چرخه کامل پژوهش و فناوری در جهاد دانشگاهی اتفاق می افتد

آقای دکتر این روزها در جهاد داشگاهی چه می گذرد؟

 

جهاد دانشگاهی یک مجموعه فناورانه است که مدتی بیش از سی و اندی سال در حوزه فناوری و ایجاد دانش فنی دارد فعالیت می کند.  منتهی من قبل از اینکه ادامه بدهم، خواستم یک توضیحی در مورد دانش فنی بدهم، چون ما معمولا واژه ها را درست استفاده نمی کنیم و از همین جا ضربه می خوریم. ببینید دانش فنی غایت معنایی که در دنیا هست همان نوع هایی هست که مرسوم است، منتهی ما این دانش فنی را در جاهای مختلف خرج می کنیم یا مثلا در حوزه دانشگاهی تا مقاله ای چاپ می کنیم می گوییم دانش فنی، مثلا ثبت اختراعی داریم می گوییم دانش فنی،

این طور نیست؟

 خیلی گسترده تر از اینهاست. دانش فنی  حاصل چرخه فناوری است و چرخه فناوری یک توضیحات بسیار گسترده ای دارد و یک تبعات خاصی دارد.

فرآیند مفصلی است.

بله، اگر فرصت باشد من چرخه فناوری را خیلی خلاصه می توانم خدمت شما توضیح دهم. چرخه فناوری مجموعه ای است که همین طور که مشخص است، یک گردش ملموس و زنده است و هیچ موقع متوقف نمی شود. پژوهش در این چرخه از بازار نشأت می گیرد، هر کسی برای خودش هر پژوهشی را شروع نمی کند ومن به آن پژوهش موثر می گویم

براساس نیاز

یا بر اساس نیاز، یا دنیا به آن می گوید اپلاید ریسرچ، پژوهش کاربردی. گرچه صِرف خود پژوهش هم محترم است و جایگاه خاص خودش را دارد. ولی پژوهشی که از نیاز است، از بازار نشأت می گیرد، بازار نیاز خودش را اعلام می کند و شروع چرخه از اینجا ایجاد می شود. یک نیازی در بازار و در جامعه وجود دارد و پژوهش از اینجا استارت می خورد.

و در جهاد دانشگاهی ؟

اولین پله ریسرچ است.تقریبا چرخه کامل پژوهش و چرخه کامل فناوری را که خدمتتان توضیح خواهم داد در جهاد دانشگاهی اتفاق می افتد. در پله اول که ریسرچ یا پژوهش است، کار در آزمایشگاه شروع می شود و این آزمایشگاه ممکن است در دانشگاه باشد، یک موسسه پژوهشی باشد، یک گروه پژوهشی باشد و… مرحله بعد از این که پله دوم است، پایلوت است که دستاوردها و دیتاهایی را که در آزمایشگاه به دست آوردید، توسعه می دهید. یک مقدار اِشلش را بیشتر می کنید و یکسری نتایج را آنجا به دست می آورید. قطعا این نتایج همان نتایج قبلی نیست و قطعا این پژوهش جنسش از پژوهش اولیه نیست. در این چرخه ما هر جایی پژوهش داریم، منتها جنس شان باهم متفاوت است. از شروع که ایده است و شروع پژوهش تا آزمایشگاه تا بازار ما عنوان پژوهش را داریم، منتها جنس اینها با هم متفاوت است و انواع متفاوت دارند. ما پژوهش در بازار داریم، پژوهش در تولید داریم، پژوهش در تجاری سازی داریم، پژوهش در پیش صنعت داریم، پژوهش در پایلوت داریم و پژوهش در قسمت خود آزمایشگاه داریم که هر کدام از اینها را نیاز باشد من باز می کنم و در خدمتتان هستم.

و اگر بخواهیم نگاه کنیم به این چرخه از دهه 60 تا امروز که جهاد دانشگاهی فعالیت می کند. دقیقا آن نقاط یا قله هایی که نقاط عطف به حساب می آید در فعالیت هایی که جهاد دانشگاهی انجام داده که از همین مسیر گذر کرده و به زندگی روزمره ما رسیده، آیا مثال هایی را سراغ دارید؟

ببینید مثال های ما محصولات ما هستند که الان در بازار هستند. یعنی وقتی ما یک محصولی در بازار داریم، یعنی چرخه فناوری را کامل کردیم. الان در حوزه خود بنده 28 محصول در بازار داریم با برند خاص دارد فروخته می شود و توسط کشاورزان در این حوزه استفاده می شود. آفت کش ، تنظیم کننده یا پی جی آر مرسوم ، کود ، بهبود دهنده خاک و….، تمام این موارد هستند که هر کدام از اینها یک دوره زمانی چندین ساله را عبور کردند. ببینید من آن موقع که خودم یادم است شروع کردم، بسیار فضا تاریک بود، یعنی ما واقعا کلمات و واژه ها را در جای خودش نمی شناختیم و استفاده نمی کردیم و ما طول مسیر متوجه شدیم که فروش یک دانش فنی یا انواع آن یعنی چه؟ خریدش یعنی چه؟ ما در کشور نوع های مختلفی خریدیم. الان من می فهمم نوع ها را چه موقع می فروشند، موقعی می فروشند که این نوع ها دیگر به دردشان نمی خورد. یعنی از رده خارج است، یعنی آن سود خالص و آن سود مورد استفاده شان را از این نوع ها بهره برداری نمی کنند. یک دانش فنی جدید با استفاده جدید و با شرایط جدید را خودشان به آن دست پیدا کردند که این دانش فنی قبلی را می خواهند حراج بگذارند و ما می رفتیم می خریدیم.

پس با این حساب یعنی جهاد دانشگاهی ما را به نیاز اصلی مان می رساند، بدون اینکه نیاز داشته باشیم یا نیاز ما را به خارج از کشور کمتر می کند؟

قطعا، حداقل این است که حالا شما ایجاد دانش فنی کردید و تولید کردید و در بازار رفتید و از این مناسبتر این است که ما داریم تنه می زنیم به تکنولوژی های جدید روز دنیا که حتی اگر بخواهیم آن تکنولوژی ها را وارد مسیر صنعتمان کنیم به آن دانش مسلط باشیم. خیلی راحت بخواهم بگویم انتقال دانش فنی الان توسط دانش جهاد دانشگاهی یک تفاوت ماهوی با قبل دارد که با خرید دانش فنی می کردیم. در جهاد دانشگاهی یا دوستان دیگر در کشور دارند زحمت می کشند و به دانش های فنی آشنا می شوند خیلی راحت می توانند در کنار ورود و انتقال دانش فنی های روز قرار بگیرند و دیگر آن مسائل قبلی برایشان اتفاق نیفتد.

در واقع شاخص گذاری ها روی محصولاتی که مورد نیاز است، استاندارد بودن آنهاست یا داشتن مرتبه ای از کیفیت که قابل اعتنا باشد. ما این روزها وقتی راجع استاندارد صحبت می کنیم یا راجع به اتفاقاتی که می افتد، یا راجع به استفاده کردن از محصولات داخلی، خوشحالیم که خیلی پیش رفتیم، ولی یک جاهایی هم هست که گاهی اوقات مثلا اتفاقاتی می افتد، البته ما خیلی دلیل اصلی را نمی دانیم به طور مثال اتفاقاتی که در پتروشیمی، آتش سوزی هایی که رخ داده، این چند وقت که خبرهای ناخوشایندی بوده، طبیعتا وقتی ما یک جایی را از دست می دهیم یا برای لحظاتی تولید کردن ما متوقف می شود یا مسیر خط تولید ما، خسارت آنجایی وارد می شود که نیروی انسانی ما کارش را از دست می دهد یا کم کار می شود و همین طور این چرخه ادامه پیدا می کند.ضمانت هایی اجرایی یا ضمانت هایی که کمک می کند به بالا بردن کیفیت، یا استاندارد کردن، استاندارد سازی، به اینها چقدر در جهاد دانشگاهی دقت می شود؟

البته این سوال خیلی گسترده است و مسئولان خاص خودش را می طلبد ولی من از نگرش خودم می گویم ممکن است در این چرخه ضعفی یا نواقصی وجود داشته باشد که دیده نشده است یا ما خرید دانش فنی را انجام دادیم که کاملا آن دانش فنی منتقل نشده است، اینها همه است. یکی از علت های اصلی که استاندارد راجع به آن بحث می شود، استاندارد که خود واژه اش مهم نیست، در حقیقت بازارمهم است. چرا شما یک جنسی را می خرید؟ چرا شما یک لباس خاص را انتخاب می کنید و یک لباس خاص را انتخاب نمی کنید؟ چرا یک محصول خاص را می روید انتخاب می کنید و یک محصول خاص دیگر را انتخاب نمی کنید؟ شخص شما وقتی بازار می روید و یک برند خاص را استفاده می کنید و می خرید، چون اعتماد دارید و چون می دانید پشت این استانداردی هست، چون می دانید یک کیفیتی وجود دارد که این کیفیت تغییرنکرده و حتی رو به بهبود قرار گرفته، پس شما می آیید آن جنس خاص را انتخاب می کنید از بین دهها جنس.

من سوالم را خلاصه کنم آیا در جهاد دانشگاهی واحدی وجود دارد که استانداردها یا ارتقای کیفیت در محصولات را کنترل کند؟

من خدمت شما بگوییم از این 28-27 محصولی که ما در بازار داریم، تقریبا بیش از نیمی از این محصولات را استانداردش را خودمان وارد جامعه کردیم.

استاندارد را نهاد ناظر تعیین می کند یا خودتان؟

متاسفانه نهاد ناظر ما که اداره استاندارد است، تمامی استانداردهای روز دنیا را ندارد. ببینید در حوزه های مختلف به ویژه حوزه ما محصولات به روز هستند، ما الان محصولاتی را در دنیا داریم که همزمان، ما یک کدی داریم .همزمان با دنیا ما ثبت اختراع کردیم در 3-2سال گذشته، استاندارد راجع به آن در کشور وجود ندارد. وقتی شما تولید دانش فنی کردید، ایجاد دانش فنی کردید، خودتان در نوشتن این استاندارد قاعدتا سرآمدید باید کمک کنید این اتفاق بیفتد. ما الان همزمان با دنیا در این حوزه محصول داریم. یعنی همزمان با دنیا که دارد تست می کند و دارد آزمون می کند در مزارع، ما این کارها را در این حوزه ها داریم می کنیم. قاعدتا استاندارد کردن محصولات ما هم به روز باید اتفاق بیفتد که این اتفاق دارد در حوزه جهاد دانشگاهی می افتد و در تدوین استاندارد و نوشتن استاندارد کمک می کند.

خب این خیلی امیدبخش است. الان وارد دهه چهارم فعالیت های جهاد دانشگاهی شدیم، یعنی دهه چهارم را داریم سپری می کنیم. فکر می کنید آن چیزی که برای دهه پنجم و ششم اولویت های اصلی جهاد دانشگاهی هست چه چیزی است؟

چیزی که من در جهاد دانشگاهی دارم می بینم در حقیقت یک سازمان بالغ و رشد یافته ای است که از ابتدا از ایده تا بازار حرف دارد و برنامه دارد و دارد در این مسیر حرکت می کند. منتها این سازمان جانشین پروری باید بکند، جایگزین پروری باید بکند، در کنار خودش یا مجموعه های دیگر باید نیروهای جوان را وارد سیستم کند و جهاد دانشگاهی این کار را دارد می کند و ان شاء الله که در آینده نزدیک ما شاهد این  باشیم. یعنی در دهه چهلم قطعا نیروهای جوان باید پرچم سه دهه اخیر جهاد دانشگاهی را دست بگیرند و به ثمر برسانند.

نسل جدیدی وارد شوند.

حتما.

خیلی متشکرم از شما. نگاهی بود به جهاد دانشگاهی یکی از نهادهای پرثمر در طی سه چهار دهه گذشته در سرزمین ما که نقاط قله های زیاد و نقاط عطف بسیار زیادی داشته است.

 

No tags for this post.