پس از دوازده فصل کاوش باستان‌شناختی هیأت مشترک ایرانی-ایتالیایی در پارسه تخت جمشید در چارچوب پروژۀ «از کاخ تا شهر»، چشم‌اندازی نو از کهن‌ترین شهر پارسی ایران گشوده شد. این افق تازه، کشف دروازۀ شهر قدیمی پارسه است.
به گزارش سینا پرس فارس، این دستاورد بزرگ حاصل 12سال کاوش روش‌مند اعضای هیأتعلمی و دانشجویان دانشگاه شیراز و دانشگاه بولونیا با همکاری مؤسسۀ ایزمئو، پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و پژوهشگاه باستان‌شناسی وزارت میراث فرهنگی در یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی شهر پارسه، موسوم به «تل آجری» است. به‌رغم تخریب شدید این محوطۀ باستانی، کاوش‌های دقیق و روش‌مند و مستندنگاری دقیق یافته‌ها، بازسازی شکل اصلی بنای این دروازه را در مقیاسی واقعی ممکن نمود.
در نتیجۀ این کاوش‌ها که به سرپرستی مشترک دکتر علیرضا عسکری چاوردی (عضو هیأتعلمی دانشگاه شیراز) و پروفسور پی‌یر فرانچسکو کالیری (عضو هیأتعلمی دانشگاه بولونیای ایتالیا) از تاریخ ۱۰مهرماه ۱۴۰۰ تا ۱۴ آذرماه ۱۴۰۰ انجام گرفت، علاوه‌بر آشکارشدن بخش‌های زیادی از بنا، پلان این دروازه به‌صورت نسخه‌ای کشابه از دروازۀ ایشتار بابل رسم شد و همچنین سه تکه کتیبۀ میخی به زبان‌های ایلامی و بابلی به‌همراه آجرهای لعاب‌دار منقش به دست آمد. سرانجام، بازسازی‌های سه‌بعدی این بنا، روش تفسیر علمی و تحلیل مستند از ارزش‌های فرهنگی هنری، یادمان دروازه‌ای باشکوه در پردیس فیروزی شهر پارسه را فراهم آورد.
به‌گفتۀ دکتر عسکری، باستان‌شناسان در دوازدهمین فصل از کاوش خود، فونداسیون (شالوده) دو برج بزرگ ضلع شمال شرقی و شمال غربی این دروازۀ تاریخی و همچنین ایوان و کریدور (راهرو) شمالی این بنا را به‌صورت کامل شناسایی و آشکار کردند.
وی افزود: طراحی‌های فنی از نقش و نگاره‌ها و شناخت علمی فنون ساخت بنا امکان بازسازی نقش و نگاره‌ها، بازسازی شکل اصلی بنای این دروازه را در مقیاسی واقعی ممکن نمود.
عضو هیأتعلمی دانشگاه شیراز ادامه داد: سرانجام، بازسازی‌های سه بعدی این بنا، روش تفسیر علمی و تحلیل مستند از ارزش‌های فرهنگی هنری یادمان دروازه‌ای باشکوه در پردیس فیروزی شهر پارسه را فراهم آورد.
وی خبر داد: در روند کاوش‌های این فصل، پلان این بنای تاریخی بیش از پیش به‌صورت نسخه‌ای مشابه از دروازۀ ایشتار بابل ظاهر شد که در آن ویژگی‌های جدید و بدیعی مانند هستۀ خشت و گلی دیوارهای آجر پخته نمایان شده است.
دکتر عسکری بیان داشت: در کاوش‌های این فصل سه تکه کتیبه میخی به زبان‌های بابلی و ایلامی به همراه آجرهای لعاب‌دار برجسته متعلق به تابلوهایی با نقوش گل رزت، گاو نر و مار-اژدهای موشخوشو نماد ایزد مَردوک از بین‌النهرین باستان از این دروازه به دست آمد.
او عنوان کرد: همچنین، بخشی از سازۀ معماری مرحلۀ دوم استقراری شامل یک فوانداسیون متشکل از پاره‌آجرهای شکسته نمایان شد که در بخش کریدور شمالی قرار داشت.
عضو هیأتعلمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز یادآور شد: فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی در زمینۀ تهیۀ طرح جامع پلان حفاظت از سازه‌های معماری این بنای باشکوه در این فصل با مستندنگاری و مرمت سازه‌های مکشوفه به انجام رسید و بخش عمده‌ای از آجرها حفاظت شد.
گفتنی‌ست، این پروژه محصول همکاری‌های بین‌المللی ایران و ایتالیا در حوزۀ میراث فرهنگی و راوابط دانشگاهی و باهمکاری و پشتیبانی مؤسسات هر دو کشور ازجمله وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران و ارگان‌های وابسته، پژوهشگاه میراث فرهنگی، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، ادارۀ کل پایگاه‌های میراث جهانی، دانشگاه شیراز، دانشگاه بولونیا، دانشگاه اوربینو و مؤسسۀ بین‌المللی مطالعات منطقۀ مدیترانه و شرق‌شناسی رم (ایزمئو) است.
گزارش: محمدرضا قشقایی زاده