بام سبز، رویشی نو در تراکم شهری
این پشت بام های سبز که در ادبیات معماری گاهی نام 'روف گاردن'( Roof Garden)به خود می گیرد، مدیریت صحیح باران های سیل آسا و آب باران، ایجاد شادابی و سرسبزی و استفاده بهینه از فضای مردم پشت بام را در پی دارد.
در نگاه نخست هزینه های مضاعف را می توان از جمله دلایل بی توجهی به توسعه پشت بام های سبز در ایران دانست، اما بررسی مزایا و هزینه ها نتیجه متفاوتی را پیش روی کارشناسان قرار می دهد.
طی سال های اخیر بسیاری از کشور های جهان با توجه به آثار به اثبات رسیده و مثبتی که بام های سبز بر کیفیت محیط زیست شهری دارند، اقدام های قابل توجهی انجام داده اند.
شهرهایی چون توکیو، تورنتو، برلین، لندن و سنگاپور در پروژه های مختلفی اقدام به تحقیق و کمک مالی به گسترش بام های سبز کرده اند.
بام های سبز مدرن که از سیستم لایه های پیش ساخته تشکیل می شوند، پدیده ای نسبتا نو به شمار می روند و در دهه 1960 میلادی در آلمان توسعه و در بسیاری از کشورهای اروپا گسترش یافتند.
اگرچه این بام ها در شمال اروپا مانند کشورهای اسکاندیناوی، هلند و اسکاتلند کاملا رواج دارد، اما شکل مدرن و شهری آن در آلمان متولد شد و بر اساس برآوردهای موجود امروزه حدود 10 درصد از کل بام های آلمان را بام سبز تشکیل داده است.
سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری تبریز به تازگی در ایجاد پشت بام های سبز در ساختمان های اداری این سازمان پیش قدم شده است تا با جلب مشارکت های مردمی، بام های سبز را در خدمت توسعه فضای سبز تبریز قرار دهد.
اما این همه ماجرا نیست و مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری تبریز از ارائه مشاوره و راهنمایی رایگان به شهروندان برای توسعه بام های سبز خبر می دهد.
به گفته محمدحسین حسن زاده، این سازمان برای ارایه مشاوره در زمینه های سازه ای، مقاومت، طراحی و کاشت، انتخاب گونه، نظارت و گیاه پزشکی آمادگی دارد.
وی افزود: به دلیل محدودیت های موجود در توسعه فضای سبز تبریز، پشت بام ها و تراس ها بستر مناسبی برای ایجاد فضاهای سبز شهری است.
یک کارشناس ارشد معماری نیز با اشاره به روند رو به رشد پشت بام های سبز در ایران گفت: پشت بام ها با وجود رشد عمومی شهرها و کمبود فضاهای شهری بهترین مکان برای ایجاد فضای سبز است.
صبا محجوب افزود: ایجاد بام های سبز مزایایی زیادی چون کاهش آلودگی صوتی، جلوگیری از هدررفت نزولات آسمانی برای آبیاری بام ها، کاهش تعدیل جزیره های حرارتی شهری و ایجاد مناظر چشم نواز دارد.
به گفته وی شهروندان نمی توانند بدون دریافت مشاوره نسبت به کاشت و ایجاد بام سبز اقدام کنند و همین موضوع یکی از عوامل بی توجهی اغلب مردم به روف گاردن است.
وی افزود: مشاوران باید نسبت به محاسبه استحکام ساختمان و استفاده از مصالح سبک اظهار نظر کنند و از سوی دیگر نوع کاشت گیاهان و نحوه نگهداری از آنها نیز باید کارشناسی شود.
به گفته وی گیاهانی که برای کاشت در بام های سبز مورد استفاده قرار می گیرد، باید از لحاظ میزان رشد ریشه، تحمل گرما و تابش مستقیم نور خورشید، مقاومت در برابر باد های شدید و غیره مورد توجه قرار گیرند.
یک مهندس محاسب ساختمان نیز گفت: طراحی ساختمان با بام سبز از دیدگاه مهندسی سازه نیز به افزایش پایداری و مدیریت صحیح بارانهای سیل آسا در پشت بام منجر می شود.
وی که نخواست نامش برده شود، افزود: هزینه های ایجاد بام سبز در مقایسه با مزایای آن کمرشکن نیست اما برخی از مهندسان با اصول این طرح آشنایی کاملی ندارند و مردم در بیشتر موارد به دلیل اطمینان نداشتن به نتیجه کار از آن دوری می کنند.
به گفته وی ایجاد بام های سبز سطح کیفی زندگی را افزایش می دهد و هزینه های مازاد آن با افزایش ارزش بنا برگشت داده می شود.
طراح و مجری بام های سبز در تبریز نیز گفت: طراحی و اجرای بام های سبز با توجه به موقعیت ساختمان و خواسته های شهروندان از 2 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال متغیر است.
رامین محمدی افزود: در حالی که امروزه برای اجرای آسمان مجازی و دیوار سبز زنده هزینه های زیادی از سوی شهروندان صورت می گیرد، پشت بام ها با آسمان طبیعی همچنان بدون استفاده رها شده است.
وی گفت: این طرح ها در ساختمان های نوساز و اسکلت دار اجرا می شود و هزینه های آن با توجه به آثار مثبتی که در تلطیف هوا و روحیه شهروندان دارد، ناچیز است.
به گزارش ایرنا توسعه بام های سبز در آستانه سال 2018 میلادی که تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در این سال انتخاب شده است، ایده ای جالب و منحصر به فرد بوده اما تحقق آن در گروی فرهنگ سازی و جلب مشارکت های مردمی است.
