نمکزارشدن خلیج فارس با شیرین سازی غیرممکن است
خلیج فارس دریایی نیمه بسته است از این رو فعالیت انسانی تاثیر بسزایی در اکوسیستم آن دارد، چند سالی است آب شیرین کن ها ضربه های مهلکی بر پیکره نیمه جان این حوضه آبی وارد می کند و برخی مدعی هستند ادامه این روند آنرا به نمکزار تبدیل می کند.
چندی پیش رییس مرکز پژوهش های جوی دانشگاه شیراز هشدار داده بود که با شیرین سازی آب توسط کشورهای عربی، خلیج فارس به شدت شور و حتی نمکزار خواهد شد.
شهرام فداکار روز شنبه در گفت و گو با ایرنا در این باره گفت: وجود آب شیرین کن ها در افزایش شوری آب خلیج فارس بی تاثیر نیست اما اینکه به نمکزار تبدیل شود امری غیرممکن است.
وی افزود: از یک دوره 30 ساله تاکنون استقرار آب شیرین کن ها تغییراتی در کیفیت آب خلیج فارس ایجاد کرده است اما امید است با پیشرفت علوم محیط زیستی و فناوری جدید در عرصه آب شیرین کن ها و تدوین استانداردها و دستورالعمل ها وضعیت خلیج فارس بهتر شد.
فداکار ادامه داد: به عنوان مثال در گذشته از آب شیرین کن های تبخیری استفاده می کردند که هم موجب افزایش شوری و هم دمای آب می شد، بعد از آن که روش ' اسمزمعکوس ' مورد استفاده قرار گرفت از خروجی پساب آب شیرین کن هایی که از این روش استفاده می کردند، دمای آب بالا نمی رفت اما روی شوری آب تاثیر گذار بود.
مدیر دفتر سواحل و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اکنون طرح هایی از آب شیرین کن ها وجود دارد که با استفاده از انرژی خورشیدی فعالیت می کنند و یا طرح هایی است که با اجرایی شدن آنها دیگر فعالیت آب شیرین کن ها پسابی به همراه ندارد.
وی افزود: پیشرفت فناوری این نوید را می تواند بدهد که شاهد آلودگی کمتر محیط زیست دریایی خلیج فارس باشیم اما اگر قرار است روند کنونی روبه افزایش، بی دقتی هایی در برخی موارد، پدیده های اقلیمی که روز به روز فشار بیشتری بر اکوسیستم خلیج فارس وارد می آورد، پدیده گرم شدن زمین که روند تبخیر آب را بیشتر می کند یا اینکه خشکسالی ورود آب شیرین را به خلیج فارس را کم می کند، ادامه یابد، می تواند موجب افزایش شوری در خلیج فارس شود.
وی ادامه داد: اما اینکه رییس مرکز پژوهش های جوی دانشگاه شیراز هشدار داده که به نمکزار تبدیل می شود، نمی دانم منظورشان چه بوده است اینکه منظورشان چیزی مانند خشک شدن خلیج فارس بوده یا افزایش شوری در حد اشباح باشد، به هر حال خشک شدن و به نمکزار تبدیل شدن خلیج فارس غیر ممکن است اتفاق بیفتد.
فداکار گفت: برآوردها نشان می دهد تمام آب خلیج فارس هر 3 تا 5 سال یکبار کاملا عوض می شود در واقع آن آبی که وجود دارد از طریق جریان های طبیعی خارج و آب جدیدی از اقیانوس هند از طریق دریای عمان وارد خلیج فارس می شود بنابراین آب این پهنه مدام در حال تغییر است.
وی افزود: البته برخی بررسی ها نشان داده است که میزان کلریدی که در آب شیرین کن ها استفاده می شود در آب خلیج فارس افزایش یافته است.
مدیر دفتر سواحل و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: میزان شوری آب خلیج فارس در مدت 30 تا 35 سال گذشته حدود 10 واحد افزایش یافته است، البته این را نمی توان دقیقا به آب شیرین کن ها ربط داد اما قطعا بی تاثیر نیستند چون 45 درصد آب شیرین کن های خاورمیانه در خلیج فارس مستقر است و حدود 90 درصد آنها متعلق به کشورهای عربی است.
وی با بیان اینکه امید است با پیشرفت فناوری روز به روز کیفیت آب شیرین کن ها بهتر شود گفت: علاوه بر آن سازمان حفاظت از محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان ( راپمی ) دستورالعمل های زیست محیطی مختلفی را برای استفاده از آب شیرین کن ها تهیه کرده است که البته برخی کشورها از آن استفاده می کنند برخی هم استانداردهای محلی دارند.
به گفته وی شرایط فعلی که نتیجه اقدامات گذشته است نشان داده که در اثر استفاده از آب شیرین کن ها تغییراتی در خلیج فارس به وجود آمده است و شاید منظور رییس مرکز پژوهش های جوی دانشگاه شیراز این بوده که بر فرض میزان شوری آب در خلیج فارس به 50 تا 60 گرم در لیتر افزایش یابد چون به علت افزایش میزان تقاضای آب شیرین در کشورهای جنوب خلیج فارس از گذشته این اتفاق افتاده و کشورها راه دیگری جز آب شیرین کن ها برای تامین آب نداشتند، این مشکل به وجود آمده است.
وی گفت: به طور معمول شوری آب خلیج فارس در جاهای مختلف از 37 گرم در لیتر تا 40 و 41 گرم در لیتر است، اما محاسبات و مقالاتی است که نشان می دهد طی 30 سال اخیر حدود 10 واحد به میزان شوری خلیج فارس اضافه شده است اما مشخص نیست که آیا نتیجه فعالیت آب شیرین کن ها است یا تغییرات اقلیمی یا کاهش ورودی آب شیرین به خلیج فارس بوده است که رسیدن به نتیجه نیازمند تحقیق و بررسی کاملی است.
فداکار ادامه داد: وزارت نیرو در سواحل شمالی کشور طرح های مختلفی برای استفاده از آب شیرین کن ها در دست اقدام دارد لیکن سازمان محیط زیست تلاش می کند این موضوع را مدیریت کند به شکلی که هم بحث تامین آب در استان های مورد نیاز تامین شود و هم اکوسیستم هایی که می توانند تحت تاثیر این موضوع قرار گیرند حفظ شود، البته ایجاد تعادل میان این دو موضوع کارمشکلی است.
وی افزود: چون شرایط سرزمین به گونه ای است که وارد خشکسالی شده ایم و چند دهه است که خشکسالی بر زمین و محیط زیست فشار وارد می کند که اگر یک سری ملاحظات زیست محیطی رعایت نشود مجموعه فشارهایی که از شمال و جنوب خلیج فارس وارد می شود می تواند باعث شورتر شدن آب آن شود.
فداکار اظهار کرد: اما این نوید هم وجود دارد که طرح هایی برای فعالیت آب شیرین کن ها هستند که اصلا پساب تولید نمی کنند، آب شیرین جدا و املاح هم کاملا جدا می شود و املاح در صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
