ستاره شناسان سیستم های سیاره ای را بر اساس اندازه و آرایش سیارات خود به چهار دسته مجزا طبقه بندی کرده اند. جالب اینجاست که در دسته بندی جدید، ساختار منظومه شمسی جزء نادرترین نوع محسوب می شود.
به گزارش سیناپرس، دهه ها تلسکوپ هایی که به شکار جهان‌های اطراف ستارگانی غیر از خورشید اختصاص داده شده اند، تاکنون بیش از ۵۳۰۰ سیاره فراخورشیدی را که در ۳۹۱۰ منظومه سیاره ای قرار دارند، رصد کرده اند. اخترشناسان با این داده‌ها توانسته اند این سیارات را بر اساس ویژگی هایشان به گروه‌های مختلف طبقه بندی کنند که شامل سیارات سنگی، غول‌های گازی، ابر زمین‌ها، مینی نپتون‌ها و جهان‌های آبی می شود.
از این تجزیه و تحلیل، تیم تحقیقاتی چهار طبقه اصلی که منظومه های سیاره ای بر اساس اندازه و آرایش سیاراتشان در آن قرار می گیرند را دسته بندی کردند. این دسته بندی شامل گروه های مشابه، مرتب، ضد نظم و مختلط می شود.
سیستم های مشابه، رایج‌ترین آرایش، آن‌هایی هستند که سیارات آن تقریباً به یک اندازه هستند، برای مثال، سیستم TRAPPIST-1 که شامل هفت سیاره سنگی تقریباً به اندازه زمین است. منظومه های منظم آن‌هایی هستند که سیارات درونی کوچک و صخره ای دارند و جای خود را به غول های گازی و یخی در حومه می دهند. منظومه شمسی خودمان در این گروه قرار می گیرد و تیم تحقیقاتی معتقد است جزء نادرترین پیکربندی است.
سیستم های ضد نظم معکوس هستند و دارای سیارات بزرگ‌تر بوده و به ستاره نزدیک‌تر به نظر می رسند و هر چه جلوتر می روید کوچک‌تر می شوند و بالاخره منظومه های مختلط وجود دارند که به نظر می رسد هیچ قافیه یا دلیلی برای چیدمان سیارات خود ندارند.
پس چگونه منظومه های سیاره ای به این پیکربندی های مختلف ختم می شوند؟ مانند بسیاری موضوعات، تیم تحقیقاتی می گوید این دسته بندی ترکیبی از طبیعت و توسعه است.
به گفته محققان، این موضوع تا حدی به شرایط اولیه ای که منظومه از آن متولد شده است بستگی دارد و دربرگیرنده جرم قرص غبار و گاز اولیه است که سیارات را تشکیل می دهد و همچنین شامل فراوانی فلزات سنگین در ستاره میزبان می شود تا حدی به پویایی سیارات در طول عمر سیستم بستگی دارد.
به گزارش سیناپرس، لوکش میشرا (Lokesh Mishra) پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: از دیسک های نسبتاً کوچک و کم جرم و ستارگان با عناصر سنگین، منظومه های سیاره ای مشابه پدید می آیند. دیسک های بزرگ و عظیم با عناصر سنگین زیادی در ستاره، سیستم های منظم‌تر و ضد نظم تری را ایجاد می کنند.
سیستم های مختلط از دیسک های با اندازه متوسط ظاهر می شوند. فعل و انفعالات دینامیکی بین سیارات مانند برخورد آنها با یکدیگر نیز بر ساختار سیستم نهایی تأثیر می گذارد. به گفته او، هر چه بیشتر بتوانیم در مورد دیگر منظومه های سیاره ای بیاموزیم، بهتر می توانیم جایگاه خود را در کیهان درک کنیم.
شرح کامل این تحقیق در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.
مترجم: کاظم فلاحی پناه
No tags for this post.