علیرغم تمام پیشرفت هایی که در زمینه تولید انرژی های تجدیدپذیر حاصل شده است، بشر کماکان برای دستیابی به اهداف اقتصادی خود نیازمند نفت خام است. محققان کشورمان در یک تحقیق جدید، نقش عوامل بنیادین بازار را در تعیین قیمت جهانی این کالای استراتژیک بررسی نموده اند.
به گزارش سیناپرس، انرژی، یک کالای استراتژیک در سطوح بین المللی محسوب می شود و فعالیت دولت ها و سازمان ها تحت تاثیر و وابسته به این کالا و بازارهای مرتبط با آن است. علیرغم روند رو به رشد و توسعه استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی در سطح جهان، هنوز عمده ترین بخش از تقاضای انرژی جهان توسط سوخت های فسیلی تامین می شود که از جمله مهم ترین آن ها نفت خام است. در واقع نفت مهم ترین منبع تامین انرژی بشر است و این امر حداقل طی چند دهه سال آینده نیز به همین شکل خواهد بود.
بنابر گفته های صاحب نظران، رشد و توسعه اقتصادی بسیاری از کشورهای جهان وابسته به قیمت نفت است، به همین جهت قیمت نفت، با پیشرفت اقتصادی کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت رابطه اساسی داشته و نقش تعیین کننده ای در رکود و رونق اقتصاد بین الملل دارد.به گزارش سیناپرس، آگاهی از تغییرات قیمت نفت برای بسیاری از کشورها امر مهمی تلقی می شود. برای مثال دولت ها با آگاهی از قیمت نفت برای نحوه استخراج منابع طبیعی نفتی برنامه ریزی کرده و بانک های مرکزی نیز می توانند سیاست های کارآمدی را در زمان به وجود آمدن بحران های نفتی اتخاذ کنند.
شناخت انواع عوامل تأثیرگذار بر عرضه و تقاضای نفت خام و میزان تأثیرگذاری هرکدام بر تعیین قیمت نفت خام می تواند اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار سیاستگذاران اقتصادی و تحلیلگران بازارهای مالی به منظور بررسی نقش و تأثیر این عوامل بر قیمت نفت خام قرار دهد.
در رابطه با این موضوع، یک مطالعه علمی پژوهشی توسط محققان دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده است. در این مطالعه، نقش عوامل بنیادین بازار در قیمت جهانی نفت مورد ارزیابی قرار گرفته است.
در این مطالعه، با استفاده از سیستم معادلات همزمان به محاسبه کششهای عرضه و تقاضا نسبت به قیمت جهانی نفت خام، شاخص دلار آمریکا، قیمت گاز طبیعی، تنش های نظامی و امنیتی در جهان، میزان ذخایر کشورهای OECD، توان عملیاتی پالایشگاه های جهان و تولید ناخالص داخلی جهان پرداخته شده و الگوی پیشنهادی مربوط به پیشبینی قیمت جهانی نفت برآورد گردیده است.
بر اساس نتایج این تحقیق، بیشترین تاثیر را در این خصوص تولید ناخالص داخلی جهان با کشش تقاضای 0.6 و کمترین تاثیر را تنش های نظامی و امنیتی جهان با کشش تقاضای 0.01- دارند.
نوید سالک، پژوهشگر اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبایی و همکارانش در این باره می گویند: نتایج تحقیق ما بیانگر آن هستند که به طور کلی، هر دو سوی عرضه و تقاضای جهانی نفت کم کشش هستند. با تحلیل میزان حساسیت های مختلف در این خصوص، سیاستگذاران اقتصادی می توانند تصمیمات موثری برای چگونگی واکنش در برابر تغییرات قیمت نفت اتخاذ کند. به عبارتی سیاستگذاران با به روز کردن داده ها و تغییرات مشاهده شده در ضرایب این حساسیت ها می توانند روند تغییرات قیمت نفت را تحلیل کنند و از این تحلیل ها در جهت اتخاذ تصمیمات درست استفاده کنند.
آن ها می گویند: از طرف دیگر کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت می توانند با شناخت بیشتر و تمرکز بر روی عواملی که کمترین ضریب حساسیت را دارند، به هنگام تغییر قیمت نفت، با کمترین واکنش از جانب یکدیگر مواجه شوند. به گزارش سیناپرس، شش سناریوی مطرح شده در این تحقیق و بررسی تأثیر این سناریوها بر متغیرهای برونزای الگو، نمونه ای از تحلیل حساسیت ها به شمار می رود.
در این تحقیق که نتایج آن در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه مطالعات اقتصاد انرژی منتشر شده اند، به پژوهشگران و علاقه مندان به سیاستگذاری اقتصادی در این حوزه پیشنهاد شده است که با اعمال سناریوهای ترکیبی بیشتر، به بررسی دقیق تر اثرات این سناریوها بپردازند.
گزارش: محمدرضا دلفیه