خود باعث فعالیت‌های خاص این کشور می‌شود.
وی بیان کرد: سیاست‌مداران دنیا از زاویۀ نظم بین‌الملل با ایران تعامل می‌کنند و بر این باور هستند که ایران نباید به‌سمت هسته‌ای‌شدن پیش برود، به این علت که نظم بین‌المللی به هم می‌ریزد.
استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه شیراز عنوان کرد: نگاه آکادمیک و اغلب کتاب‌ها نیز این دید را تقویت می‌کنند که برنامۀ هسته‌ای ایران باید متوقف شود و توجه به این نکته لازم است که بحث ساخت سلاح هسته‌ای نیست و صحبت از برنامۀ هسته‌ای ایران است.
دکتر قرشی به سخنان هدلی بول استناد کرده و یادآور شد که برای مصون ماندن از نگاه‌های خاص عدالت‌طلبانه باید نظم را مدنظر قرار دهیم؛ اما بول در اواخر عمر خود به‌جای نظم بر عدالت تأکید داشت.
وی به غلبۀ دیدگاه نظم‌محور اشاره کرد و برای توضیح این مسئله به نگاه مقام‌های بین‌المللی و کتاب‌های نوشته شده در این زمینه پرداخت. او همچنین، به بیانیۀ رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مبنی‌بر تخلف ایران در فوردو و پیداشدن ذراتی در این منطقه که در خلوص بالای غنی‌سازی است، اشاره کرد و این مسئله را در کنار چهار بیانیۀ شورای حکام در سال ۲۰۰۶ قرارداد که مدعی بود ایران «نمک سبز» تولید کرده و از چاشنی‌های انفجاری استفاده کرده است که در‌نتیجۀ آن ایران محکوم شد و همچنان هم به همین دلایل مورد نقد قرار می‌گیرد.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه شیراز به بیانات آیزنشتات در کتاب خود دربارۀ ایران اشاره کرد مبنی بر اینکه این کشور به‌سمت هسته‌ای شدن حرکت کرده، اما سعی می‌کند با آمریکا و اسرائیل وارد درگیری نظامی نشود و توصیۀ نویسنده به آمریکا این است که هزینۀ این فعالیت را برای ایران زیاد کند.
دکتر قرشی پس از بیان این فضاسازی‌های خارجی علیه ایران به نگاه و فرهنگ ایرانی نیز پرداخت و اظهار کرد: ایرانی‌ها در برنامۀ هسته‌ای به‌دنبال عدالت هستند و این ما را به مفهوم بومی‌سازی می‌رساند که نقطه تعارض دیدگاه ایران و غرب است.
وی بیان کرد: غرب تصوری از بومی‌سازی مدنظر ایران ندارد و ایران نیز، به این علت که توان استفاده از بند چهارم NPT را ندارد به این سمت حرکت کرده است.
دکتر قرشی سه معنی بومی‌سازی را بیان کرد و پس از آن به طرح این مسئله پرداخت که چرا ایران در فرایند بومی‌سازی خود به تولید «نمک سبز» و ذراتی با خلوص بالای غنی‌سازی می‌رسد؟
استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه شیراز علت این مسئله را آزمایش و خطای ناشی از همین بومی‌سازی دانست و در پایان تأکید کرد که اگر غرب فهم درستی از مفهوم بومی‌سازی پیدا کند، بازی عوض می‌شود و رفتار نرم‌تری خواهد داشت.
در پایان این نشست، حکم انتصاب دکتر فریبرز ارغوانی پیرسلامی، بهعنوان «مرکز مطالعات چین و شرق آسیا» به ایشان اعطا شد.
