اضطراب اجتماعی، یکی از آزاردهنده ترین اختلالاتی است که می تواند هر فردی را از زندگی روزمره و عادی خود باز بدارد. محققان کشور در یک مطالعه پژوهشی، یک رویکرد جالب را برای کنترل این اختلال در نوجوانان بررسی کرده و نتایج مفیدی گرفته اند.
به گزارش سیناپرس، امروزه روان شناسان رشد، به نوجوانی به عنوان زمان رشد و فرصت های مثبت نگاه می کنند. نوجوانی، دوره انتقال بین کودکی و بزرگسالی است و روانشناسان رشد از نوجوانی به عنوان زمان طوفان و فشار روان شناختی نیز یاد کرده اند، یعنی به دوش کشیدن مسئولیت های خواسته از یک بزرگ سال، قبل از این که به بزرگسالی برسد. در این دوره از رشد، اضطراب، موضوع مهمی است که بسیار مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. اضطراب، یک احساس هیجان آمیز عمومی و مبهم از دلواپسی است که با یک یا چند احساس جسمی مانند تنگی نفس، تپش قلب و فشارخون بالا و در صورت تداوم، با مشکلات روانی دیگر همراه می گردد.
به گفته متخصصان، اضطراب، نوعی هیجان است، نوعی احساس و ادراک ذهنی است که با پاسخ بدنی به تهدید واقعی یا ادراک شده همراه است. اضطراب، نوعی غریزه زندگی و بقا است که به ما می گوید از چه چیزی و با چه روشی اجتناب کنیم. وقتی که اضطراب به طور مکرر، مداوم و شدید باشد، یا سابقه بروز آن بیش از حد بوده و اختلالی در کارکرد روزمره فرد ایجاد کند که متناسب با سن و تحول بهنجار وی نباشد، به یک اختلال روانی تبدیل می شود. اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال فوبی اجتماعی به عنوان یک اختلال اضطرابی، مشکل ناتوان کننده ای است که درصد بالایی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. اختلال های اضطرابی، نشانه های پیچیده و متفاوتی از جمله تغییرات جسمانی و روان شناختی دارند.
در رابطه با این موضوع، پژوهشگران دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین تحقیقی را انجام داده اند که در آن، کاربرد روشی به نام راهبرد درمانی راه‌حل مدار، بر اضطراب اجتماعی نوجوانان بررسی و آزمایش شده است.
آن ها این تحقیق را با مشارکت 30 دختر نوجوان 16 تا 18 ساله و دارای اختلال اضطراب اجتماعی از شهر تهران انجام داده اند. این افراد به دو گروه تقسیم شدند و برای یک گروه، در 8 جلسه، برنامه درمانی راه حل مدار ارائه شد، در حالی که گروه دیگر چنین برنامه ای را دریافت نکرد. در نهایت وضعیت این دو گروه از لحاظ اضطراب اجتماعی مورد مقایسه علمی و آماری قرار گرفت.
نتایج این بررسی ها نشان داد: رویکرد موسوم به «درمان راه‌حل مدار» می تواند به خوبی سبب بهبود اضطراب اجتماعی، اضطراب عملکرد و اضطراب موقعیت نوجوانان دارای اختلال اضطراب اجتماعی شود.
در این زمینه، حسین کشاورز افشار، استادیار و محقق گروه مشاوره دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران و دو همکار دیگرش می گویند: درمان راه حل مدار به جای توجه روی ماهیت و علل مشکل، بر راه حل ها و چاره جویی ها تمرکز دارد و این تمرکز را به حال وآینده می دهد. طبق این رویکرد درمانی، عقیده بر این است که راه حل ها متعدد هستند و چیزی که برای یک نفر درست است، برای دیگری ممکن است درست نباشد.
آن ها می افزایند: در فرآیند درمان راه حل مدار، رابطه درمانی، اهمیت زیادی برای درمان موفقیت آمیز دارد. یعنی با توجه به محیط درمانی مناسب، می توان امکان تغییر را فراهم کرد. درمانگران با برقراری رابطه مشترک مطلوب و اعتقاد به این که درمان جویان، کارشناس خود هستند و آمادگی لازم را نیز دارند، شرایط را برای تغییر فراهم می آورند.
بر این اساس، ترغیب کردن از مهم ترین روش های درمانگر است تا درمانجو فعالانه دست به اقدام و عمل بزند. درمان نیز کوتاه در نظر گرفته می شود و طوری برخورد می شود که انگار، آخرین جلسه درمان است.
به گفته کشاورز افشار و همکارانش، اگر متخصصان، روانشناسان، کارشناسان آموزش و پرورش، مشاوران، خانواده ها و نوجوانان از فرآیند درمان راه حل مدار، فنون خاص آن و نقش موثر آن در کاهش اختلال های روانی از جمله اضطراب اجتماعی آگاهی یابند، درمان فوق در اولویت قرار خواهد گرفت. در این صورت افراد، آمادگی مقابله با چالش های زندگی روزمره را در خود احساس خواهند کرد. در نتیجه دور از انتظار نیست که این توانایی بخشیدن، منجر به کاهش اضطراب اجتماعی در نوجوانان گردد.
آن ها معتقدند: بنابراین، آگاهی دادن به مراکز آموزش نوجوانان و والدین در خصوص نقش و اهمیت درمان راه حل مدار، تأثیر بسزایی در بهبود اختلال های اضطرابی خواهد داشت. لذا پیشنهاد می شود برنامه درمان راه حل مدار مبتنی بر آموزه های فرهنگی و بومی سازی آن و همچنین ارزیابی اثربخشی آن بر اضطراب اجتماعی و سایر اختلال های روانی نوجوانان، به گونه ای صحیح، متناسب سازی شود.
به گزارش سیناپرس، این اطلاعات علمی پژوهشی، در فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه متعلق به دانشگاه محقق اردبیلی منتشر شده اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.