یک مطالعه جدید چاقی را با الگوهای از دست دادن بافت مغز که با الگوهای از دست رفته در بیماری آلزایمر همپوشانی دارند، مرتبط می‌داند.
به گزارش سیناپرس همدان، یک مطالعه جدید نشان می دهد که مغز افراد مسن مبتلا به چاقی الگوهای از دست دادن ماده خاکستری را نشان می دهد که به طرز چشمگیری شبیه به مواردی است که در افراد مبتلا به آلزایمر اولیه دیده می شود. این الگوها در محل از دست دادن بافت همپوشانی دارند، اما نه در شدت. به عبارت دیگر، بیماران مبتلا به آلزایمر نسبت به بزرگسالان چاق همسن که از نظر شناختی سالم هستند، درجات بسیار بیشتری از آتروفی مغز را نشان می دهند.
فیلیپ موریس، نویسنده اول مطالعه جدید و عضو فوق دکتری در موسسه عصبی مونترال دانشگاه مک گیل، تأیید کرد: درجه تغییرات مغز در چاقی بسیار کمتر است. موریس ادامه داد: با این حال، توزیع فضایی از دست دادن بافت ممکن است به توضیح اینکه چرا چاقی یک عامل خطر اصلی برای آلزایمر است کمک کند. مطالعات گذشته به طور خاص چاقی میانسالی را با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل مرتبط دانسته اند.
دکتر جفری برنز، یکی از مدیران مرکز تحقیقات بیماری آلزایمر در مرکز پزشکی دانشگاه کانزاس، گفت: این شواهد بیشتر نشان می دهد که این عامل خطر اصلی قلبی عروقی چاقی با شواهدی از تخریب عصبی یا از دست دادن تدریجی سلول های مغز مرتبط است.
برنز گفت: با این حال، تحقیق جدید که روز سه شنبه (31 ژانویه) در مجله بیماری آلزایمر منتشر شد، نمی تواند علت دقیق این از دست دادن بافت را نشان دهد و همچنین نمی تواند مشخص کند که کدام یک از شرکت کنندگان چاق از نظر شناختی سالم ممکن است به زوال عقل، مبتلا شوند. این تا حدی به این دلیل است که تجزیه و تحلیل‌ها تنها یک نقطه از زمان را در اوایل تا اواسط دهه 70سالگی هر شرکت‌کننده ثبت کردند.
برنز گفت: ما به مطالعات طولانی‌مدت و پایدار نیاز داریم تا این موارد را در طول زمان اندازه‌گیری کنیم. برای این افراد بدون مشکلات شناختی، چقدر این موضوع با نتایج ضعیف در آینده مرتبط است؟ ما هنوز نمی دانیم.
موریس و همکارانش قبل از مطالعه جدید خود شواهدی پیدا کردند که نشان می‌دهد در افراد 60 ساله، چاقی با الگوهای مشخصی از نازک شدن ماده خاکستری مغز مرتبط است. ماده خاکستری که به دلیل رنگ آن نامگذاری شده است از بدنه(جسم سلولی) سلول های مغز یا نورون ها و آکسون که از آن سلول ها امتداد می یابد، تشکیل شده است. ماده خاکستری عمدتاً در قشر مغز، سطح خارجی چروکیده مغز یافت می شود.
موریس درباره آن کار قبلی که در سال 2021 در مجله بالینی غدد درون ریز و متابولیسم منتشر شد، گفت: ما دیدیم که الگوهای موجود در آنجا بسیار شبیه به الگوهایی است که در بیماری آلزایمر می بینیم. برای بررسی بیشتر این شباهت ها، این تیم از دو پایگاه داده عظیم اسکن مغز استفاده کردند: پایگاه داده ابتکار تصویربرداری عصبی بیماری آلزایمر (ADNI) و Biobank بریتانیا.
از پایگاه داده ADNI، که در ایالات متحده گردآوری شده است، این تیم اسکن مغزی از افراد مبتلا به آلزایمر خفیف و افراد سالم بدون هیچ گونه اختلال شناختی را استخراج کردند. از Biobank بریتانیا، آنها اسکن های مغزی افراد از نظر شناختی سالم را جمع آوری کردند و آنها را بر اساس شاخص توده بدنی (BMI) گروه بندی کردند، معیاری که برای تخمین چربی اضافی بدن استفاده می شود.
در مجموع، این تیم از اسکن مغز بیش از 1300 نفر برای تهیه نقشه‌های ضخامت قشر مغز برای افراد با BMI مختلف و افراد مبتلا به آلزایمر و بدون آلزایمر استفاده کردند. آنها با مقایسه نقشه ها، مناطقی از قشر مغز را مشخص کردند که در افراد چاق و مبتلایان به آلزایمر نازک به نظر می رسید، اما در افراد لاغر و از نظر شناختی سالم اینطور نبود. حتی زمانی که افراد مبتلا به چاقی و آلزایمر از تجزیه و تحلیل حذف شدند، این مناطق همپوشانی نشان دادند.
دکتر هدر فریس، استادیار غدد درون ریز و متابولیسم و علوم اعصاب در بهداشت دانشگاه ویرجینیا (UVA) که در این مطالعه شرکت نداشت، گفت: این مطالعه نشان می دهد که نواحی نازک شدن قشر مغز که در افراد لاغر مبتلا به AD [بیماری آلزایمر] دیده می شود همان مناطقی است که در افراد چاق نازک است.
موریس گفت: این نواحی نازک شده شامل قشر گیجگاهی، جدار سمت راست و قشر جلوی پیشانی چپ هستند که در عملکردهای شناختی سطح بالایی مانند حافظه بلند مدت، زبان، توجه و عملکرد اجرایی یا توانایی برنامه ریزی و اجرای وظایف نقش دارند. او افزود: اگر به بیماران مبتلا به AD نگاه کنید، [مشکلات با این عملکردها] اغلب اولین علائم بیماری هستند.
موریس گفت، اما باز هم، از آنجایی که این مطالعه فقط یک نمای کلی در زمان حال را ارائه داد، محققان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که آیا هیچ یک از شرکت‌کنندگان چاق سالم از نظر شناختی، به زوال عقل مبتلا می‌شوند یا خیر. و تیم نمی تواند به طور قطعی بگوید که چه چیزی باعث نازک شدن ماده خاکستری این افراد در وهله اول شده است.
محققان در گزارش خود نوشتند شرایطی که اغلب در چاقی رخ می دهد، مانند التهاب سیستمیک، فشار خون بالا و دیابت نوع 2، به طور بالقوه می تواند به سلول های مغز آسیب برساند و با تغییرات مغزی مرتبط با آلزایمر مرتبط است. تیم تحقیقاتی نوشت که گفته می شود، ممکن است مکانیسم های نازک شدن مغز در چاقی وجود داشته باشد که کاملاً مستقل از مکانیسم هایی است که در آلزایمر مشاهده می شود.
در آینده، موریس و همکارانش قصد دارند یک کارآزمایی بالینی بزرگ را انجام دهند تا ببینند آیا درمان های کاهش وزن می توانند در برابر نازک شدن قشر و زوال شناختی بعدی، شخص را محافظت کنند. فریس گفت، در این زمینه، یک سوال بزرگ وجود دارد که چه زمانی باید چنین مداخلاتی آغاز شود.
فریس گفت: در حالی که بسیاری از اثرات چاقی با کاهش وزن معکوس می‌شوند، زمانی که یک نورون از بین می‌رود و جایگزین نمی‌شود. این بدان معناست که اگر کاهش وزن خطر ابتلا به AD را کاهش دهد، احتمالاً باید قبل از از دست دادن بخش قابل توجه مغز اتفاق بیفتد که این مطالعه نمی‌تواند به این موضوع پاسخ دهد.
منبع: livescience
مترجم: کیانوش کرمی