بنای بقعه امامزاده سلیمان از خارج دارای پلانی چهار ضلعی و با مصالح لاشه سنگ ساخته شده که در سه طرف شرق ، غرب و جنوب دارای پنجره هایی جدید است. گنبد بنا ، مخروطی دوپوسته و با لاشه سنگ بنا شده است . در بالای مخروط گنبد ، نوع چیدمان سنگ ها نامرتب است که نشان می دهد بنا در گذشته تخریب و روباره مرمت شده است.
بنا به گفته اهالی ، امامزاده سلیمان از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام است ولی احتمالاً وی از جمله افرادی بوده که با یاغیان و مهاجمین جنگیده و پس از مرگ ، آرامگاه او مورد توجه و عنایت مردم قرار گرفته و یا این که ایشان از سادات مرعشی بوده که در دوران صفوی به عنوان رهبر مذهبی یا امام جماعت مورد علاقه مردم روستا بوده و پس از فوت ، آرامگاه او زیارت گاه مریدانش شده است.
در ساقه خارجی گنبد دو ردیف نره کاشی فیروزه ای دیده می شود که از نظر فرم ساخت و لعاب به کار رفته در آن و وجود فرورفتگی های سطح داخلی کاشی که با ملاط درگیر می شو د ، عیناً مشابه موارد کاشی کاری در گنبد سلطانیه ، مجموعه قریه شاه کرم جرقویه اصفهان ، بنای شاهسوسای کاشان و بقعه پیر نمیر در وشته طالقان است.
با توجه به این نکته که تمامی این بناها مربوط به دوره ایلخانی و قرن هشتم بوده اند ، و این نوع لعاب و کاشی در دوره های دیگر رواج چندانی نداشته است ؛ قدمت بنا را می توان قطعاً ایلخانی ذکر کرد . در کنار این موارد ، نوع گنبد بنا که مخروطی و از لاشه سنگ ساخته شده و پلان هشت ضلعی بقعه ، همگی القا کننده معماری محلی این منطقه در قرن هشتم هجری است.
این کاشی ها بنا را دور زده و در بخش هایی دچار آسیب شده اند . البته باید خاطر نشان کرد که کاشی های مزبور در زیر لایه ای از سیمان بر روی گنبد بودند و به تازگی و در جریان مرمت بنا آشکار شده اند. در این مرمت ، کلیه سازه های الحاقی و جدید اطراف بنا تخریب شده اند.
بنای امامزاده از داخل دارای پلان هشت ضلعی است و در هر ضلع آن یک طاق نما با قوس جناغی و سکوئی در پائین آن تعبیه شده است .
نمای داخلی بقعه تماماً از گچ پوشیده شده و در جریان مرمت بنا ، این گچ ها برداشته شده اند. در برخی قسمت های این طاق نماهای داخلی علاوه بر سنگ ، از آجر نیز استفاده شده است که ملا حسینی ، مرمت گر بنا اعتقاد دارد که ممکن است این مساله به دلیل ساخته شدن طاق نماها در دوره های بعدی مانند دوره صفوی باشد.
گنبد از داخل دارای چهار نورگیر بودهو ضریح نیز فلزی و جدید است که در داخل آن معجری چوبی قرار دارد که آن هم به نظر چندان قدیمی نمی رسد.
اهالی روستا اعتقاد دارند که نسب این امامزاده به حضرت سجاد علیه السلام می رسد. به گفته اهالی ، در گذشته در بالای گنبد ، یک پنجه سیاه رنگ زیبا قرار داشته که در سالهای قبل از انقلاب به سرقت می رود .
در صفحه 70 کتاب بقاع متبرکه استان تهران ، به این بنا به صورت مختصر اشاره می شود اما در مورد قدمت آن مطلبی قید نشده است .
در صفحه 141 کتاب آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظر آباد نوشته ابوالقاسم حاتمی ، در مورد این بنا چنین نوشته شده است :
« …. تپه امامزاده ، بیش از دویست سال پیش قبرستان روستا بوده است ، سپس قبرستان به مکانی به نام پشت خانه چهار شهید منتقل شد و اوایل انقلاب مجددا قبرستان به محل فعلی تغییر مکان می دهد.
بنا به گفته اهالی ، امامزاده سلیمان از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام است ولی احتمالاً وی از جمله افرادی بوده که با یاغیان و مهاجمین جنگیده و پس از مرگ ، آرامگاه او مورد توجه و عنایت مردم قرار گرفته و یا این که ایشان از سادات مرعشی بوده که در دوران صفوی (؟) به عنوان رهبر مذهبی یا امام جماعت مورد علاقه مردم روستا بوده و پس از فوت ، آرامگاه او زیارت گاه مریدانش شده است.
بنای امامزاده سلیمان مشتمل است بر یک حیاط کوچک ، دو تالار در ضلع شمال و شرق و گنبد خانه هشت ضلعی … تالار های شرقی و شمالی در سال های 1362 به بنا الحاق شده است …. »
همانطور که گفتیم تمامی این سازه ها تخریب شده اند . حاتمی قدمت بنا را صفوی ذکر می کند اما با توجه به شواهد موجود و دلایل ذکر شده ، این بقعه به دوره ایلخانی تعلق دارد .
گزارش و تحلیل فنی: احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.