شرکت‌های دانش بنیان چگونه مشکل‌های اقتصادی را رفع میکنند؟
چگونگی کسب شناخت از توانمندی های متخصصان داخلی و توسعه محصول های دانش‌بنیان در بازارهای داخلی و خارجی و مشکل های پیش روی این شرکت ها برای ارایه بهتر محصول هایشان بهانه ای شد تا خبرنگار سیناپرس به بهانه روز حمایت از صنایع کوچک(21 مرداد) گزارشی در این خصوص داشته باشیم.
دکتر حسین یوسفی، عضو هیات علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، مدیر عامل شرکت شرکت نانو نوین پلیمر (یکی از شرکت های پارک علم و فناوری استان مازندران) به عمده مشکل های پیش روی این شرکت ها اشاره کرد و گفت: یکی از مشکل های عمده شرکت‌های دانش بنیان این است که اکثر دست اندر کاران آن همه دانشگاهی هستند و در فضای دانشگاهی بزرگ شده‌اند و سرمایه آنچنانی ندارند. در خواست من از مسوولان این است که آورده فنی این شرکت ها را به نوعی ارزش گذاری کنند و به عنوان آورده طرح در نظر داشته باشند و در بحث واگذاری 
زمین، شرکت‌های دانش بنیان را هم در اولویت قرار دهند.
وی افزود: همچنین متاسفانه هم اکنون ارتباط قویی بین بخش‌ها و سازمان‌های مختلف وجود ندارد. هر یک از این ارگان‌ها و سازمان‌ها به صورت جزیره‌ای کارهای خودشان را مدیریت میکنند. از سوی دیگر اغلب متولیان سازمان‌ها و ارگان‌ها شعارهای حمایتی زیاد می‌دهند. شعارهایی که معمولا با عمل‌شان تناسب چندانی ندارد.
وی یاد آور شد: هرچند اخیرا فعالیت‌های خوبی در زمینه تولید محصول‌های هایتک و شرکت‌های دانش بنیان شده است اما این فعالیت‌ها و جنبش‌ها باید تداوم بیشتری یابد و تبدیل به نهضت شود تا کشور ما نیز به پای کشورهای پیشروی آسیایی مانند کره جنوبی و ژاپن برسد. همچنین لازمه تولید محصول هایتک و شرکت دانش بنیان، داشتن مدیری آگاه به امور است. اگر مدیری نسبت به این محصول‌ها شناخت کافی نداشته باشد، نمی‌توانیم انتظاری داشته باشیم که نهضت دانش بنیان به آن شکلی که مد نظرمان است در کشور شکل بگیرد؛ مدیران اجرایی و دولتی ما نیز باید دانش بنیان باشند تا بتوانند نقش بهتری در تبدیل علم به ثروت و تولیدهای دانش بنیان ایفا کنند.
محصول‌های هایتک به سادگی وارد بازار نمی شوند
دکتر محسن جهانشاهی، رییس پژوهشکده فناوری نانو دانشگاه صنعتی بابل نیز به علت چرایی ورود سخت محصول های هایتک به بازار پرداخت و گفت: هم اکنون بزرگترین مشکل محصول‌های هایتک، مقاومت مصرف کننده ها نسبت به این فناوری و رقابت سرسخت با رقبای پیشین است؛ این رقبا به دلیل کیفیت مطلوب محصول هایشان سهم عظیم بازار را به خود اختصاص داده اند بنابراین ورود محصول های هایتک شرکت های دانش بنیان به بازارهای داخلی و خارجی کار چندان ساده ای نیست.
استاد دانشگاه صنعتی بابل افزود: متاسفانه هم اکنون ارتباط بین بخش صنعت و دانشگاه خیلی کمرنگ است. سال ها است که دانشگاه به کار تولید علم پرداخته و صنعت نیز از طریق بخش خصوصی کار خود را به پیش برده است. اغلب شرکت های خصوصی به واسطه ارتباط با کنسرسیوم‌های شرکت های خارجی و واردات محصول‌های آنان سهم عظیمی از بازار داخلی را قبضه کرده اند و به سادگی اجازه نمی دهند شرکت‌های کوچک دانش بنیان دانشگاهی به بازار ورود پیدا کنند.
هم اکنون بزرگترین مشکل محصول‌های هایتک، مقاومت مصرف کننده ها نسبت به این فناوری و رقابت سرسخت با رقبای پیشین است؛ این رقبا به دلیل کیفیت مطلوب محصول هایشان سهم عظیم بازار را به خود اختصاص داده اند بنابراین ورود محصول های هایتک شرکت های دانش بنیان به بازارهای داخلی و خارجی کار چندان ساده ای نیست.
وی اظهار کرد: مهمترین وظیفه دولت هموار کردن این مسیر است. دولت باید یک سری قوانین برای صنایع بزرگ که عمدتا بخش خصوصی‌اند و بخشی از سهامداران دولتی را تشکیل می دهند را وضع کند تا شرکت های خصوصی نیز بتوانند فرصتی برای رقابت داشته باشند. در غیر این صورت دانشگاهیان پس از گذشت مدت زمانی از این کش و قوس ها و کشمکش های بازار خسته شده و بار دیگر به سراغ کار پیشین خود( تولید علم ) می روند.
وی بیان کرد: ورود علم دانشگاهیان به صنعت باید گام به گام صورت بگیرد. محصول های فناور شرکت های ابرقدرت از ابتدا با همین کیفیت وارد بازار نشده اند.R@D این شرکت از 50-60 سال پیش آغاز به کار کرده است بنابراین نباید ساده انگارانه تصور کنیم که کیفیت یک شرکت نوپای دانشگاهی در ابتدا باید همپای یک شرکت ابر قدرت جهانی باشد.
گرفتن وام دردی را دوا نمی کند
دکتر سید عباس شاه مرادی، مدیر شرکت آرا پژوهش نیز در اینباره گفت: مهمترین مشکل ما دستیابی به بازار داخلی است. حمایت مالی شدن مانند
گرفتن وام از سوی دولت برای ما خاصیتی ندارد. تنها ما را تبدیل به بدهکار بانکی می کند. در حقیقت فراهم کردن بستر مناسب از جمله مهمترین حمایت های دولتی است. جای بسی تاسف است که این پول به جای صرف شدن در پارک های فناوری به صورت دلار به جیب شرکت های خارجی می رود. در حالی که می توان با گسترش این فناوری ضمن اشتغال زایی بیشتر از رفتن نخبگان کشور به خارج از کشور به دلیل جاذبه های علمی جلوگیری کرد.
وی افزود: دولت می تواند با فراهم کردن شرایط لازم برای حضور شرکت های دانش بنیان در نمایشگاه های خارجی، کمک بزرگی به صادرات محصول های داخلی کند.
شرایط ورود شرکت های دانش بنیان به بازار خارجی
گاهی بسیاری از این فناوری‌ها با وجود نیاز ملی و ارزش زیاد صادراتی به دلیل نقاط ضعف و پیدا نکردن بازارهای هدف و بسیاری از مشکل‌های دیگر در نیمه راه رها شده یا در پیچ و خم ابتدای کار باقی مانده‌اند.
دکترعبدالرضا میر محسنی، فوق دکترای علوم تکنولوژی پلیمر، معاون پژوهشی و فناوری پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: هم اکنون شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری برای صادرات محصول‌هایشان با یک سری مشکل ها مواجه اند. عمده مشکل صادرتی این شرکت ها مربوط به بحث توانمندسازی آنها است؛ این شرکت‌ها باید برای ورود به بازار خارجی مرحله ای به نام اعتبارسنجی را سپری کنند؛ هم اکنون نهادهای بسیار معتبر در دنیا با نام ECA سیستم استاندارد و مشخصی برای این کار دارند.
این استاد دانشگاه تبریز افزود: متاسفانه در حال حاضر شرکت‌های دانش بنیان به دلیل واهمه از عملکرد منفی، در تکمیل ساختارهای کاغذی مانند لیست بیمه، صورت‌های مالی، تعداد کارکنان و … نقص دارند و این امر منجر به رد آنها در اعتبارسنجی تجاری بین المللی می‌شود.
وی تصریح کرد: همچنین هرچند شرکت‌های دانش بنیان ما از نظر توان علمی و فناوری قوی هستند اما از نظر علوم انسانی ضعف دارد. نهایتا مشتری خارجی بیشتر از اینکه بخواهد کالای دانش بنیان را خریداری کند، تمایل دارد فناوری مورد نظر را به دست آورد.
قدرت بازاریابی شرکت‌های دانش بنیان کوچک کم است
حسین توحیدی، فارغ التحصیل رشته فیزیک از دانشگاه تهران، مدیر عامل شرکت دانش بنیان پویا فن آوران کوثرگفت: شرکت‌های دانش بنیان کوچک به خودی خودشان نمی‌توانند در صادرات محصول هایشان موفق باشند. این شرکت‌ها نیازمند حمایت‌های دولتی و حاکمیتی هستند. این نیازها تنها به لحاظ مالی تامین نمی‌شود. بسترها و زیرساخت‌های لازم برای معرفی این محصول ها نیز باید مهیا باشد.
وی افزود: قطعا شرکت‌های دانش بنیان کوچک قدرت بازاریابی شرکت‌های تجاری و بزرگ را ندارند بنابراین نیازمند کمک دولت در بخش بازرگانی هستند. اگر این شرکت‌ها حمایت نشوند، دیر یا زود از چرخه خارج خواهند شد؛ طبق یکی از منابع آماری، حدود 85 درصد شرکت‌های
دانش بنیان پس از گذشت مدتی از بین می‌روند. قطعا این شرکت‌ها محصولات خوبی داشته‌اند اما به دلیل نداشتن استراتژی خوب از رده خارج شده‌اند.
مساله صادرات محصول های دانش بنیان کاملا تخصصی است
دکتر مجید متقی طلب، رییس پارک علم و فناوری گیلان نیز در این خصوص گفت: مساله صادرات محصول های دانش بنیان به کشورهای دیگر بحثی کاملا تخصص است. داشتن محصول خوب و عالی لازم اما کافی نیست بنابراین افراد باید ضمن داشتن تجربه و صاحب سبک از ارتباط های مناسب نیز با کشورهای مخاطب و هدف برخوردار باشند. گاهی این افراد به دلیل تجربه نداشتن کافی و ارتباط های نامناسب برای عرضه محصول‌هایشان به کشورهای هدف، با عده ای دلال و کلاه بردار مواجه می‌شوند که ممکن است تمام سرمایه و دارایی شان را از دست دهند. از آنجا که این کار تخصصی بود ما تصمیم به تشکیل این کنسرسیوم گرفتیم.
وی افزود: موضوع دیگر نوع حمایت های تشویقی برای صادرات این محصول ها است. هم اکنون تشویق های صادراتی برای تولید مصالح ساختمانی و مواد غذایی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می شود. تولید کنندگان این محصول ها کارت‌های بازرگانی دارند و باید قوانین خاص خودشان را رعایت کنند اما شرکت های مستقر در پارک هنوز دارای آن توانمندی نیستند که کارت بازرگانی و روابط زیاد با اتاق‌های بازرگانی، صنعت، معدن و تجارت و کشاورزی داشته باشند بنابراین ضرورت دارد که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز با این نوع ساختارها مانند اتاق بازرگانی ارتباط داشته باشد تا از این طریق حمایت‌های از شرکت های دانش بنیان شود. هم اکنون ما پیگیر این مساله هستیم تا بتوانیم با استفاده از ظرفیت های این اتاق عمده مشکل این شرکت ها را برطرف کنیم.
وی ادامه داد: هم اکنون به جزء معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، دستگاه های دیگر به صورت مستقیم به این قضیه ورود پیدا نکرده اند. شاید علت اصلی آن صادراتی بودن محصول های دانش بنیان است. این محصول ها نسبت به صادرات غیر نفتی دیگر مانند فرش، صنایع دستی، مصالح ساختمانی و… رقم معناداری ندارند به همین دلیل سایر دستگاه ها و ارگان ها هنوز نسبت به این قضیه حساس نشده اند. اگر صادرات این شرکت ها نیز رشد کند شاید آنها هم پای کار بیایند.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
